Luiken of shutters: voor veiligheid en om energie te sparen

Vroeger kende men in Nederland, maar ook in de ons omringende landen luiken die aan de buienkant aan de vensters waren bevestigd. Deze dienden als zonwering en zorgden tevens voor isolatie. De luiken waren over het algemeen van hout. In veel landen worden nieuwe huizen standaard afgeleverd met rolluiken. Deze hebben dezelfde functie als de vroegere houten luiken en zijn zeer doelmatig. In Nederland worden luiken niet standaard meegeleverd. Ook zie je dat mensen kiezen voor shutters. Dit zijn eigenlijk houten luiken aan de binnenkant.

• In Nederland werden vroeger luiken gebruikt
• In Nederland worden ramen niet bedekt
• Shutters
• Rolluiken in Spanje
• Luiken in Duitsland
• Veiligheid
• Grensgebied
• Energiebesparing

In Nederland werden vroeger luiken gebruikt

Vroeger hadden huizen en boerderijen in Nederland meestal luiken. Vaak waren deze geschilderd in de kleuren van de pachter of grootgrondbezitter die de eigenaar was van het huis. Men was dan verplicht om deze luiken te schilderen in de kleuren van de huisbaas. Zo kent men rood-witte luiken. Vaak zien we ook de geel-groene luiken. Het is leuk om als men op het platteland is deze luiken te aanschouwen. Zo kan men in Twente, in de Achterhoek maar ook in Brabant nog vele boerderijen zien waar men deze kleuren handhaaft. Deze luiken waren van hout. Ze draaien op ijzeren pinnen die in het kozijn zijn geslagen. Aan de buitenzijde is op het luik een scharnier geschroefd waarmee men de luiken vast kan zetten. Dit werd wel "het geheng" genoemd. De luiken werden aan de bovenzijde met lood verstevigd zodat ze bestand waren tegen de vele regen. Als het zonnig weer was werden de luiken gesloten om de warmte en het zonlicht buiten te houden en in de winter werden de luiken dicht gemaakt zodra het donker werd. Men ging vroeg naar bed omdat men ook 's morgens al weer vroeg aan het werk moest gaan. Ook wanneer er iemand gestorven was werden de luiken gesloten.

In Nederland worden ramen niet bedekt

Als men in Nederland 's avonds door een straat loopt dan zie je over het algemeen alle ramen onbedekt. Als het wat kouder wordt doen mensen soms de overgordijnen dicht, maar dat is lang niet altijd het geval. Soms heeft men een zonwering van stof die half naar beneden wordt gedaan. Men kan van mening zijn dat dubbele beglazing voldoende isolatie biedt. De laatste tijd zie je evenwel dat bij wat meer huizen rolluiken worden aangebracht dat vindt echter pas plaats na de bouw en wordt aan de buitenkant van het huis bevestigd. Vaak zie je dan ook dat de voordeur tevens wordt afgesloten en dat zal uit oogpunt van veiligheid wel gunstig zijn. De mensen moeten dit zelf als een apart product aanschaffen indien ze dit wensen.

Shutters

In de tropen zie je vaak dat er uit veiligheidsoverwegingen luiken zijn aangebracht aan de buitenzijde van de woning. Deze kan men als harmonika deuren openen. Zij houden de zon goed tegen. Mogelijk in navolging hiervan zien we in Nederland shutters verschijnen. Dit zijn a.h.w. luiken die aan de binnenkant van de ramen worden geplaatst. Men kan de hoeveelheid zon regelen maar ook de hele shutter openen zoals het geval is bij luiken. De shutters zijn over het algemeen van natuurlijke materialen zoals hout.

Rolluiken in Spanje

In Spanje worden in ieder huis wat wordt opgeleverd standaard rolluiken aangebracht zonder extra kosten. Deze zijn vooral gemaakt als zonwering en zijn van een lichte kwaliteit. Erg gemakkelijk te bedienen en soms samen met rolhorren tegen de insecten vormen ze een prima oplossing in het warme klimaat. Als het koud wordt kun je de rolluiken ook sluiten en dan hebben ze wel een licht isolerende werking. Om inbrekers te weren zijn ze onvoldoende sterk. Het blijkt dat ze heel gemakkelijk naar boven te schuiven zijn, hetgeen dan ernstige beschadiging ten gevolge heeft. Veel mensen hebben de rolluiken inmiddels voorzien van veiligheidssloten zodat ze ook voor de veiligheid dienen.

Luiken in Duitsland

Op het platteland in Duitsland kun je zien dat hier vroeger de luiken op dezelfde wijze waren aangebracht als in Nederland en ook hier ziet men nog mooie gekleurde luiken.

Als er thans in Duitsland een huis wordt gebouwd dan worden daar ook standaard rolluiken aan de binnenzijde aangebracht. Deze zijn in de bouwprijs inbegrepen en er wordt niet apart over onderhandeld. Ook al is er dubbele beglazing. Zij zijn van een kwaliteit die de Spaanse te boven gaat maar minder zwaar dan wat je in Nederland ziet. Maar ze zijn dan ook ingebouwd en zonder de zware kappen aan de buitenzijde. Als je 's avonds in Duitsland door een straat loopt dan zie je dat alle rolluiken gesloten zijn. Grappig om te zien is dat men bijvoorbeeld in de adventstijd een mooie kerstboom met verlichting buiten zet, maar evengoed gaan de rolluiken zowel op de bovenverdieping en op de beneden etage dicht zodra het donker wordt.

Veiligheid

Voor wat betreft de veiligheid zijn deze rolluiken effectief. Men hoort het als ze bewegen zodat het voor inbrekers veel moeilijker wordt om een huis via de ramen binnen te komen als de luiken gesloten zijn.Veel mensen laten direct een systeem met een tijdklok aanbrengen zodat tijdens afwezigheid de zaak automatisch geopend en gesloten kan worden. Dit maakt afwezigheid minder opvallend dan wanneer de rolluiken steeds gesloten zijn. In de zomer kan men aan de zijde waar de zon staat de rolluiken sluiten en dit houdt de warmte goed buiten de deur.

Grensgebied

In het grensgebied waar veel Nederlanders wonen kun je zien dat wij niet zo gewend zijn om met rolluiken om te gaan. Over het algemeen worden de luiken pas voor het slapen gaan gesloten en niet zodra het donker wordt. Na verloop van tijd ga je de energiebesparing toch wel heel goed merken en als het kouder wordt is het verstandiger om vroeger en zorgvuldiger te sluiten. Je ziet dan ook langzaam de gewoonte van de Nederlandse mensen in het grensgebied veranderen en de luiken worden steeds vroeger gesloten.

Energiebesparing

Als men in Nederland een huis bouwt dan wordt er veel gesproken over energiebesparing. Het is dan ook een groot vraagteken waarom of het standaard aanbrengen van rolluiken aan de binnenzijde van het huis niet meegenomen wordt als een energiebesparend middel en tevens uit veiligheidsoogpunt. Mensen kunnen dan zelf kiezen of ze lichter of zwaarder materiaal wensen en of elektrische bediening al of niet met tijdklok wenselijk is. Hiermee keert men dan toch weer terug naar de oude tijden toen luiken voor de ramen de gewoonste zaak van de wereld waren.