Zomerbloeiende struiken: Hydrangea of Hortensia

Van de grote groep zomerbloeiende struiken is de hortensia verreweg de bekendste soort. Bij hortensia denkt men misschien direct aan de bekende kamerplant, die rond Moederdag massaal wordt aangeboden. Vaak verdwijnen deze na de bloei in de tuin, alwaar ze uit kunnen groeien tot prachtige tuinplanten. Maar hortensia of Hydrangea is veel meer dan die ene bekende kamerplant. Er zijn veel verschillende soorten en verschijningsvormen. Met dit enorme aanbod mag een hortensia eigenlijk in geen enkele tuin ontbreken.

• De beste standplaats voor Hydrangea of Hortensia
• Hoe moet je de struiken verzorgen?
• Hoe moet je de struik van Hydrangea of Hortensia snoeien?
• Hoe krijg ik een blauw bloeiende Hortensia met aluin?
• Hydrangea arborescens
• Hydrangea aspera
• Hydrangea involucrata (Waterstruik)
• Hydrangea macrophylla
• Hydrangea paniculata (Pluimhortensia)
• Hydrangea quercifolia (Eikenbladhortensia)

De beste standplaats voor Hydrangea of Hortensia

Alle hydrangea-soorten hebben het naar hun zin in de halfschaduw. Hydrangea quercifolia (Eikenbladhortensia) vindt een plek in de volle schaduw ook prima. Hydrangea arborescens en Hydrangea paniculata kunnen zelfs in de zon staan. Het is dan wel belangrijk dat de grond voldoende vochtig is. De hortensia’s houden allemaal van een zure, humusrijke grond, die bij voorkeur ook steeds voldoende vochtig is.

Hoe moet je de struiken verzorgen?

Hortensia’s zijn eigenlijk heel makkelijke tuinplanten. Naast het snoeien in het voorjaar heeft de plant geen extra verzorging meer nodig. Alleen Hydrangea arborescens moet eventueel extra gesteund worden. In droge zomers is het wel zaak om te kijken of de planten nog voldoende vocht krijgen. Geef echter niet te snel extra water. Als de planten fris uit de nacht komen, dan is extra water geven nog niet nodig.

Hoe moet je de struik van Hydrangea of Hortensia snoeien?

De meeste hortensia's hoeven niet gesnoeid te worden. Verwijder wel al het dode hout en zorg dat de struiken in het hart niet te vol en te dicht worden. Verwijder daar in het voorjaar de oudste takken. Knip in het voorjaar de uitgebloeide bloemhoofden af tot aan het eerste krachtige oog. Beslist niet dieper, want dan worden de bloemknoppen weggesnoeid en zijn er dat jaar geen bloemen. Hydrangea's vormen de bloemknoppen voor het volgende jaar namelijk al in de zomer. Hydrangea arborescens en Hydrangea paniculata worden wel in het voorjaar flink teruggesnoeid. Deze twee soorten bloeien op eenjarig hout en zullen dus nog dezelfde zomer weer volop in bloei staan.

Hoe krijg ik een blauw bloeiende Hortensia met aluin?

Bij Hydrangea's die in voldoende zure grond staan (pH tussen 4,5 en 5,5) is het mogelijk om de kleur van de bloemen te beïnvloeden. Dit kan door het toevoegen van aluin in de aarde of pot. Bij een soort die normaal gesproken bloeit met rode bloemen worden de bloemen na het toevoegen van aluin blauw van kleur.

Hydrangea arborescens

Hydrangea arborescens is zeker de afgelopen decennia massaal toegepast in de Nederlandse tuinen. Vooral Hydrangea arborescens "Annabelle" is heel populair. Een prachtige hortensia met grote half bolvormige bloemen die wel een doorsnede van 20 centimeter kunnen krijgen. Hydrangea arborescens "Grandiflora" zien we veel minder, maar deze is ook zeker de moeite waard. De bloembollen zijn iets kleiner dan die van "Annabelle", maar de afzonderlijke bloemen op de bol zijn juist weer groter. In tegenstelling tot de meeste hortensia’s bloeit Hydrangea arborescens op het eenjarige hout. De planten moeten dan ook in het voorjaar flink teruggesnoeid worden tot ongeveer 40 centimeter.

Hydrangea aspera

Een hortensia die duidelijk herkenbaar is tussen de vele verschillende soorten die er zijn. Het opvallendste kenmerk zijn de bladeren. De bladeren van Hydrangea aspera zijn namelijk fluweelachtig en hebben daardoor een heel zachte uitstraling. Tussen de andere beplanting valt deze struik hierdoor gelijk op. De Hydrangea aspera bloeit met grote platte schermen. In de kern van deze schermen zitten de vruchtbare bloemen en deze zijn paarsviolet van kleur. Aan de rand zitten steriele bloemen, deze zijn open en wit van kleur.
Bekende soorten zijn "Macrophylla" en "Mauvette".

