De vijf types kookplaten: Wat zijn de verschillen?

Bij het kopen van een nieuwe keuken, moet er ook een kookplaat uitgezocht worden. De eerste vraag is dan: welk type kookplaat gewenst wil je. Om daarin een keuze te maken moet je weten verschillende eigenschappen er per type kookplaat een rol spelen. Wat verschillen zijn dat precies en welke voor- en nadelen brengen die met zich meer? Tot in de jaren tachtig was koken op gas gemeengoed. Maar sinds die tijd zijn er diverse alternatieven bijgekomen, die allemaal hun specifieke voor- en nadelen hebben. Er zijn eigenlijk vijf verschillende soorten kookplaten waar uit gekozen kan worden:

• Gaskookplaat
• Inductiekookplaat
• Elektrische kookplaat
• keramische kookplaat
• Halogeen kookplaat

Van deze vijf zijn koken op gas en inductie het populairst, maar voor de volledigheid gaan we ze allemaal bij langs. We nemen keramische kookplaten en halogeenkookplaten samen, vanwege het kleine verschil tussen die twee.

Gaskookplaten

Koken op gas is nog altijd de meest gebruikte vorm van koken. Uiteraard is er een gasaansluiting voor nodig, maar die is zo goed als altijd aanwezig in een keuken. Er is sprake van open vuur bij koken op gas, hetgeen als onveilig gezien kan worden, maar in de praktijk valt dat erg mee.

De belangrijkste voordelen van een gaskookplaat:

• Prijs: Een gaskookplaat is één van de goedkopere kookplaten.
• Precisie van temperatuurregeling: Met gas is de overbrenging van de hitte erg direct. De vlam kan erg precies geregeld worden, wat voor een optimale controle van het kookproces zorgt.
• Alle type pannen: Alle type pannen en potten zijn geschikt voor gebruik op gas.
• Energiezuinig: Een gaskookplaat is energiezuinig.
• Degelijkheid: Een gaskookplaat is relatief eenvoudig qua techniek en gaat zelden stuk.

Wat andere zaken die goed zijn om te weten:

• In het verleden was een nadeel van koken op gas dat de vlam aangestoken moest worden. Dit gebeurde met behulp van een aansteker of met lucifers. Tegenwoordig is een ingebouwde vonkontsteking zo goed als standaard.
• Als nadeel van gaskookplaten wordt vaak het schoonmaken gezien. Met de moderne gaskookplaten is dit al een stuk verbeterd. Vooral bij kookplaten met een glazen oppervlak is kans op inbranding klein en is schoonmaken een stuk makkelijker geworden.
• Er is tegenwoordig veel keuze in type gaskookplaten. Naast de klassieke 4-pits, zijn er ook 5-pits of 6-pits kookplaten. Dan zijn er ook nog platen met een speciale wokbrander te verkrijgen. Een wokbrander levert een extra hoog vermogen en is zo gemaakt dat een wok er gemakkelijk op geplaatst kan worden.
• Sinds enkele jaren is een vlambeveiliging verplicht. Deze beveiliging zorgt ervoor dat de gastoevoer wordt afgesloten als de vlam gedoofd wordt. Op deze manier kan er nooit gas de keuken in lekken, wat een verhoogde veiligheid geeft.

Inductiekookplaten

Na gas is inductie tegenwoordig de meest toegepaste kookplaat. Aangezien een inductiekookplaat een hoog vermogen heeft, is er een speciale elektrische aansluiting voor nodig. Standaard wordt een inductiekookplaat op twee fasen aangesloten en is er een dubbele groep nodig. Er moet dus het nodige installatie werk verricht worden, wanneer een dergelijke aansluiting nog niet voorhanden is. Een inductiekookplaat genereert een magnetisch veld, waar de onderkant van de pan op reageert door warm te worden. Niet elke pan is daardoor geschikt voor koken op inductie.

De belangrijkste voordelen op een rij:

• Schoonmaken: De meeste inductiekookplaten zijn qua oppervlak niet meer dan een vlakke glasplaat, waardoor schoonmaken erg eenvoudig is.
• Opwarmtijd: Door gebruik van inductie wordt de pan zeer snel en egaal verwarmd. Hierdoor gaat het koken sneller.
• Veiligheid: Met inductie wordt de hitte in de bodem van de pan opgewekt en wordt de kookplaat zelf niet direct verwarmd. Daardoor wordt het oppervlak niet erg heet. De enige verwarming van de kookplaat ontstaat door de warmte die de pan weer terug op het oppervlak overbrengt. Daarnaast zorgt het verwijderen van de pan er meteen voor dat het verwarmingsproces stopt.
• Energieverbruik: Een inductiekookplaat is een stuk energiezuiniger dan een elektrische of keramische kookplaat, maar niet zo zuinig als een gaskookplaat.

Een aantal andere zaken op een rij:

• Op inductiekookplaten zitten vaak extra functies, zoals kinderbeveiliging, een timer en een pauzefunctie.
• Denk aan de elektriciteitseisen. Extra installatiewerk, waaronder een nieuw aan te leggen drie-fase aansluiting, kan de keuze voor inductie een stuk duurder maken.
• Om te kunnen koken op inductie zijn speciaal daarvoor geschikte pannen nodig. Het wordt afgeraden om pannen te gebruiken die al eerder op gas of elektrisch zijn gebruikt.
• Een inductiekookplaat is niet erg geschikt om op te wokken.

