Inductie koken of toch op gas: alle verschillen op een rij!

De inductie kookplaat is al sinds de jaren tachtig verkrijgbaar, maar heeft de gaskookplaat nog niet kunnen voorbijstreven als populairste vorm van koken. Toch biedt inductief koken een hoop voordelen en mogelijkheden. Welke zijn dat en wat moet je weten wanneer je voor de keuze voor een nieuw type kookplaat staat?

Wat is inductie eigenlijk en hoe werkt het?

Inductief koken gebruikt elektriciteit als energiebron. Wat het echter zo uniek maakt is dat er geen warmte element in de kookplaat zit. In plaats daarvan wordt er een magnetisch veld boven de kookplaat gegenereerd met behulp van spoelen. In de pannen die op de plaat staan, ontstaat daardoor een elektrische stroom. Deze stroom wordt in warmte omgezet door de weerstand van het materiaal in de bodem van de pan. En met deze warmte kook je je eten. Voorwaarde bij inductie is dat je pannen geschikt moeten zijn. In de meeste gevallen betekent een overstap naar inductie ook een nieuwe pannenset.

Hoe verschilt inductief koken van koken op gas?

De meningen verschillen over of inductief koken nu juist voordelen of nadelen biedt ten opzichte van gas. Veel zaken zijn vergelijkbaar. Koken op inductie gaat sneller, vanwege de directe energieoverdracht. En net als bij gas reageert het kookproces heel snel op het hoger of lager zetten van de toegevoerde energie. Met een gaskookplaat kun je met meer precisie de hoeveelheid energie regelen. Visueel de vlam kunnen zien om te bepalen hoe hoog de pit staat kan een voordeel genoemd worden. Maar eigenlijk is dat vooral een kwestie van wennen. En dat geldt eigenlijk in het algemeen voor inductief koken: in het begin is het even wennen en het kost enige tijd voordat je deze vorm van koken onder de knie hebt.

Het grootste nadeel aan inductie is dat wokken minder goed lukt. Dit komt doordat bij wokken een groot deel van het oppervlak van de wok tot een hoge temperatuur moet worden verhit. Met een inductieplaat krijg je dat niet goed voor elkaar. Om die reden zijn er ook extra grote inductiekookplaten waarbij er een grote wokbrander op gas geplaatst is.

Kost koken op inductie weinig of veel energie?

Koken op inductie is koken op elektrische energie en dat heeft de reputatie duur te zijn. Terecht, want inductief koken kost meer geld, dan koken op gas. Maar is wel zuiniger dan de andere soorten kookplaten, zoals halogeen, elektrisch of keramisch. Dat komt doordat er geen warmte gegenereerd wordt in de kookplaat zelf, die met verlies overgebracht moet worden op de pan. De kookplaat genereert het magnetische veld, dat in de pan de hitte doet ontstaan. Al die hitte ontstaat dus precies waar je het wil: in de pan en vlak bij je eten. Er gaat zo weinig energie verloren en daardoor kan inductief koken toch energiezuinig genoemd worden. In de meeste gevallen energiezuiniger dan een gaskookplaat.

Er is echter een verschil tussen energieverbruik en energiekosten. De gasprijs is zoveel lager dan de elektriciteitsprijs, dat een gaskookplaat toch het goedkoopst is. Het is niet zo eenvoudig harde getallen te noemen voor het prijsverschil tussen de verschillende vormen van koken. Bovendien kan dit in de toekomst weleens veranderen, omdat de energieprijzen fluctueren. Gemiddeld gebruikt een gaskookplaat ongeveer 37 m3 aan gas en een inductie kookplaat zo'n 160 kWh.

Veilige manier van koken

Inductief koken is de veiligste vorm van koken die je kunt krijgen. In vergelijking met gas is het grootste voordeel dat er van een open vlam geen sprake is. Vooral voor mensen met kinderen is dat een groot pluspunt. De kans op letsel met het vuur is er niet en de kans op brandgevaar is weggenomen. Je zult je kind eerder met een inductiekookplaat aan de slag laten gaan dan met een gaskookplaat.

En vergeleken met andere elektrische kookplaten is een inductieplaat ook veiliger. Dit omdat het oppervlakte van de plaat zelf niet direct verwarmd wordt. De pan wordt verhit. Doordat de pan op de kookplaat staat, is er wel warmteoverdracht van de pan op het oppervlak. Maar het oppervlak is daardoor toch al veel minder heet. Ook zal het gebied rondom de pan bijna niet heet worden en loop je daar geen risico. Tot slot zal de hitte die in wel in de plaat is gekomen tijden het koken, snel weg zijn, nadat je de pan hebt weggehaald.

