Condens in huis

Vochtproblemen in huis worden vaak veroorzaakt door condens. Waar komt waterdamp in de woning meestal vandaan? Hoe zit het eigenlijk met condensvorming? Wat is oppervlaktecondens en wat is inwendige condens? En op welke plekken in huis tref je mogelijk vochtproblemen aan? Op welke verschillende manieren kun je thuis condensvocht bestrijden?

Hoe ontstaat condensvorming in de woning?

Een belangrijke oorzaak van een vochtprobleem in de woning is een teveel aan condensatievocht.
We onderscheiden twee vormen van condensvorming in de woning:

• Oppervlaktecondensatie
  
• Inwendige condensatie
  

Menselijke activiteiten en oppervlaktecondens

Oppervlaktecondensatie is vaak het gevolg van dagelijkse, menselijke activiteiten. Alleen al door te ademen en te transpireren produceren mensen voortdurend vocht. Ook door activiteiten zoals douchen, koken, of door het draaien van de wasmachine en van de wasdroger komt flink wat waterdamp vrij. Afhankelijk van de activiteiten kan dit in totaal per persoon per dag wel zo'n twee tot vijf liter condensatiewater zijn. Als deze damp niet door bijvoorbeeld luchten of ventilatie wordt afgevoerd, kunnen er vochtproblemen ontstaan.

Waar in huis ontstaat oppervlaktecondens ?

Condensatie ontstaat waar warme en vochtige lucht met een koud oppervlak in aanraking komen. Als de waterdamp in de atmosfeer van de kamer door afkoeling condenseert, zie je een massa zeer fijne druppeltjes verschijnen, bijvoorbeeld op de ruiten (want die zijn doorgaans wat kouder dan de omgeving). Maar condensvorming kan zich bijvoorbeeld ook voordoen binnen een fotolijstje dat aan een buitenmuur is bevestigd.

Veel voorkomende plaatsen waar oppervlaktecondens ontstaat, zijn:

• Koudebruggen
  
• Plekken met stilstaande lucht
  
• Slecht geïsoleerde muren en plafonds
  

Koudebruggen

Bekende plekken waar condens ontstaat zijn zogenaamde koudebruggen.Tegenwoordig worden die ook wel bouwknopen genoemd. Een koudebrug is een verbinding tussen een koud en een warm oppervlak waar vanwege een slechte thermische isolatie,een relatief snel warmteverlies optreedt. Op die plek kan de in de binnenlucht aanwezige waterdamp condenseren. Dat kan tot vochtproblemen leiden.

Je vindt koudebruggen op verschillende plekken in de woning. Bijvoorbeeld in de hoek van een kamer die grenst aan een buitenmuur, of achter een kast die in een hoek is geplaatst. Je treft relatief vaak vochtplekken in de hoeken aan, omdat het afkoelende buitenoppervlak daar groter is dan het binnenoppervlak.

Maar denk bijvoorbeeld ook aan plaatsen waar de isolatie niet goed doorloopt. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn op de scheiding tussen de muur en het plafond of bij de spouwafdichting van ramen en deuren. Of als er een niet geïsoleerde bijkeuken of serre aan een geïsoleerde woning is gebouwd. Ook als de gevelisolatie niet overgaat in de fundering of vloerisolatie. kan een koudebrug ontstaan.

Koudebruggen kunnen door middel van thermografie worden opgespoord. Een voor de hand liggende oplossing is het 'inpakken' van de koudebrug met isolatiemateriaal.

Plekken met stilstaande lucht

Soms ontdek je vochtproblemen op plekken in huis waar je zelden of nooit kijkt.
Denk bijvoorbeeld aan een muur waartegen een kast staat. Of aan de ruimte achter de gordijnen. Dit zijn typisch plaatsen waar de lucht zo goed als stilstaat en/of waar er onvoldoende profijt is van een verwarmingsbron zoals een kachel of cv-radiator.

Slecht geïsoleerde muren en plafonds

Muren en plafonds die onvoldoende zijn geïsoleerd in ruimte die onvoldoende warm worden gestookt, kunnen vochtproblemen krijgen. Dat geldt vooral in ruimten waarin veel vocht wordt geproduceerd. Denk bijvoorbeeld aan de doucheruimte of badkamer of aan de keuken.

Om te beginnen kan de te hoge luchtvochtigheid worden verlaagd door een betere ventilatie. In de keuken kan het koken met deksels op pannen en door gebruik van een krachtige afzuigkap de vochtproductie beperken.

