Schilderen - Termen bij schilderen en verf

Verduidelijking van de (vak)termen bij het schilderen in en om de woning. Als er bij het schilderen - van zowel het interieur als het exterieur - over verf en kleur gesproken wordt, komen er veel termen voorbij. Deze termen kunnen allemaal iets over de eigenschappen van de verf, de kleur en het kleurgebruik van verf aangeven. Wat zijn zoal de algemene aandachtspunten bij het verwerken van verf en wat betekenen de termen die zoal worden toegepast. Termen, om kwaliteit, eigenschappen en dergelijke van de verf aan te geven en nuances om de verschillen tussen kleuren verf duidelijk te maken.

Zon en temperatuur bij schilderen

Onder invloed van de zon kan het geschilderde oppervlak zeer heet worden, hetgeen de duurzaamheid niet altijd ten goede komt. Het kan dus raadzaam zijn hier bij de van de kleur verf rekening mee te houden. Wordt een lichte kleur bijvoorbeeld 30 graden warm, dan kan een donkere kleur onder invloed van de zon al gauw 60 graden worden.

Zon of zuidkant van de woning

Door bovenbedoelde temperatuurverschillen kan er -daar waar een lichte kleur tegen een donkere kleur aan wordt geschilderd- spanningsverschil ontstaan. Dit spanningsverschil zorgt er voor dat de verf op de overgangen barst. Schilder je de woning regelmatig, dan heb je controle op dit spanningsverschil en hoeft het geen bezwaar te zijn, zo niet, dan kan het verstandig zijn hier rekening mee te houden.

Beleving kleur bij schilderen

Het schilderen van dezelfde kleur kan vaak verschillend tonen in een wisselende omgeving. Los van de contrasten die je in basis al tussen de verven kan hebben, zal bijvoorbeeld de beleving van geschilderd ‘Grieks blauw’ in de klimatologische omstandigheden van Griekenland heel anders beleefd worden en tonen dan in de ‘grauwe’ Nederlandse omstandigheden. Het is dus belangrijk vooruit te bedenken in contrast tot wat, in welke omgeving en bij welk (gemiddeld) licht de kleur toegepast ofwel geschilderd gaat worden.

Verf

Verf heeft vele mogelijkheden en toepassingsgebieden. Daarbij is het een relatief goedkoop middel om objecten duurzaam te beschermen en/of te verfraaien. Ook kan verf bijdragen aan de beleving van een bepaald object én beïnvloed de gemoedstoestand of de stemming. Verf: wellicht wel één van de beste uitvindingen sinds de uitvinding van het wiel!

Verf - Termen bij het verven of schilderen

Pratend over verf komen we -zonder al te technisch te worden- onder andere termen tegen als:

Aanzetten bij het schilderen

Deze worden vooral veroorzaakt door de wijze van opbrengen. Daar waar je de kwast of roller op je werk zet, laat deze een afdruk achter. Door gestructureerd en soepel te werken, niet te bezuinigen op rollers en kwasten en overige materialen, krijg je een mooier en egaler resultaat.

Acrylverf

Dit is een verf die minder belastend is voor het milieu. De verf is waterverdunbaar, droogt snel, maar is minder geschikt voor gebruik buitenshuis, omdat je te zeer afhankelijk bent van de weersomstandigheden. Bij gebruik binnenshuis de verf voller opzetten dan de traditionele verven, vlot werken en er niet te lang met de kwast in blijven werken, omdat deze verf sneller aandroogt.

Alkydharsverf

De meest bekende –terpentine-verdunbare- verf. Deze verf laat zich makkelijk verwerken, droogt trager, zodat je er langer in kunt strijken met kwast of roller. Deze verf vloeit mooier door tijdens de tijd van aandrogen. Wel moet er op kaal hout eerst een grondverf oftewel primer aangebracht worden.

Buitenduurzaamheid van verf

Verf voor buiten heeft een andere samenstelling dan binnenverf. Er worden andere eisen aan de verf gesteld; te denken valt aan (extreme) temperatuursverschillen, sterk wisselende weersomstandigheden, belasting vanuit het milieu etc. Het spreekt voor zich dat dit hoge kwaliteitseisen aan de verf stelt, wil deze voor meerdere jaren bescherming bieden aan het buitenschilderwerk.

Dekkracht van verf

Het vermogen om andere kleuren in de ondergrond weg te werken. Over het algemeen kun je stellen dat de primaire kleuren (rood, blauw, geel) een matige dekkracht hebben. Het is raadzaam hier met de keuze van je grondverf of primer vast rekening mee te houden.