Een laatste punt waarin de inductiekookplaat ook veiliger is, zijn het gebrek aan de pannendragers. Een inductiekookplaat is een plat oppervlakte waar je de pan zo op kunt zetten. Bij een gaskookplaat moet de pan met meer beleid gecentreerd worden. Daarbij kan een pan van de dragers af schuiven door een onhandige beweging. Iets wat je bij een inductiekookplaat nooit zal overkomen.

Hygiëne, schoonhouden en vervuiling

Omdat de inductiekookplaat eigenlijk niet meer is dan een glazen plaat, is het schoonhouden ervan erg eenvoudig. Voor veel mensen is dat, naast de veiligheid, een belangrijke reden om voor inductie te gaan. Vergeleken met een gaskookplaat met pannendragers, randjes, knoppen en dergelijke is het een wereld van verschil. Kookt je eten onverhoopt eens over, dan bakt het eten niet vast aan de glazen plaat. De bediening is mooi weggewerkt onder het glas, zodat je dat gedeelte ook net zo gemakkelijk schoon maakt.

Doordat er geen vuur in de keuken brandt, heb je ook minder vervuiling in je keuken. Er komt namelijk geen roet vrij tijdens het koken. Dit is zo'n voordeel dat niet direct in het oog springt bij de keuze tussen gas of inductie. Maar je keuken blijft frisser bij inductie. En niet alleen de keuken zelf, maar ook de afzuigkap en het afvoerkanaal voor de lucht.

Het is niet veel meer dan een glazen plaat

Over smaak valt niet te twisten. Of een gaskookplaat of een inductiekookplaat nu juist mooier is, is een persoonlijke zaak. Feit is natuurlijk dat er per fabrikant en model allerlei verschillen zijn. Feit is wel dat een inductiekookplaat erg strak oogt. Het is veelal een zwarte gasplaat met daarop een aantal markeringen om de zones aan te geven. Daarnaast bevindt zich aan de voorkant het veelal volledig geïntegreerde bedieningspaneel.

Ergonomisch gezien valt er iets voor te zeggen dat een inductiekookplaat beter is. Bij de meeste gaskookplaten staan de pannen op pannendragers. Dat betekent een aantal zaken.
In de eerste plaats dat de pannen hoger staat en dat het moeilijker is erin te kijken of met een lepel of iets dergelijks de bodem te bereiken. Dat hangt natuurlijk samen met je lichaamslengte. Maar ervan uitgaande dat je aanrecht zich op een voor jou geschikte hoogte bevindt, is alle extra hoogte bij je kookplaat eigenlijk ongewenst.
Maar in de tweede plaats is het platte strakke oppervlak van een inductiekookplaat ook een ideale vergroting van je aanrechtoppervlakte. Je kunt er zonder meer iets op leggen of zetten. Bij gas is dat toch een stuk minder praktisch met al die uitstekende delen.
In de laatste plaats ben je flexibeler in het plaatsen van je pannen. Bij de moderne inductiekookplaten ben je niet verplicht alle pannen precies in het midden te plaatsen. Zolang ze maar binnen de zone blijven, zal het verhitten van de pan goed verlopen. Je hebt dus meer vrijheid bij het plaatsen van je pannen. Vooral handig wanneer je met grote pannen werkt.

Het regelen van het vermogen per zone

Om het vermogen per zone te regelen, maak je meestal gebruik van numerieke standen. Meestal zie je de waarden nul t/m negen, waarbij negen maximaal is en bij nul de zone uitstaat. Sommige inductie kookplaten (veelal de goedkopere) hebben maar één reeks knoppen om alle zones te regelen. Je hebt daarnaast dan nog een aantal knoppen om de zone te selecteren waarvan je het vermogen wilt aanpassen. Dit is minder handig dan direct iedere zone aan te kunnen passen. Het is sterk aanbevolen een kookplaat te nemen, waarmee je direct iedere zone kunt regelen en in één oogopslag de ingestelde vermogens van alle zones ziet.

