Synthetische textielvezels: typen, eigenschappen, onderhoud
Vezels die gemaakt worden uit een kunstmatige grondstof worden synthetische vezels genoemd. Er worden steeds weer nieuwe vezels ontwikkeld waar onder andere kleding van wordt gemaakt. Ze worden vaak samen gebruikt met andere, natuurlijke vezels om bijvoorbeeld een sterker weefsel te verkrijgen. De oudste en bekendste is waarschijnlijk nylon, maar er zijn inmiddels nogal wat soorten synthetische vezels die voor textiel worden gebruikt. Een overzicht hiervan.
Synthetische textielvezels: het ontstaan
Volledig kunstmatige vezels zijn gemaakt van een stof die niet in de natuur voorkomt en worden
synthetische vezels genoemd. Ze worden gemaakt uit aardgas en aardolie. De eerst stof die werd ontwikkeld is ook de bekendste:
nylon.
Nylon is de naam van een groep chemische stoffen, de synthetische polymeren, ook wel polyamides genaamd. Op het merk Nylon werd in 1938 patent aangevraagd door het bedrijf DuPont en het wordt sinds dat jaar verkocht. De grootste producenten van polyamide zijn Zuid-Korea, Japan en China.
Nylon is in onze maatschappij niet meer weg te denken: er worden vele producten van vervaardigd in allerlei takken van industrie, zoals de textielindustrie. Het is het synthetische alternatief voor zijde. Het bekendste voorbeeld van synthetische kleding is natuurlijk de panty, de opvolger van de nylonkousen ofwel
nylons. Nylon is een daarmee ook een voorbeeld van een
merknaam die soortnaam is geworden. Sinds de uitvinding van nylon is er een groot aantal synthetische vezels ontwikkeld die toepassing vinden in woningtextiel, huishoudtextiel en kleding, zoals sportkleding.
Voor- en nadelen van synthetische vezels
Het grote voordeel van synthetische textielvezels is dat ze veel beter bestand zijn tegen slijtage en ook beter te reinigen zijn dan vezels van natuurlijke oorsprong, zoals katoen. Daardoor heeft textiel gemaakt van synthetische vezels een groot gebruiksgemak. Nadelen zijn dat er fossiele brandstoffen nodig zijn voor de productie, de aardolie, en dat bij het productieproces ook chemische stoffen worden gebruikt die schade kunnen toebrengen aan mens en milieu. Er zijn normen vastgesteld voor het gebruik van deze stoffen; producenten kunnen ook een milieukeurmerk krijgen en moeten dan aan bepaalde eisen voldoen.
Synthetische textielvezels: een overzicht
Er zijn tegenwoordig heel veel soorten synthetische vezels ontwikkeld en er komen nog steeds nieuwe bij. Het is onbegonnen werk om ze allemaal te noemen, maar hieronder volgt een aantal:
Acryl/polyacryl/Dralon is een sterke, zachte vezel die veel op wol lijkt, is bestand tegen slijtage. Het is warm bij het dragen. Hoewel het niet krimpt, kan acryl niet te heet gewassen worden, niet in de felle zon worden gedroogd en ook niet in de droger. Strijken moet voorzichtig gebeuren. Het wordt vaak als mengvezel gebruikt en voor kleding zoals mutsen, sjaals, truien en dekens. Dralon is een merknaam van acrylvezel van Bayer.
Fleece heeft als basis polyethyleentereftalaat, dat sinds een jaar of vijftien bekend is. Het woord 'fleece' is Engels voor vacht, en verwijst naar het zachte uiterlijk van deze stof. Door de techniek waarmee het gemaakt wordt krijgt het de specifieke eigenschappen: het wordt los gebreid en vervolgens gewassen. Hierdoor krimpt het breisel en gaat het op een lamsvacht lijken. Een soort vervilten dus. Zo wordt textiel verkregen die warm is, ademend, licht van gewicht en die snel droogt. Fleece is niet winddicht, hoewel dit door toevoeging van een membraan tussen twee lagen ervan wel bereikt kan worden. Er bestaan verschillende soorten fleece, en de truien en vesten van deze stof zijn algemeen bekend.
Lycra: een vezel gemaakt van polyurethaan, is een synthetisch rubber. Andere namen waar het onder bekend is zijn Elastan, Dorlastan, Spandex. Het heeft een rekvermogen van 500 tot 600%, het grootste van alle materialen in textiel. Veel gebruikt voor zwemkleding, sportkleding, elastische boorden, sokken. Ook wordt het gecombineerd met andere geweven of gebreide materialen zoals katoen, om kleding lichte rekbaarheid te geven en daarmee het draagcomfort te vergroten. Meestal is het doorzichtig, glanzend en stroef. Het mag niet te heet gewassen worden.
Microvezel is gemaakt van polyester en polyamide. Als textiel kan het geweven of gebreid, maar ook non-woven zijn (een vlies). Het voelt zacht aan, als een natuurlijke stof. Textiel hiervan gemaakt is licht van gewicht, sterk, rekbaar, waterafstotend, ademend, krimpvrij, vormvast, goed te reinigen en sneldrogend. Het wordt veel gebruikt voor functionele kleding, zoals sport- en regenkleding, en voor doekjes en dweilen voor nat en droog schoonmaken.
Polyamide/nylon is licht van gewicht, makkelijk te vouwen. Het is sterk, het scheurt niet, het kreukt niet, behoudt zijn vorm en droogt heel snel. Het is elastisch en waterafstotend. Het mag niet warmer dan 40 graden gewassen worden en niet in de droger.
Polyester is een gladde, lichte, duurzame stof, die zacht aanvoelt. Het is vormvast, behoudt zijn kleur goed en gaat lang mee. Deze stof neemt echter niet zo goed vocht op, het is dus weinig ademend, is niet echt warm en kan statisch zijn. Het mag op 40 graden gewassen worden, het droogt heel snel en strijken is niet nodig.
SympaTex is een polyesterachtige vezel, polybutyleentereftalaat; dit is een sterke stof, die waterdicht is en toch ademend. Het wordt vaak gebruikt om kleding te verstevigen. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt voor jassen die tegen een regenbui moeten kunnen.
Huidirritatie
'Synthetisch' kan voor sommigen nogal negatief klinken, maar dat is niet altijd terecht. Er worden voortdurend nieuwe materialen ontwikkeld en het draagcomfort van deze vezels is vaak heel goed. Toch kunnen sommige mensen last krijgen van bepaalde synthetische vezels. Dat komt dan omdat vocht dat vrijkomt door zweten niet altijd goed wordt opgenomen door deze vezels, waardoor
huidirritatie kan ontstaan. Hierdoor kunnen rode plekken, jeuk, bultjes of eczeem voorkomen. Het is dan beter geen synthetische vezels te dragen. Mensen die overmatig
zweten kunnen ook beter natuurlijke vezels zoals katoen en linnen dragen.
Lees verder