Hydrangea involucrata (Waterstruik)

Een vrij onbekende hortensia, maar vanwege zijn compacte vorm kan hij al snel in elke tuin worden toegepast. Een volwassen struik wordt ongeveer 1 x 1 meter. De bloemen kunnen een doorsnede van 15 centimeter krijgen. De lila bloemen bloeien van juli tot september. De bladeren zijn iets behaard.

Hydrangea macrophylla

Dit is de soort die we massaal in de tuinen tegenkomen. Deze hortensia wordt ook als kamerplant aangeboden en wordt vaak na de bloei in de tuin gezet. Meestal gaat dit goed en groeien ze daar vervolgens uit tot prachtige tuinplanten. Maar ze zijn lang niet allemaal winterhard. Het is daarom verstandiger om speciale tuin-rassen te kopen. Hydrangea macrophylla kent twee verschillende groepen, welke zich onderscheiden door de bloemvorm. De bekende bolvormige bloemen, die volledig bestaan uit steriele bloemen wordt het meest gekocht en aangeplant. Daarnaast hebben we de schermvormige bloemen die in de kern bestaan uit vruchtbare bloempjes en aan de randen een reeks steriele bloemen. Een bijzondere soort die steeds populairder wordt.

Hydrangea macrophylla bolvormige soorten

• Hydrangea macrophylla "Alpenglühen", met rood paarse bollen
• Hydrangea macrophylla "Bouquet Rose", met licht rood paarse bloemen (sterk en bekend ras)
• Hydrangea macrophylla "Masja", de bloemen zijn roodpaars en de groeiwijze van de struik is compacter
• Hydrangea macrophylla "Mme. Emile Mouillere", witte bloemen die verkleuren naar iets roodpaars
• Hydrangea macrophylla "Nikko Blue", bloemen zijn violet van kleur

Hydrangea macrophylla schermvormige soorten

• Hydrangea macrophylla "Blaumeise", bloemen donker violetblauw
• Hydrangea macrophylla "Lanarth White", violetkleurige in het centrum, wit aan de rand
• Hydrangea macrophylla "Libelle", violet in het midden, iets getint aan de rand
• Hydrangea macrophylla "Mariesii Perfecta", violetblauwe/rode vruchtbare bloemen en aan de rand lichtviolet
• Hydrangea macrophylla "Taube", zowel het centrum als de rand is licht roodpaars van kleur

Hydrangea paniculata (Pluimhortensia)

De Pluimhortensia valt op door zijn grote pluimvormige bloemen. De bloemen worden van nature gevormd door fertiele bloemen. Maar de gekweekte soorten hebben juist allemaal grote aantrekkelijke steriele bloemen. Hydrangea paniculata mag ook in het voorjaar sterk worden teruggezet. Hydrangea paniculata ""Grandiflora" wordt ook wel boerenhortensia genoemd, omdat hij vaak bij oude boerderijen aangeplant is. De bloemen zijn wit, maar verkleuren later naar licht roodpaars. Hydrangea paniculata "Pink Diamond", heeft zowel steriele als fertiele bloemen en heeft een opvallende verkleuring van wit naar roodpaars. Hydrangea paniculata ""Kyusku" is ook de moeite waard vanwege zijn iets glimmend blad.

Hydrangea quercifolia (Eikenbladhortensia)

Hydrangea quercifolia is een soort, waarbij niet iedereen gelijk aan een hortensia denkt. Misschien dat na goed kijken men er wel op zou komen. Maar vaak bij een eerste snelle aanblik is de link met de hortensia zomaar niet gelegd. Het grote verschil met de meest gangbare hortensia's is de vorm en de kleur van het blad. Het blad doet door zijn vorm sterk denken aan eikenblad. Hieraan heeft hij dan ook zowel de Latijnse als de Nederlandse naam te danken. In de herfst verkleurt het blad mooi oranje of paars. De bloemen zitten in grote, soms helemaal topzware, pluimen. De pluimen zijn opgebouwd uit zowel fertiele als steriele bloemen. De steriele bloemen zijn groot, aanvankelijk wit maar al snel verkleurend naar roodpaars. Afhankelijke van de soort kan de eikenbladhortensia vrij groot worden. Maar snoei wordt goed verdragen. Door de grote en zware bloemen moet de eikenbladhortensia soms wel iets gesteund worden.