Extra functies en mogelijkheden

Een leuke bijkomstigheid aan inductie zijn de extra functie die mogelijk zijn. Je vindt meer van deze functies, naarmate je in de duurdere modellen terecht komt. De meest handige en meest voorkomende functies zijn:

• Pauze knop: Met één druk op de knop, zet je de hele kookplaat tijdelijk stop. Nog een keer drukken en alles gaat weer verder met de ingestelde standen. handig als je even onderbroken wordt of onverwacht bij de kookplaat weg moet.
• Pan detectie: De kookplaat kan detecteren of er wel of geen pan is geplaatst. Wordt een kookzone aangezet zonder pan, dan schakelt de plaat de zone weer uit. Sommige geven daarbij een geluidssignaal af.
• Timer: Per kookzone kun je instellen, hoe lang de zoen aan moet blijven. Is de tijd voorbij dan schakelt de plaat de zone uit. meestal in combinatie met een geluidssignaal.
• Hitte indicatie: De kookplaten meten dat het oppervlak nog warm is, nadat de zone is uitgeschakeld en tonen een 'H'. Zo zie je snel dat de zone nog niet afgekoeld is.
• Kinderslot: Extra veiligheid in een huishouden met kinderen.

De aanschafkosten

Los van de al besproken gebruikskosten is er ook sprake van initiële kosten of aanschafkosten. Die kun je verdelen in een aantal posten.

De prijs van de kookplaat

Allereerst natuurlijk de kosten van de kookplaat zelf. Qua techniek komt er meer kijken bij een inductiekookplaat dan bij een gaskookplaat of de andere elektrische kookplaten. Daarom ligt de aanschafprijs gemiddeld hoger. Maar, zoals met zoveel zaken, je kunt het zo duur maken als je zelf wilt. Zo heb je de al genoemde extra functionaliteiten, die juist een extra reden kunnen zijn om voor inductie te gaan. Daardoor ben je als snel appels en peren aan het vergelijken.

Maar om je toch een beeld te geven: Bij IKEA heb je 4-pits gaskookplaten van 130, 200 en 300 euro. De inductiekookplaten in het assortiment zitten rond de 300, 400, 500 en 600 euro.

Installatie werk

De installatie kan een hoop kosten met zich meebrengen. Niet zozeer de installatie van de kookplaat zelf, want daar komt niet zoveel bij kijken. Koken op inductie neemt echter zoveel elektrisch vermogen, dat dit niet op een enkele groep kan. Je hebt een driefase aansluiting (krachtstroom) nodig. Heb je die nog niet, dan betekent dat extra werk in de meterkast, dat door iemand van het elektriciteitsbedrijf gedaan moet worden. Daarnaast heb je een extra kookgroep in je meterkast nodig. En vanaf deze groep moet er een leiding naar de plek waar de kookplaat geplaatst gaat worden. Dit kost de nodige tijd en energie en is eigenlijk alleen maar interessant, wanneer je een hele nieuwe keuken plaatst. NB: In sommige huizen is er al wel een lege buis aangelegd van meterkast naar keuken voor dit doel.

Nieuwe pannen nodig?

Om op inductie te kunnen koken, heb je geschikte pannen nodig. Grote kans dat je die nu nog niet hebt en dus andere moet aanschaffen. Voorheen waren dit soort pannen relatief duur, maar tegenwoordig valt dat nogal mee. Een geschikte BK pannenset van 4 pannen koop je voor rond de 150 euro. Afhankelijk van je eigen wensen komt daar nog een koekenpan, soeppan, braadpan en wok bij. Al met al kan dat een behoorlijke kostenpost worden, dus iets waar je je wel bewust van moet zijn.

Conclusie

Of koken op inductie de betere keuze is, is een persoonlijke kwestie. Er zijn de nodige voor- en nadelen. En in hoeverre die doorslaggevend zijn is iets dat je zelf moet bepalen. In een notendop:

De grootste voordelen

• Veilig
• Gemakkelijk schoon maken
• Extra functies
• Efficiënt
• Snel koken

De belangrijkste nadelen

• Duurder (in aanschaf en gebruik)
• Minder geschikt om te wokken
• Wennen aan manier van koken
• Grotere kans op defecten

Lees verder

• De vijf types kookplaten: Wat zijn de verschillen?
• Vaatwasser kopen: alle belangrijke eigenschappen op een rij
• Keukenapparatuur: hoeveel groepen heb je nodig?
• Een nieuwe IKEA keuken: net zo goed als een dure keuken?
• Je droomkeuken ontwerpen: handige tips en ideeën!