Het vochtprobleem doet zich vooral voor op buitenmuren die op het noorden of oosten liggen. Een goede oplossing is dan het isoleren van de muren. De binnenmuur wordt dan minder koud en daardoor is er minder sprake van condensvorming.
Daarnaast kunnen elektrische luchtontvochtigers in dit soort ruimten goede diensten bewijzen. Verder is het verstandig de betreffende, doorgaans koude ruimten tot een iets hogere temperatuur te verwarmen.

Materiële schade door oppervlaktecondensatie

Soms is aan fijne druppeltjes op koude oppervlakken te zien dat er sprake is van condensvorming, bijvoorbeeld op glasruiten of spiegels. In andere gevallen ontdek je het probleem bijvoorbeeld als je ziet dat het behang beschimmelt, nat is of loskomt van de muur. Ook het pleisterwerk kan aangetast worden.

Problemen door te veel condensvocht in huis

Te veel condensvocht in huis bevordert de groei van schimmels en stofmijten. Een en ander is schadelijk voor de gezondheid van mens en huisdier.

Houten meubilair en andere houten voorwerpen kunnen gaan schimmelen. Foto's in fotolijstjes kunnen gaan bobbelen of vochtplekken vertonen.

Op plekken in ruimten waar weinig luchtstroom is, bijvoorbeeld in hoeken van de kamer of achter gordijnen, kunnen schimmelplekjes op het behang ontstaan. Deze schimmelvorming door een teveel aan opgehoopte condens is eenvoudiger te bestrijden dan wanneer de vochtige plekken een externe oorzaak hebben, zoals een doorslaande buitenmuur of optrekkend vocht.

Luchten en ventileren tegen oppervlaktecondens

Naast toepassing van de reeds hierboven genoemde oplossingen is vooral ook het dagelijks luchten en ventileren van belang.

Luchten is het voor het pakweg een kwartiertje of een half uur open zetten van een raam om frisse lucht in huis te krijgen. Als er in een ruimte vaak mensen aanwezig zijn, is alleen maar luchten vaak niet voldoende.

Om het condensatievocht kwijt te raken, is een voortdurende ventilatie nodig, bijvoorbeeld via een open raampje of een ventilatierooster. Dat geldt vooral in moderne, goed geïsoleerde huizen. In oudere, nog niet geïsoleerde huizen bieden bijvoorbeeld kieren of slecht sluitende ramen een voortdurende luchtstroom en daarmee enige spontane ventilatie.

Een gebrek aan ventilatie van de woning is een van de meest voorkomende oorzaken van vochtproblemen. Het voordeel van ventilatie is niet alleen meer frisse en gezonde lucht in huis, maar ook, hoe schijnbaar tegenstrijdig het ook klinkt, minder hoge stookkosten: het kost namelijk meer energie om vochtige lucht te verwarmen dan droge lucht. De gedachte dat als je minder ventileert en dus minder warmteverlies hebt, je daarmee lagere stookkosten hebt, zou dus op een misverstand berusten. Juist door te ventileren zou je gemakkelijker op de stookkosten kunnen bezuinigen.

Daarom verstandig om ventilatieroosters die zijn dichtgemaakt om energieverlies te voorkomen, weer open te zetten. Dat helpt om vochtproblemen en daarmee ook schimmelproblemen in huis te voorkomen.

Inwendige condensatie

In tegenstelling tot de hierboven behandelde oppervlaktecondensatie is inwendige condensatie niet zichtbaar. Tegen de tijd dat de problemen kenbaar worden, is de stabiliteit van de constructie vaak al verminderd.

Bij inwendige condensatie condenseert waterdamp namelijk niet op maar binnenin de constructie. Dit soort condensvorming kan plaatsvinden in een slecht geïsoleerde, samengestelde constructie zoals bijvoorbeeld bij sommige daken het geval is. Bij inwendige condensatie wordt een dak of muur van binnenuit vochtig. De condensvorming vindt steeds plaats op het scheidingsvlak van twee soorten materiaal. De problemen zijn vaak het gevolg van bouwfouten of van onhandige isolatiemaatregelen.

De oplossing bestaat uit bouwkundige maatregelen en/of een deskundig aangebrachte isolering van de aangetaste constructies.

Lees verder

• Vochtproblemen in huis
• Vochtschade door regen of andere oorzaak van buitenaf
• Optrekkend vocht en andere vochtproblemen in huis