Tips over goedkoop en veilig brandhout zagen

Op je erf of op je oprit ligt een partij brandhout gestort. En dan? Je wilt het hout handmatig, dus zonder kettingzaag, verwerken. Dat kost tijd en daarom is het belangrijk dat je de techniek van het zagen beheerst. Zo houd je het vol en krijg je geen ongelukken.

Zagen voorbereiden

Dagelijks zagen

Handmatig zagen betekent behalve goed materiaal ook dat je een planning hebt. Weinig mensen kunnen uren of zelfs een hele dag achter elkaar zagen zonder blessure op te lopen. Houd er rekening mee dat je een periode dagelijks bijvoorbeeld een uurtje zaagt.

Zaag door dik en dan dun

Het is de bedoeling dat zo veel mogelijk werk door een scherpe zaag gedaan wordt. Gaandeweg het zagen wordt die echter bot. Vooral de uitstaande tandjes slijten zodat de zaagsnede smaller wordt en de zaag gaat vastlopen. Daarom moet je beginnen met het dikkere rondhout. Is de zaag eenmaal bot en loopt hij sneller vast, dan kun je nog wel het dunnere rondhout zagen.

Schoon rondhout

Het voordeel van rondhout tot circa 15 cm doorsnede is dat je het gemakkelijk in een zaagbok legt en tijdens het zagen kunt draaien. Dan moet het hout wel ontdaan van uitstekende takjes zijn. Doe dat vóór je het rondhout op de bok legt.

Zaaghouding

Stand handen en benen

Zagen doe je licht voorover geboden. Het been aan de kant van je niet-zaaghand zet je een vooruit, eventueel op één van de dwarsbalken van de zaagbok. Met de niet-zaaghand houd je het rondhout vast. Dat doe je met de duim naar beneden en rechte pols. Met de duim naar boven kun je van het soms natte hout afglijden wanneer je met de zaag kracht zet. Ook gaat bij deze houding na verloop van tijd je pols ‘knakken’ en raakt hij overbelast.

Bij zagen gebruik je de meest optimale combinatie van borst- en armspieren (heenduwen) en rug- en bovenarmspieren (terughalen). Zo kun je een lange beweging maken. Een foute houding betekent meestal dat je armen overbelast raken.
Omdat je licht voorover staat, zal je zaag niet exact horizontaal, maar een klein beetje schuin naar beneden wijzen. Zeker niet te ver, want dan haal je de kracht uit de beweging en krijg je blessures. De zaagbok heb je altijd aan de kant van je niet-zaaghand, anders kun je het rondhout niet goed vastgrijpen en je voet niet op de dwarsbalk zetten.

Grip

Een goede grip op de zaag voorkomt veel krachtverspilling. Bijna automatisch ga je de zaag steviger vastpakken wanneer het zwaarder wordt. Goed zagen betekent dat je met de weerstand van het hout meebeweegt. Je hoeft de zaag niet continu in te knijpen. Beter is om de vingers een tikkeltje los te houden en vanuit de duimmuis en de pols kracht te zetten. Zo zijn het vooral de zaagtanden die door het snede glijden en het hout wegbijten. Pas bij een zwaarder stukje stuur je bij door harder te knijpen en te duwen (én weer los te laten).

Zaagbeweging

Rond natuurhout zagen doe je met een beugelzaag. Die heeft een veel minder hoog blad dan een timmermanszaag en gaat dus sneller verlopen. Dan krijg je een schuine zaagsnede waardoor later bij het kloven het houtblokje niet goed blijft staan. Ook is de kans dat je zaag vastloopt groot en dat kost onnodige kracht.

De truc is als volgt: je ‘tekent’ lichtjes met de zaag een aansluitende cirkel van 1 cm diep op het hout door dat steeds een stukje te draaien. Vervolgens zaag je een kwart in. Dit wordt de onderkant van de snede. Je draait het hout nu helemaal om, dus met dat kwart onderaan, en zaagt het resterende 75 procent. Door de cirkel kun je de zaag sturen, loopt hij niet vast en kom je goed uit. Bij het zagen houd je steeds de beugel recht boven het blad, dus niet schuin.

Lees verder

• Tips over goedkoop brandhout verwerken
• Tips over goedkoop brandhout vinden
• Tips over goed zaag- en kloofgereedschap
• Tips goedkoop en veilig brandhout kloven