Doorhalen van de verf

De verf zet je vol op met een goede, geschikte kwast of roller. Nadat je de verf gelijkmatig verdeeld hebt, haal je de verf nog eenmaal door om een strak en streeparm resultaat te verkrijgen. Haal de verf luchtig door zonder al te veel druk op kwast of roller uit te oefenen voor het beste resultaat.

Duurzaamheid van verf

De inhoudsstoffen van de verf bepalen in belangrijke mate de prijs en kwaliteit van de verf. Voor duurzaam schilderwerk ben je vaak aangewezen op de betere of professionele merken. Goede verf verwerkt makkelijker, vloeit mooier en is langer bestand tegen invloeden van buitenaf.

Verf - Éénpotssysteem

De hiermee bedoelde verf kun je vergelijken met een verfbeits. Dit betekent dat je de verf direct op kaal hout kunt aanbrengen, zonder eerst een grondverf of primer te gebruiken. Meestal ligt de glansgraad tussen mat en hoogglans in, een zogenaamde ‘halfglans’. De verf is vochtregulerend.

Verf - Glansgraad

Grofweg kennen we drie glansgraden, te weten: mat, halfglans en hoogglans. Iedere verf heeft zo zijn eigen kwaliteit, uitstraling en beleving.

Verf - High Solid

Een verf waarvan de samenstelling dusdanig is, dat de terpentine als oplosmiddel met plusminus 50% is teruggebracht en daardoor minder belastend voor het milieu. De verf/beits is vochtregulerend, droogt trager dan alkydharsverf, maar geeft een grotere droge laagdikte, zodat minder arbeidsgangen nodig zijn. (meestal twee lagen)

Verf - Hoogglans

Een hoogglansverf heeft een grotere (buiten)duurzaamheid en hogere/bollere glansgraad dan een beits of éénpotssysteem. Nadeel is dat een hoogglansverf afsluit, zodat er zekerheid moet zijn over een voldoende droge ondergrond alvorens de verf wordt aangebracht. Is de ondergrond te vochtig, dan bestaat er kans op blaasvorming en onthechting van de verf.

Kantdekking bij het schilderen

De dekking/vloeiing van de verf op de kanten van het houtwerk. Vaak worden de kanten te veel doorgeschuurd, waardoor hier te weinig dekking/laagdikte van de verf ontstaat. Op voorhand licht rond schuren van de kanten geeft wel een betere vloeiing en een betere dekking van de verf op de kanten. Tevens zijn de kanten hierdoor minder kwetsbaar voor beschadigingen e.d.

Kleurdominantie bij verf

Een sterk bepalende kleur. Of een kleur als bepalend wordt ervaren heeft natuurlijk sterk met de beleving en de omgeving waarbinnen deze word gebruikt te maken.

Kleurkracht van verf

Het vermogen om een kleur te veranderen. Dit wordt voor het grootste deel bepaald door de gebruikte pigmenten in de verf. Zo zijn b.v bepaalde kleuren blauw sterk en is rood over het algemeen zwak, alhoewel deze wel weer dominant kan zijn.

Kleurtoon van verf

Geeft aan hoe licht of donker de tint is. De reflectie van het opvallende licht bepaalt of we de kleur als licht of donker ervaren. Zo reflecteren lichte kleuren uiteraard aanzienlijk meer licht dan donkere kleuren, hetgeen voor ons de kleurbeleving bepaalt.

Lichtvastheid en kwaliteit van verf

De bestendigheid tegen zonlicht. Over het algemeen hebben lichte kleuren een grotere bestendigheid, daar deze het zonlicht beter reflecteren en minder te lijden hebben onder temperatuurverschillen (zie ook temperatuur)

Pigment en kleur in verf

Pigment of kleurstoffen zorgen voor de kleuring van de verf. We kennen minerale, aard- en synthetische pigmenten. Plantaardige pigmenten zijn in feite kleurstoffen, omdat deze niet in poedervorm worden toegevoegd in tegenstelling tot de eerder genoemde pigmenten.

Verf - Poly-urethaan

Een -door de samenstelling- slijtvaste verf, die het beste kan worden toegepast op objecten waar een grote slijtvastheid vereist is. (werkbladen, keukenkastjes, garagevloeren e.d.)

