Asbestcement dakleien

Asbestcement dakleien Het gebruik van asbestcement golfplaten is in Nederland algemeen bekend. Minder bekend is de toepassing van asbestcement leien als dakbedekking of gevelbekleding. Dit komt mede doordat leien in Nederland, zeker in vergelijking met ons omringende landen, relatief weinig zijn toegepast ten opzicht van asbestcement golfplaten. Desondanks zijn er in Nederland nog behoorlijk grote aantallen asbestcement dakleien aanwezig en moeten deze voor 1 januari 2024 verwijderd zijn.

Historie

In 1903 startte de Oostenrijker Ludwig Hatscheck met de productie van asbestcementproducten volgens het door hem in 1900 ontworpen en gepatenteerde procedé in de asbestwarenfabriek in Vocklabrück. Onder de naam Eternit werd in de daarop volgende jaren een breed scala aan asbestcementproducten op de markt gebracht. Al in 1906 waren in Nederland ook asbestcement dakleien beschikbaar. Het gebruik van asbestcement werd vervolgens door meerdere producenten van bouwmaterialen overgenomen na het aflopen van de patenten. Tot aan het asbestverbod in 1993 zijn in Nederland asbestcement leien verkocht met de merknamen Eterna, Multex, Big Ben, Country en SVK. Het procedé van Ludwig Hatscheck wordt tot op de dag van vandaag nog toegepast voor de fabricage van vezelcement producten.

Waarom werden asbesthoudende dakleien toegepast?

Een van de voornaamste redenen was wel dat asbestcement leien goedkoper waren dan leien van natuursteen. Natuurlijke leisteen werd schaarser en dakleien van natuurlijke leisteen verweren sneller dan asbestcement. Daarnaast is het gewicht van een dakbedekking van natuursteen leien veel hoger dan asbestcement dakleien. Dit is mede afhankelijk van de wijze van dekken, in veel gevallen worden natuursteen leien dubbel gedekt.

Productiemethode

Het productieproces van asbestcementleien kwam grotendeels overeen met dat van asbestcement golfplaten en vlakke platen. De asbestvezels werden na een voorbehandeling, waarbij de asbestvezels tot de juiste lengte werden vermalen, met water en cement vermengd in een grote vergaarbak. Naar gelang kon ook een kleurstof worden toegevoegd. Dit mengsel werd vervolgens over een zeefcilinder geleid waarbij het water in de holle cilinder werd weggezogen. Op deze zeef ontstond een dun vlies van asbestvezels en cement. Het dunne vlies van asbestvezels en cement werd via een transportband van de zeef gehaald. Door enkele van deze dunne vliesjes van asbest en cement op elkaar te plaatsen ontstond een gelaagde plaat. De nog natte en enigszins elastische plaat werd op maat gesneden en daarna in een hydraulische pers samengedrukt. Vooral na de tweede wereldoorlog werd het productieproces afgesloten met het aanbrengen van een beschermingslaag.

Over het algemeen werd alleen chrysotiel (wit asbest) toegepast bij de fabricage van cementleien, alhoewel van de door Scheerders en Van Kerckhove (SVK) geproduceerde cementleien wordt beweerd dat deze tot 1978 crocidoliet (blauw asbest) en tot 1980 amosiet (bruin asbest) kunnen bevatten. Het percentage asbest in cementleien is in de loop der jaren verminderd. Tot 1960 bedroeg het percentage asbest in cementleien 20%, in de periode hierna werd het percentage asbest verlaagd tot 15%.

Vervangende materialen

Begin jaren tachtig begon Eternit, als enige overgebleven Nederlandse asbestproducent, met de fabricage van asbestvrije vezelcementproducten, al bedroeg dit aanvankelijk nog slechts 1% van de totale productie. Pas begin jaren negentig werd door een naderend totaalverbod op grotere schaal overgegaan op asbestvrije producten. De vervangende vezels die de plaats van asbestvezels innamen waren van organische oorsprong, textiel, MMMF of overige kunststoffen. Asbestvrije leien zijn vaak voorzien van de opdruk NT (New Technology) en te koop onder de namen Alterna, Stonit, Boronda, Umbra, Activa en Calinda.

Verwijdering van asbestcement dakleien

Per 2024 is in Nederland een verbod van kracht op het in bezit hebben van asbesthoudende dakbedekking. Dit verbod is dus ook van toepassing op dakleien van asbestcement. Indien de asbestcementleien in dermate slechte conditie verkeren dat deze een gevaar voor mens en milieu opleveren, kan het bevoegd gezag al voor 2024 optreden en sanering van het asbest bestuursrechtelijk afdwingen. De aanwezigheid van asbest in de dakbedekking kan tevens worden beschouwd als een verborgen gebrek bij verkoop van huizen en gebouwen.

Omdat dakleien met haken of spijkers zijn bevestigd op houten latten is het niet mogelijk deze zonder het veroorzaken van breukvlakken te verwijderen. Het saneren van asbestcement dakleien valt dan ook in risicoklasse 2, wat inhoudt dat verwijdering in alle gevallen door een gecertificeerd asbestverwijderingsbedrijf moet worden uitgevoerd, ongeacht het te verwijderen oppervlak.

Lees verder

© 2015 - 2024 Tbnqst, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
AsbestcementbuizenAsbestcementbuizenAsbestcementbuizen zijn in Nederland tot aan het asbestverbod in 1993 veelvuldig aangebracht in gebouwen en in de bodem.…
Asbestcement platenAsbestcement platenAsbestcement is de meest bekende en meest voorkomende verschijningsvorm van de in Nederland gebruikte asbesthoudende toe…
Soorten en toepassingen van asbest in NederlandSoorten en toepassingen van asbest in NederlandAsbest is een natuurlijk silica-mineraal, opgebouwd uit kleine vezels die allemaal in dezelfde richting zijn geordend. H…
Wat wordt bedoeld met eternit?Wat wordt bedoeld met eternit?Eternit is een producent van bouwmaterialen die wereldwijd actief is. Wie aan Eternit denkt, denkt aan asbest. En dat is…

Cotton Ball Lights voor decoratief en sfeervol lichtCotton Balls zijn 'hip & happening'. Je kunt tegenwoordig geen trendy lifestylewinkel binnenlopen of je ziet de katoenen…
Trampolines niet zonder gevaarTrampolines niet zonder gevaarTrampolines zijn in de mode. Geen wonder, want aan trampolines beleven kinderen veel plezier. Nauwelijks zijn de tempera…
Bronnen en referenties
  • http://www.agriwiki.nl/wiki/Asbestcementlei
  • Asbest in ons milieu, Damiaan De Backer, Januari 2008, Verantwoordelijke uitgever, Henny De Baets, OVAM
Tbnqst (43 artikelen)
Laatste update: 03-11-2017
Rubriek: Huis en Tuin
Subrubriek: Producten
Bronnen en referenties: 2
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.