Tuinieren: Tips en trucs voor telen van lente- en bosui

Uien zijn verkrijgbaar in veel verschillende soorten en naast de welbekende gele en rode ui zijn ook de lente- en bosui zeer populair voor gebruik in de keuken. Zowel de lente- als de bosui is directe familie van de 'standaard' gele ui waarbij de bosui ook een duidelijk bolvormig gewas vormt tijdens de groei en de lente-ui niet. De lente-ui staat ook wel bekend als de stengel-ui en is niets anders dan een zeer jong geoogste bosui, waarbij de naam bosui overigens niets te maken heeft met de plaats waar de ui groeit maar met het feit dat ze in 'bosjes' wordt verkocht.

Inhoud

• Algemene informatie
• Zaaien & uitplanten
• Bodem & bemesting
• Teeltzorgen
• Oogst & bewaren

Algemene informatie

De lente-ui is niets anders dan een bosui die wordt geoogst voordat deze volgroeid is. Aangezien het oogsten van jonge bosuien voornamelijk in het voorjaar (de lente) gebeurt kreeg de jonge bosui al snel de naam lente-ui waardoor het onderscheid tussen jonge en oude bosuien duidelijker werd. Aangezien de lente-ui al jong wordt geoogst heeft ze geen tijd de typische bolvorm te ontwikkelen waar de meeste uiensoorten om bekend staan en wordt dan ook gezien als een niet-bolvormend ras. De bosui heeft daarentegen wel de typische bolvorming die kenmerkend is voor de ui en behoort - logischerwijs - dan ook tot de het bolvormend uien-ras.

Het telen van lente- en bosuien is - doordat ze één en dezelfde soort zijn - zeer gemakkelijk aangezien je een deel van je lente-uien simpelweg kunt laten doorgroeien tot bosuien.

Zaaien & uitplanten

Wil je lente- en/of bosuien telen dan kun je er voor kiezen deze zelf te zaaien of te kopen als zogenaamde zaai-uien. Het leuke van het opkweken uit zaden is dat je het hele groeiproces van de plant kunt volgen, maar mocht je niet voldoende tijd hebben dan kan het raadzaam zijn zogenaamde zaai-uien te gebruiken aangezien deze het kiemproces al achter de rug hebben en dus minder tijd nodig hebben om volwassen te worden.

Zaaien

Wil je lente-uien telen in de koude grond dan kun je beginnen met zaaien in de maand maart tot en met de maand mei waarbij het belangrijk is de grond eerst goed te voorbewerken. Spit de grond goed om, verwijder al het onkruid en bemest de grond als dit nodig is. Lente-uien kun je het beste zaaien in rijen zodat ze in een later stadium makkelijk te verzorgen zijn. Graaf voor het zaaien een geul van maximaal één centimeter diep en strooi de zaden of zaai-uien in de geul. Zaai niet te dik want dan zullen de jonge zaailingen elkaar verstikken tijdens de groei en zul je moeten uitdunnen - jonge planten moeten uittrekken - om de andere planten voldoende lucht te geven. Dek de zaden na het zaaien af met een dun laagje aarde en geef de eerste dagen na het zaaien voldoende water.

Mocht bij het opkomen van de uien blijken dat je toch te dik hebt gezaaid en vind je het zonde om uit te dunnen dan kun je er ook voor kiezen om te beginnen met oogsten aan de buitenkanten van de rij. Op deze manier krijgen de planten die in het midden staan weer voldoende licht, lucht en ruimte om verder te groeien.

Voorzaaien

Wil je zo lang mogelijk plezier hebben van je lente- en bosuien en zo vroeg mogelijk beginnen met oogsten dan kun je er ook voor kiezen om vanaf januari voor te zaaien binnenshuis of in een kas. Gebruik bij het voorzaaien een zogenaamde zaaitray - een plastic bak die is verdeeld in kleine vakken - aangezien dit te dik zaaien voorkomt én het uitplanten in een later stadium aanzienlijk makkelijker maakt. Gebruik voor het voorzaaien speciale zaai- of stekgrond, die je ook makkelijk zelf kunt maken door 4/5 delen potgrond te mengen met 1/5 deel brekerzand en zaai de zaden of zaai-uien maximaal één centimeter diep. Dek na het zaaien af met een dun laagje zand/aarde mengsel en geef - indien nodig - voorzichtig water. Zet de zaden vervolgens weg op een zonnige en lichte plaats in de kas of vensterbank.

