Tips over goedkoop brandhout verwerken

Goedkoop brandhout kan duurkoop worden wanneer je met kettingzaag en kloofmachine werkt. Huren van materiaal is relatief duur en bij kopen heb je het geld er pas na jaren uit. Het kan eenvoudiger door je toe te leggen op rondhout en kleinere blokken. Handmatig zagen en kloven kost meer tijd en energie, maar geeft net zo goed voldoende brandhout voor de winter.

Grootte

Rondhout tot een diameter van circa 15 cm is goed te zagen, maar dat hangt wel af van het soort hout. Grenen is zacht, eiken is hard. Blokken tot een hoogte van 30 cm en eenzelfde diameter zijn handmatig te kloven. Hierbij speelt overigens of je het kloven al machtig bent en of je uithoudingsvermogen hebt. Kloven vergt niet zo zeer kracht als wel coördinatie. Je wilt geen afzwaaiende kloofbijl in je benen. Kies liever te klein dan te groot.

Soorten brandhout

Loofhout:

• Essenhout (zeer geschikt)
• Eikenhout (zeer geschikt)
• Beuk, fruitbomenhout (geschikt)
• Berken en elzenhout (lichte verbranding; geschikt in combinatie met zwaarder hout)

Naaldhout:

• Lariks (geschikt)
• Fijnspar / vurenhout (heel lichte verbranding; alleen geschikt als aanmaakhout of gemengd met zwaarder hout)
• Grove den / grenenhout (lichte verbranding, geschikt)

Pallethout is eigenlijk alleen geschikt voor aanmaakhout of om te mengen met zwaarder hout, zoals eiken. Bouwafval is in de regel ongeschikt omdat het meestal gegrondverfd is, lijm- of kitresten heeft en veel spijkers bevat. Vooral vuren en grenen natuurhout zijn minder geschikt voor de open haard in verband met spetterende harsvonken.

Planning

Zoeken kost tijd

Rondhout is in theorie gemakkelijker te verkrijgen omdat het voor aannemers niet interessant is. Zij gaan voor de stammen en laten de takken liggen of trekken die door een versnipperaar. Uit de takken is vaak nog goed rondhout te halen. De opbrengst is wel lager dan bij blokken hout, maar daar staat tegenover dat rondhout makkelijker te verwerken is. Je moet dus goed in de gaten houden waar aannemers of groenbedrijven bezig zijn. Houd ermee rekening dat je meerdere plekken nodig hebt om voldoende brandhout te vinden.

Goed kiezen

Heb je plek toegewezen gekregen om het hout te verzamelen, dan moet je goed opletten wat je meeneemt. Je wilt immers met de hand zagen en kloven. Niet alle hout is dan geschikt. Droog hout is meestal ontschorst en heeft een witte of grijze kleur. Nat dood hout is groen. Hout waarin je veel gaten van kevers ziet is waarschijnlijk nat en kruimelig. Dat laat je liggen. Bij dood hout kun je overigens een simpele tiktest doen. Sla je met een hard voorwerp tegen het hout en is de toon scherp en hoog, dan is het hout droog. Een dof geluid betekent dat het hout vrij recent gekapt is of juist al erg lang ligt en daardoor vochtig geworden is.
Zoek je op een plek waar (ook) een aannemer geweest is, dan tref je uiteraard niet het beste hout aan. Knoesten, vorken of extreme verdraaiingen van het nerven maken het handmatig kloven lastig of zelfs onmogelijk. Pak niet lukraak brandhout, maar bekijk het even. Soms lijkt het erger dan het is. Kleinere stukken die niet te kloven zijn kunnen zo de kachel in.

Verwerken

Handmatig zagen en kloven spreid je in de tijd. Weinig mensen houden het vol om een halve of zelfs hele dag handmatig brandhout te bewerken. Los daarvan is de kans op blessures of ongelukken (uit vermoeidheid) groot. Houd er dus rekening mee dat je een periode dagelijks een uurtje verwerkt. Moe of haast? Laat dan de kloofbijl staan en ga alleen zagen. Kloven doe je het gemakkelijkste met pas geveld hout. Hoe langer het brandhout ligt, hoe moeilijker het kloven wordt. In landen met koude winters bewaren sommige mensen de kloofklus tot (net na) de vorst. Dan splijt het hout sneller. Heb je in Nederland het geluk om schijven van 10 à 15 cm van grote bomen te vinden, dan kun je proberen die platen tijdens een vorstperiode plat op stenen of tegels te laten vallen. Vaak vallen ze vanzelf uit elkaar.

Tijdelijke opslag

Brandhout kan korte tijd best buiten liggen zonder dat het echt nat wordt. In de regel verwerk je toch pas voor het volgende jaar en dan is die kleine beetje regen in het hout al lang weg. Het is zonde van de moeite om het eerst te stapelen. Wie de ruimte heeft, stort het brandhout en gaat dan zagen en kloven.

Definitieve opslag

Je wilt een zo hoog mogelijk rendement door soorten te mengen. Wanneer je later het brandhout voor de kachel pakt, wil je niet de harde en de zachte soorten uit de stapel moeten trekken. Hetzelfde geldt voor de echt dikke stukken die je pas in de kachel legt als hij op gang is. Ook zulke stukken spreid je in de stapel. Het is dus zaak om al voor het kloven en het zagen enigszins het brandhout gemengd te hebben. Dat vergt planning.

Planning vergt ook het feit dat een overmaat aan rondhout tot een onstabiele stapel leidt. Bij voorkeur meng je met gekloofde, hoekige stukken die zich in de stapel beter zetten.

Lees verder

• Tips over goedkoop brandhout vinden
• Tips over goed zaag- en kloofgereedschap
• Tips over goedkoop en veilig brandhout zagen
• Tips goedkoop en veilig brandhout kloven