Rendement per liter verf

De hoeveelheid te schilderen vierkante meters per liter product. Reken voor een terpentine-verdunbare verf op
10 á 12 m2. per liter, voor een water-verdunbare acrylverf op 8 á 10 m2. per liter. Voor een latex ligt het verbruik op ongeveer 6 á 8 m2. per liter. Het verbruik van een verf is mede afhankelijk van de viscositeit en de staat van de ondergrond (zuiging). Veel (niet professionele) verven worden in verpakkingen van 0,75 liter verkocht. Houd hier rekening mee ten aanzien van het rendement.

Tint en beleving van kleur

Aanduiding van een bepaalde kleursoort. Één hoofdkleur kent vele verschillende nuances door bijmenging van een andere kleur/pigment en/of wit en zwart.

Verdunningsmiddelen voor verf

Middel waarmee de verf verdund kan worden om de verwerking te vergemakkelijken en/of het product te verdunnen. B.v. water, terpentine, thinner, wasbenzine, alcohol etc.

Verzadiging met verf van de ondergrond

Als een ondergrond te veel of onregelmatig 'zuigt' krijg je een bont resultaat binnen het schilderwerk door verschil in verzadiging van de ondergrond. Oorzaak is gelegen in het onregelmatig aanbrengen van de verf of een wisselende zuiging in de ondergrond. Dit is op te vangen door meerdere lagen (of producten) aan te brengen en de verf vol en gelijkmatig aan te brengen en gelijkmatig te verdelen.

Verzepen van verf

Onder invloed van tijd, weersinvloeden en milieu verliezen verven hun kleur, kracht, bescherming en duurzaamheid. Dit verzepen is een indicatie om het schilderwerk opnieuw te behandelen.

Viscositeit - dikte van de verf

Graad, vloeibaarheid van de verf. Tezamen met bindmiddelen en pigment(en) bepaalt de viscositeit mede de dekkracht van de verf. Het moge duidelijk zijn dat een (te sterk) verdunde verf een matige dekkracht heeft en niet blijft ‘staan’ (druipers) en dat een te dikke verf niet te verwerken is, of door verschil in laagdikte een matig resultaat geeft en mogelijk gaat barsten na de droging.

Vloeiing van de verf

De mate waarin een verf vloeit. Een hoogglansverf is over het algemeen vetter dan b.v een beits en zal dus ook een mooier en meer streeploos resultaat geven. Een latex daarentegen vloeit niet of nauwelijks, zodat je hiermee een mooi resultaat bereikt door de verf vol op te zetten en gelijkmatig te verdelen.

Vochtregulatie van de verf

De mate waarin de verf in staat is vocht uit de ondergrond te laten ‘ademen’. De verf heeft een open structuur, zodat het vocht wel uit de ondergrond kan ontsnappen, maar hier geen vocht indringt. Beitsen en een éénpots-systeem (wat in feite hetzelfde is) hebben deze eigenschappen. Let wel: dit betekent niet dat je op een te vochtige ondergrond kunt schilderen.

Zuiging van de te schilderen ondergrond

Iedere ondergrond heeft zijn eigen samenstelling en eigenschappen. De ene ondergrond is meer poreus of grover van structuur dan de andere. Afhankelijk hiervan bepaal je de keuze van het product ten aanzien van zowel de voorbewerking als de eindafwerking. Je komt dan in aanraking met producten als: egaliseer, fixeer, isoleer e.d.

Binnen- en buitenschilderwerk - Doe het zelf

Bij het schilderen ga je in het algemeen volgens een bepaald patroon te werk. Toch zijn er -afhankelijk van het te schilderen object- verschillen in benadering, voorbereiding, behandeling en afwerking van de diverse verfproducten. De werkwijze bij het schilderen van de muren (latex of muurverf) vraagt een andere benadering dan het b.v het schilderen van de buitenzijde van het woonhuis (systeemverf, lak, beits), het opknappen van een houten aanrechtblad (verfafbijt, twee-componentenlak, beits), of het verwerken en schilderen van MDF. Bij interesse vind je in de special Schilderen - Doe het zelf informatie waarin het bewerken van verschillende ondergronden (steenachtige en houten), de verschillende werkwijzen, volgorde bij het schilderen en gebruik van de verschillende verfproducten beschreven staan. Ik hoop dat de artikelen en de daarin beschreven tips en vakkennis die ik in de loop van de jaren heb opgedaan bijdragen tot een goed, duurzaam en professioneel resultaat!

Lees verder

• Buiten schilderen - De woning in verf, lak of beits
• Schilderen - Noodzaak van het reinigen en schuren
• Schilderen - Volgorde schilderen ramen, deuren en kozijnen
• Schilderen - RAL kleuren - RAL 1000 tot en met RAL 9018
• Schilderen - Verf, zon, kleur en klimaat