Uitplanten

Als je er voor kiest om de lente-uien en bosuien binnenshuis of in de kas voor te zaaien dan is het nodig ze uit te planten zodra ze hiervoor groot genoeg zijn. Je kunt de uien uitplanten in de tuin - koude grond - of je kunt ervoor kiezen een aantal planten groot te brengen in een pot. Je kunt beginnen met uitplanten in potten als de zaailingen hun tweede bladpaar hebben gekregen en wil je ze in de tuin zetten dan is het beter ze - indien nodig - eerst in een pot te zetten en te wachten met uitplanten tot de maand maart. Gebruik voor het uitplanten in potten gewone potgrond en graaf bij planten in potten en bij planten in de tuin een diep en langwerpig gat in de grond waar je de zaailing voorzichtig inzet. Probeer bij het uitplanten de wortels zo min mogelijk aan te raken aangezien dit ze flink kan beschadigen. Druk de aarde rond de plant na het uitplanten goed aan en geef de eerste dagen voldoende water. Voor planten in potten geldt dat je ze vanaf maart buiten kunt zetten op een zonnige plaats of binnen kunt groot brengen op een zonnige plaats in de vensterbank. Breng je de lente-uien in potten groot dan dien je deze na acht weken bij te mesten aangezien de voeding in de grond dan zo goed als volledig is verbruikt.

Wil je een deel van je lente-uien laten doorgroeien tot bosuien? Houd er dan bij teelt in potten rekening mee dat de pot groot genoeg is zodat de ui de kans krijgt een mooie bol te vormen, maar teel bosuien bij voorkeur in de koude grond.

Bodem & bemesting

Op het gebied van de bodem en grond zijn lente- en bosuien weinig veeleisend maar zorg er wel voor dat de grond luchtig en goed water doorlatend is. Voor iedere tuin is het goed als er in de wintermaanden wat oude stalmest en een handje koemestkorrels door de grond wordt gespit zodat de benodigde voedingsstoffen worden aangevuld en voor het zaaien en/of uitplanten is een beetje humus prettig aangezien deze het vocht vasthoudt en de grond licht en luchtig maakt.

Teeltzorgen

Op het gebied van plagen en ziekten zijn er maar weinig dingen die de lente- of bosui zwaar kunnen beschadigen maar let wel op met de kou. Wil je bosuien telen dan kun je deze nog zaaien tot diep in het najaar aangezien de ui winterhard is. In de wintermaanden zal ze zichzelf beschermen door zich deels terug te trekken onder de grond, maar kan wel wat extra bescherming gebruiken bij strenge vorst. Dek de uien bij strenge vorst af met een stuk vliesdoek om hun tere bovenkant te beschermen en verwijder dit weer zodra de temperatuur weer boven nul komt.

Doorschieten

Lente- en bosuien zijn gevoelig voor doorschieten na een koude periode wat betekent dat ze kunnen gaan bloeien. Leuk om te zien maar niet goed voor de smaak en ontwikkeling van de ui. Controleer na een koude periode de uien op harde steel in het midden van hun loof. Mocht je er één vinden knip deze dan direct weg met een scherpe schaar en oogst de ui binnen twee weken omdat deze anders verdort.

Oogst & bewaren

Het oogsten van lente-uien is zeer gemakkelijk aangezien je simpelweg de hoeveelheid teelt die je nodig hebt. Het oogsten doe je door de ui stevig bij het loof te pakken en deze in één beweging uit de grond te trekken. Spoel de aarde van de wortels en verwerk de ui meteen aangezien deze eenmaal geoogst niet zo lang houdbaar is. Heb je meerdere uien geoogst dan je nodig hebt dan kun je ze maximaal twee weken bewaren in de koelkast. Het oogsten van bosuien gaat op dezelfde eenvoudige manier als het oogsten van lente-uien; pak ze bij het loof en trek ze in één keer uit de grond. Ook bij de bosuien geldt dat je gewoon kunt oogsten wat je nodig hebt maar mocht het loof gaan verdorren dan wordt het tijd die ui zo spoedig mogelijk te oogsten omdat de ui anders verdroogt.

Helaas is het niet mogelijk om de lente- of bosui in te vriezen aangezien deze volledig verdort als deze vervolgens weer ontdooit of wordt opgewarmd en drogen is alleen mogelijk als je de beschikking over een zogenaamd droog-apparaat hebt.

Lees verder

• Tips & trucs voor het aanleggen van een moes- of groentetuin
• Tuinieren: tips en trucs voor het telen van paprika
• Tuinieren; tips en trucs voor het telen van peper
• Tuinieren; tips en trucs voor het telen van sjalot
• Tuinieren; tips en trucs voor het telen van tomaten