Maak zelf compost. Goed voor je tuin, milieu en portemonnee

Veel mensen met een tuin gooien bladeren, takken, onkruid en ander organisch afval weg in de afvalbak die via de vuilnisophaaldienst wordt geleegd. Maar ze kopen tegelijkertijd dure compost en kunstmest om hun tuin te bemesten. Eigenlijk een tegenstrijdige, geldverspillende situatie als je daar over nadenkt. Bovendien ook niet milieuvriendelijk. Zelf composteren is de biologisch verantwoorde en geldbesparende oplossing.

Tuin is producent van compostgrondstoffen

Een tuin produceert vaak een grote hoeveelheid afval in de vorm van bladeren, gesnoeide planten, struiken, gemaaid gras, etc. Dat belandt in veel gevallen bij het organisch afval dat door de gemeente wordt opgehaald in een gft-bak samen met soortgelijke restanten zoals schillen en etensresten. Dat het daarbij om enorme hoeveelheden per gezin gaat, blijkt wel dat we zomers amper al dat organische afval in onze GFT-afvalbak kwijt kunnen en opgelucht adem halen als die emmer weer is geleegd. Daarnaast verspillen we benzine en tijd vanwege de aanschaf van (kunst)mest, compost, aarde e.d. om de tuin van voldoende voeding te voorzien. Een kromme situatie want al die gezonde voedingsbestanddelen die de tuin nodig heeft zitten namelijk in dat tuin- en keukenafval dat we zojuist hebben weggegooid.

De reden dat we deze tegenstrijdige handelingen uitvoeren ligt in de gedachte dat een kleinere tuin minder geschikt is voor een composthoop, omdat die te veel ruimte zou vergen. Maar dat is een misverstand, want een composthoop vraagt een minimum aan ruimte omdat je zelf kunt bepalen hoe groot je die maakt. Je hoeft er geen volkstuin op na te houden. Ook een kleinere stadstuin is daarvoor geschikt. En misschien kun je er wel eentje samen met de buren aanleggen op de tuingrens. Je kunt als volgt te werk gaan bij het aanleggen van een composthoop:

1. Juiste plek selecteren

Als je een plek hebt van 1,5 m hoog, lang en breed zit je helemaal goed, maar kleiner kan natuurlijk ook. Belangrijk om dit op minstens vijf meter afstand van sloot, vijver etc. te situeren, zodat er geen meststoffen uit de composthoop in het oppervlaktewater kunnen terecht komen. Verder is het belangrijk om het op een plek uit de wind te doen en tevens in de schaduw.

2. Hoe aanleggen

Gewoon het te composteren afval op de grond van de tuin deponeren is o.k. maar je kunt ook een bak construeren van hout of gaas. Het is wel handig om een bodem te maken van steen. Je weet op een gegeven moment dan waar de composthoop op houdt en de tuin begint.

3. Materiaal

Begin met een laag van grof materiaal zoals stro en takjes. Vervolgens een groene laag bijvoorbeeld groenteresten en gras. Maar let op, niet alles dat in de gft-bak gaat kan ook op de composthoop.

Wat niet op de hoop mag zijn:

• kattenbakkorrels,
• houtskool,
• brood en gekookte etensresten (i.v.m. muizen en ratten),
• zuivelproducten,
• visgraten,
• vlees en botjes.

Wel mag o.a:

• rauw groenteafval,
• zaagsel, koffiedik, onkruid,
• doppen van pinda’s, eieren, noten,
• takken, hout, grasmaaisel,
• biologische aardappelschillen,
• andere schillen, maar geen citrusschillen.

Neem vooral zo verschillend mogelijk afval en maak te grove delen eerst klein. Zie milieucentraal.nl voor volledige lijst.

4. Het afbraakproces

Vindt plaats door de aanwezige schimmels en bacteriën, die de voedingstoffen transformeren tot goede humus. Hierbij wordt zuurstof gebruikt, en er wordt CO2 (kooldioxide), water en warmte gevormd. Om dit proces te bevorderen dient de composthoop na enkele weken te worden gekeerd met een beluchtingstok. Met zo’n stok kun je luchtsleuven in de compost maken. Op die manier wordt alles goed gemengd. Na enkele weken dit herhalen.

Na zo’n half jaar is het afval volledig veranderd in droge donkere humus, met een lekkere bosgeur. Na de compost te hebben gezeefd is het klaar voor gebruik. En de compost kan worden gebruikt in plantenbakken of de tuin kan ermee worden verrijkt. Het materiaal heeft een positieve invloed op de grondstructuur, het bodemleven en de plantengroei.