Vaste siergrassen: soorten, aanplant en verzorging

Siergrassen zijn niet meer weg te denken uit de particuliere tuinen in ons land. Ook tuincentra spelen daarop in en hebben vaak een apart deel van de plantenafdeling ingericht voor de siergrassen. Er is dus een ruime keuze, waardoor er dan ook voor iedere smaak en iedere tuinstijl wel een passend siergras gevonden kan worden. Maar juist door dat ruime en enorm afwisselende aanbod is het nog best lastig om een goede keuze te maken. Bij aanschaf is vaak nog niet goed te zien hoe het siergras er uit zal in volle wasdom. Is het een losse bos bladeren, een laag polvormend gras of juist hoog en stijf opgaand?

• Vaste siergrassen gebruiken in de tuin
• Aanplanten van de siergrassen
• Verzorging van vaste siergrassen
• Zelf siergrassen zaaien of vermeerderen
• Verschillende soorten vaste siergrassen

Vaste siergrassen gebruiken in de tuin

Siergrassen zijn plantsoorten die zich lenen voor verschillende toepassingen. Sommige grassen doen het goed als solitaire plant. Dit zijn grote grassen met ook nog eens een hoge sierwaarde. Daardoor kunnen ze gemakkelijk als eenling worden aangeplant. Dan is er nog een groep laag blijvende siergrassen, die het heel goed doen als bodembedekker voor een groot vlak in de tuin. En veruit de meeste grassoorten zijn spectaculaire planten, zeker als ze aan het einde van het seizoen vol in bloei komen. Deze groep grassen zijn goed te gebruiken in een vaste planten border. Daar zal je er lang plezier van hebben. Voor de bloei zijn het al mooie gewassen en daarna geven ze vaak nog een spetterende herfstverkleuring.

Aanplanten van de siergrassen

Het aanplanten van siergrassen vraagt de nodige kennis van een grassoort. Veel grassen hebben een lage polvormige bloeiwijze, van waaruit de bloeiende stengels de lucht in gaan. Dergelijke soorten kunnen door hun hoogte in het midden of achter in de border worden aangeplant. Maar het geeft vaak ook een bijzonder effect als ze voorin de border staan. Ze zijn weliswaar hoog, maar door de luchtige bloeiwijze kunnen ze toch goed een plekje vooraan in de border krijgen. Ook zijn er hoge, enigszins stijve soorten, die statig tussen de andere beplanting kunnen komen te staan. En als laatste zijn er nog de lossere soorten, waarvan het blad en/of de bloeiwijze licht overhangen en daardoor een luchtig en natuurlijk element toevoegen.

Verzorging van vaste siergrassen

Eenmaal aangeplant en goed geworteld heeft een siergras eigenlijk nog maar weinig aandacht nodig. Als de start goed is, dan zal hij met de jaren steeds groter en mooier worden. Sommige soorten hebben de neiging om te gaan lopen: er vormen zich gemakkelijk worteluitlopers, waardoor hij steeds meer ruimte in gaat nemen. Deze soorten kunnen daarom beter elk jaar even rondom de wortelkluit afgestoken worden, om zo de ongewenste uitbreiding te onderbreken. De groei van grassen loopt na verloop van jaren iets terug, daarom is het raadzaam om ze eens in de vier jaar uit te graven en te verjongen. De (enorme) graspollen kunnen in het voorjaar tot aan de grond worden afgeknipt. De ingedroogde stengels zijn vaak lastig te knippen. Met een gewone snoeischaar redt je het in de meest gevallen dan ook niet. Een (elektrische) heggenschaar biedt dan echt uitkomst. Wacht in het voorjaar niet te lang met het weghalen van de afgestorven plantdelen, want voordat je weet neem je ook alle jonge uitlopers mee.

Zelf siergrassen zaaien of vermeerderen

Veruit de meeste grassoorten kunnen vermeerderd worden. Het vermeerderen gebeurt dan door het uitgraven van het siergras en deze vervolgens te scheuren in meerdere delen. De buitenste delen zijn het jongst en goed bruikbaar om als jonge aanplant teruggeplaatst te worden. Het hart van de plant is het oudst en dit kan op de composthoop. Het scheuren van de graskluit zal in veel gevallen bijna niet te doen zijn. Grassen vormen dichte vaste wortelkluiten, die bijna ondoordringbaar zijn. Hier moet waarschijnlijk echt wel met de spade gewerkt worden om de wortelkluit op te delen in nieuwe jonge kluiten. Los van of je een grassoort wilt vermeerderen is het toch raadzaam om om de vier jaar de grassen in de tuin te verjongen.

Verschillende soorten vaste siergrassen

Briza media - Trilgras, Bevertjes

Briza media is, in tegenstelling tot briza maxima en briza minor, een winterhard trilgras. Aan lange stelen verschijnen wolken van medaillon-vormige zaaddozen. Deze wazige wolken zorgen voor een luchtig accent tussen grootbladige of donkere vaste planten. De maximale hoogte is 60 centimeter. Door de lage graspol leent deze grassoort zich prima voor een plekje vooraan in de border. De hoge luchtige en doorzichtige bloemstelen geven zo een transparant doorkijkje naar de rest van de beplanting. De bloei is van juni tot en met augustus. Trilgras staat graag in de zon, maar een beetje schaduw wordt ook wel verdragen.