Elektrische kookplaten

Elektrische kookplaten worden niet veel meer toegepast. Bij dit type kookplaat wordt een spiraal of plaat verwarmd, waar de pan op staat. Omdat het opwarmen en afkoelen relatief langzaam gaat, kost het tijd om te wennen aan koken op een elektrisch. Een elektrische kookplaat heeft, net als inductiekookplaten, een eigen kookgroep nodig.

De belangrijkste voordelen:

• Aanschafprijs: Het enige echte voordeel van een elektrische kookplaat is de aanschafprijs.

Andere zaken die van belang zijn:

• Bij de zogenaamde vitro-keramische elektrische kookplaten lichten de kookzones rood op, wanneer ze heet worden. Daardoor kun je snel zien dat een plaat heet is. Bij andere type elektrische kookplaten is niet te zien dat de zones heet zijn.
• Het voordeel van de aanschafprijs valt weg in vergelijk met een gaskookplaat, wanneer er nog extra installatiewerk verricht moet worden om elektrisch koken mogelijk te maken. Het blijft door de lagere aanschafprijs nog wel goedkoper dan een inductiekookplaat.
• Het schoonmaken is niet optimaal, maar verschilt wel per merk en model kookplaat.
• De zones reageren langzaam op aanpassingen aan de temperatuur. Hierdoor is het koken meer indirect, wat in eerste instantie zal moeten wennen.
• De zones koelen langzaam af. Dit verhoogt het risico op ongelukjes. Echter kan bij het koken gebruik gemaakt worden van deze eigenschap, om daarmee energie te besparen.
• Een elektrische kookplaat is niet erg geschikt om op te wokken.

Halogeen en keramisch kookplaten

Voor halogeen en keramisch gelden grotendeels dezelfde voor- en nadelen. Het grote verschil tussen de twee is dat het verwarmen met andersoortige verwarmingselementen wordt gedaan. Beide types hebben een glasplaat als oppervlak en het is dit glasoppervlak dat wordt verwarmd, in tegenstelling tot inductie. Halogeenkookplaten worden niet veel meer toegepast. Keramisch koken kom je nog weleens tegen, maar veel mensen kiezen tegenwoordig voor een inductiekookplaat als alternatief.

De belangrijkste voordelen:

• Aanschafprijs: Een inductiekookplaat is duurder dan een keramische kookplaat of halogeenkookplaat.

Ook van belang is:

• Een groot nadeel van de halogeenkookplaat is dat het verwarmingselement slijt. Gedurende de levensduur moet deze mogelijk vervangen worden.
• Het afkoelen van de beide soorten kookplaten duurt redelijk lang, waardoor er een grotere kans is op ongelukjes.
• De glasplaat is gemakkelijk schoon te maken. Maar doordat de plaat erg heeft wordt is de kans op inbranden van etensresten hoger in vergelijking met een inductiekookplaat.
• Beide types nemen veel energie en vereisen een eigen elektriciteitsgroep.
• Deze typen kookplaten zijn niet erg geschikt om op te wokken.

Andere punten van aandacht bij de keuze voor een kookplaat

Hieronder volgen nog een paar punten die van belang zijn bij het uitzoeken van een kookplaat.

Combinatie van gas en inductie

Sommige mensen willen graag de voordelen van een inductiekookplaat, maar willen toch ook graag kunnen wokken. Of ze willen op bepaalde momenten toch de controle van een gaskookplaat hebben, wanneer ze meer culinair aan de slag willen. Om die reden wordt er ook regelmatig gekozen om naast de inductiekookplaat nog een kleine gaskookplaat te nemen. Dit kan een enkele of dubbel pits gaskookplaat zijn. Je hebt dan ook meteen vijf of zes pitten. Wanneer de twee kookplaten niet te dicht op elkaar geplaatst zijn heb je ook meer ruimte voor grote pannen.

Hoogte afzuigkap

Het type kookplaat bepaald de minimale hoogte van de afzuigkap. Over het algemeen moet bij een gaskookplaat de afzuigkap hoger hangen dan bij de andere kookplaten. Bij een gaskookplaat wordt minimaal 65 cm aangehouden en bij de andere kookplaten minimaal 55 cm. Hoger mag altijd, maar dit kan ten koste gaan van de afzuigcapaciteit. De exacte eisen staan aangegeven in de documentatie van de betreffende kookplaat.

Aantal kookzones

Het aantal kookzones is een belangrijke keuze. Tegenwoordig zijn de kookplaten met vier kookzones allang geen standaard meer. Het aantal kookzones is een persoonlijke keuze en hangt van je kookgewoontes af. Het is ook mogelijk om een kookplaat te nemen die wat groter is, waardoor er meer ruimte tussen de kookzones zit.

Lees verder

• Alle informatie over afzuigkappen op een rij
• Welk type keukenblad moet je kopen?
• Welke keukenindeling is het beste?
• Vaatwasser kopen: alle belangrijke eigenschappen op een rij
• Een nieuwe oven: waar moet je op letten?