Erfafscheiding: regelingen voor bomen, heggen en hagen

Burenruzies kunnen op allerlei manieren ontstaan. Een veelvoorkomende reden is gedoe over de erfafscheiding. Om met een situatie van ruzie te leven is zeer onprettig. Maar wat die afscheiding betreft bestaat er een aantal regelingen. Als iedereen zich daar aan houdt is er niets aan de hand en wordt burenruzie voorkomen. Wanneer het eenmaal te laat is kan toch aan de hand van de regels en vooral met goed overleg meestal een oplossing voor mogelijke problemen worden gevonden.

Wettelijke regelingen niet dwingend

De regels over bevoegdheden en verplichtingen met betrekking tot bomen, hagen of heggen als erfafscheiding staan in het burenrecht dat opgenomen is in het Burgerlijk Wetboek. Die regels zijn bedoeld om de vrede tussen eigenaren van naburige erven te handhaven of te herstellen. Maar die wettelijke regelingen zijn in zoverre niet dwingend dat buren in overleg en met wederzijds goedvinden afwijkende afspraken kunnen maken.

Definities van boom, heg en haag

Een boom is taalkundig een houtachtig gewas op een stam die zich op enige hoogte van de grond vertakt. Juridisch is een boom een houtachtig gewas op een stam met (op een hoogte van 1.30 meter boven het maaiveld) een doorsnee van minimaal tien centimeter. Een heg of haag is een houtachtig gewas dat zich vanaf de grond op een fijnere manier vertakt en in de regel dient als omheining of afscheiding van een perceel en dat al dan niet in een gewenste vorm wordt geknipt of geschoren. Juridisch kan een heg ook gevormd worden door een op een rij staand aantal bomen die een toelaatbare heg vormen.

Verboden zone en uitzonderingen

In het Burgerlijk Wetboek is geregeld dat bomen, heggen of hagen een bepaalde afstand moeten hebben van de erfscheiding. Voor bomen geldt een afstand van minimaal twee meter en voor heggen of hagen een halve meter met als uitzondering een gezamenlijke haag die op de erfgrens mag staan. Het meten van de hoogte van de heg of haag dient precies op de erfgrens te gebeuren en het meten van de afstand van de boom moet gebeuren vanaf de erfgrens tot het hart van de boom. De zone binnen die grenzen is volgens de wet de zogenaamde verboden zone. Maar er zijn uitzonderingen op die regels mogelijk. De voornaamste uitzonderingen zijn:

• Een afwijkende regeling beschreven in een notariële akte.
• Een door beide buren ondertekende overeenkomst.
• Een mondelinge overeenkomst tussen buren die in het bijzijn van een getuige is uitgesproken.

Aanpak van overlast van bomen

Bij overlast van overhangende takken moet eerst in overleg tussen de twee buren getracht worden overeenstemming te verkrijgen over het snoeien van de takken. Pas na een schriftelijke aanmaning, met een redelijke termijnstelling van bijvoorbeeld maximaal zes weken en in gebreke blijven, mag zelf worden overgegaan tot snoeien van overhangende takken. Het eigenmachtig snoeien mag echter niet zo rigoureus gebeuren dat het voortbestaan van de boom in gevaar komt. Ook mag niet in de hoogte worden gesnoeid maar mogen alleen overhangende takken worden verwijderd. Doorschietende wortels mogen echter zonder schriftelijke aanmaning worden verwijderd. Het is wel goed om ook hierover vooraf overleg te plegen. Ingeval een boom omwaait en op het erf van een ander terecht komt is de eigenaar verplicht die te verwijderen ook al is de oorzaak van het omwaaien niet verwijtbaar aan de eigenaar.

Heggen en hagen als erfafscheiding

Heggen en hagen kunnen lucht en licht ontnemen. Bij het plaatsen is er verschil in de juiste plek die ofwel op de erfgrens kan zijn ofwel op eigen grond.

Lucht en licht

Om te voorkomen dat een afscheiding teveel lucht en licht wegneemt voor de buren is meestal in de plaatselijke verordening de maximale hoogte van een heg of haag bepaald. Indien er geen verordening is geldt de in de wet bepaalde hoogte van maximaal twee meter voor een schutting, muur of hek. Verwijdering van een heg of haag kan geëist worden als door de scheiding teveel lucht en licht wordt ontnomen.

Erfgrens of eigen grond

Het plaatsen van een heg of haag op de erfgrens vergt overleg met de buren. De kosten van een dergelijke afscheiding komen ook ten laste van beiden. Een erfafscheiding op de eigen grond mag (uiteraard voor eigen rekening) zonder overleg worden geplaatst. Het is wel aan te bevelen om daarvoor eerst overleg te plegen met de buren. Maar een heg of haag mag dan niet binnen vijftig centimeter van de erfgrens staan.

Gezamenlijk eigendom

Als een heg of haag precies op de erfgrens staat is er sprake van een gezamenlijk eigendom. Beide buren zijn dan verantwoordelijk voor het onderhoud, schoonhouden en eventueel vernieuwen. De kosten die dit met zich meebrengt dienen gezamenlijk gedragen te worden. Uiteraard is het goed om hier tijdig overleg over te plegen en bij vernieuwing moet er zeker vooraf overleg plaatsvinden. Bij een gemeenschappelijke erfafscheiding mag ieder aan de eigen kant echter doen wat hij of zij wil, zoals heggen snoeien.