Calamagrostis brachytricha - Diamantgras
Diamantgras is een gemakkelijke en dankbare grassoort. Hij doet het goed in de zon en halfschaduw, als de grond maar niet te vochtig is. Het blad is lancetvormig en staat in losse pollen bij elkaar. In het voorjaar en in de herfst heeft het blad een bronskleurige glans over zich. In de zomer is het gewoon groen van kleur. De luchtige bloempluimen zijn roze-grijs. Hij kan een hoogte bereiken van 120 centimeter en kan 80 centimeter breed worden. In de zomer vormt het frisse blad een mooi accent in de border en vanaf augustus verschijnen dan de mooie bloempluimen. Calamagrostis x acutiflora "Karl Foester" is één van de eerst uitlopende grassen in het voorjaar en blijf tot ver in het najaar zeer decoratief en waardevol voor de tuin. In de volle zon kan hij op droge of iets vochtige grond worden aangeplant. Met een hoogte van 175 centimeter en met zijn opvallende rechtopstaande bloempluimen leent dit soort zich goed voor een toepassing als solitair. Maar ook achter in de border kan hij op een mooie manier aan andere vaste planten rugdekking geven.

Carex - Zegge

Carex of Zegge beslaat een grote groep soorten, die in de meeste gevallen groenblijvend zijn en goed gedijen op een vochtige grond. Dat maakt dat deze soort, als een van de weinige grassen, zeer geschikt is voor het gebruik in een schaduwtuin. Enkele soorten vragen in ons klimaat helaas wel om een winterdek, omdat ze niet betrouwbaar winterhard zijn. De hier genoemde soorten zijn wel winterhard.

Cortaderia selloana - Pampasgras
Het pampasgras is in volwassen staat een indrukwekkende plant, die het beste als solitair aangeplant kan worden zodat alle aandacht er naar uit kan gaan. Met zijn maximale hoogte van wel 2,5 meter en uiteindelijke breedte van 2 meter moet er echt wel een goede plek in de tuin voor worden gezocht. De bloei valt in de maanden september en oktober, maar ook daarvoor is de enorme graspol al een blikvanger in de tuin. Het blad is blauwgras van kleur. De standplaats moet goed gedraineerd zijn en in de volle zon. Helaas is pampasgras niet winterhard en moet hij afgedekt worden. Maar goed afgedekt loopt hij, ook na een strenge winter, gemakkelijk weer uit.

Deschampsia cespitosa - Ruwe smele

De ruwe smele is een gemakkelijk en betrouwbaar, niet woekerend siergras. De standplaats moet iets vochtig zijn en in de zon of halfschaduw. De graspollen hebben smal overhangend blad en de bloemstengels staan er in wolken boven. Vanaf de zomer tot ver in de herfst behoud de plant zijn sierwaarde voor de tuin. Zaait zich gemakkelijk uit. De hoogte is ongeveer een meter en hij wordt zo'n 90 centimeter breed. De bloei begint in juni en loopt door tot ver in augustus.

Festuca - Zwenkgras

Festuca of zwenkgras wordt veel toegepast als bodembedekker. Daarbij moeten de planten wel ruim uit elkaar worden aangeplant om zo hun polvormige groeiwijze goed tot zijn recht te laten komen. Geef dit gras een plek in de zon op niet te rijke grond. Een veel toegepaste soort is festuca glauca, met zijn opvallende blauw groene grassprieten. Festuca mairei heeft grijsgroen blad.

Miscanthus - Prachtriet

Miscanthus of Prachtriet is een siergras waarvan talloze cultivars en hybriden gekweekt zijn. Hierdoor behoort dit siergras tot één van de belangrijkste groepen onder de siergrassen. In een grassentuin of vaste planten border mag een miscanthus dan ook bijna niet ontbreken. Ook omdat ze na een prachtige bloei in de late zomer en het najaar, vervolgens tot ver in de winter hun sierwaarde voor de tuin behouden. Het zijn wel grassen die behoorlijk de hoogte in gaan. De laagste soort bereikt toch al snel een hoogte van 120 centimeter (Miscanthus sinensis "Sioux"), maar er is ook een soort die zelfs de 3,5 meter aan kan tikken (Miscanthus floridulus).

Panicum virgatum - Vingergras
Panicum is een opvallende soort tussen de overige siergrassen. Dit komt door de stijf rechtop gaande groeiwijze van het blad én door de mooie herfstverkleuring. De bloemhoofden zijn vrij groot, maar bestaan uit kleine uit elkaar staande aren. Hierdoor ontstaat een luchtig effect tijdens de bloei. De bloei valt in de maanden juli tot en met september.

Pennisetum alopecuroides - Lampenpoetsersgras

Ook een heel populair siergras is het lampenpoetsersgras. Voor de bloei is het een weinig opvallend gewas, maar eenmaal in bloei zijn de breed uitstoelende graspollen een blikvanger tussen de vaste planten. De bloei valt in de nazomer, vanaf augustus en houdt aan tot ver in oktober. De maximale hoogte is een meter en hij kan een breedte bereiken van 75 centimeter. Pennisetum orientale blijft aanzienlijk kleiner (45x45) en bloeit met opvallende paars-roze bloei-aren. Omdat de bloei veel vroeger begint, al vanaf juni, en doorloopt tot in oktober heeft deze soort een langere sierwaarde voor de tuin.