De moestuin: Teelt in bedden en tunnels

Als de grond in het voorjaar is opgedroogd en de eerste mooie dagen komen, houden de meeste mensen het in huis niet meer uit, en zeker tuiniers. De borders met vaste planten moeten worden opgeruimd, de rozen gesnoeid, heesters en vaste planten gepoot, bakken ingericht, speeltoestellen in de tuin gezet en nestkastjes schoongemaakt om voor het komende jaar klaar te zijn. Dan is ook de tijd gekomen om nieuwe bedden en tunnels in de moestuin aan te leggen.

Telen van groenten in bedden

Het telen van groeten in bedden, is de meest bekende vorm van groenten kweken.

Maken van de teelt-bedden

We spitten de grond om of frezen hem kruisgewijs en zetten de bedden uit. Hiervoor kan men het best een pootlijn gebruiken om goed rechte bedden te krijgen. De paden tussen de bedden trappen we op schoenbreedte aan, circa 30 cm breed, terwijl een hoofdpad minstens 50 cm breed dient te zijn, zodat we daar met een kruiwagen uit de weg kunnen. Paden mogen niet worden uitgegraven, omdat de randen van de bedden makkelijk uitdrogen als ze niet gelijk met de grond liggen. Alleen op zeer natte grond kan men de paden uitgraven en de grond over de bedden verdelen, opdat de grond zijn water kwijt kan en beter warm wordt. De gunstigste breedte voor een bed is 100 cm. Men kan dat uitzetten door bijvoorbeeld op de goede afstand een kerf in de steel van de hark te maken. Bredere bedden zijn niet te bewerken zonder erin te staan, en de grond moet altijd los blijven. Bij het indelen is het altijd beter smallere bedden te maken dan bredere van 100 cm.

Bescherming tegen de wind

Door het planten van heggen van bijvoorbeeld erwten, stokbonen of rijen minder windgevoelige planten, kan men bedden waarop gevoelige gewassen staan, beschermen. Ook zonnebloemen die dicht op elkaar langs de rand worden gezaaid, geven de eerste jaren tot een heesterheg is opgegroeid en de windkering kan overnemen, een uitstekende bescherming tegen de wind.

Bescherming tegen de wind betekent echter niet windstil, want in ingesloten tuinen vermeerdert het ongedierte zich zeer sterk. Dus men moet ook geen volkomen ondoorlatend hek neerzetten. Windkering is nodig om de kracht van de wind te verminderen. Hierdoor bereikt men dat de verdampingsverliezen geringer zijn dan op voor de wind open plekken. Vooral bij sterke zonnestraling en hoge temperatuur gaat bij sterke luchtbeweging, veel vocht verloren. Te veel wind is ook schadelijk voor de groei van de planten.

Daarbij hoeft men helemaal niet te denken aan zware stormen. Sterke, langdurige luchtstromingen kunnen ertoe leiden dat vruchtbomen slecht worden bevrucht en bepaalde groentesoorten als aardbeien, komkommers en bonen belangrijk minder opleveren. Ononderbroken sterke wind staat gelijk met een voortdurend, groot waterverlies door verdamping. Met het water wordt tegelijk meer warmte verbruikt. De planten zijn als resultaat kleiner en de oogst eveneens. Op beschutte plaatsen is de temperatuur vaak enkele graden hoger. Nachtvorst en winterschade zijn in dit soort beschermde tuinen minder. Het gunstige klimaat heeft totaal een positieve uitwerking: zaailingen komen sneller op, jonge planten groeien beter en de groente- en fruitgewassen geven een veel betere opbrengst.

Telen van groenten onder tunnels

Teelt onder een tunnel gaat uitstekend, want men kan daarmee net als in een koude kas vroege groente kweken. Een tegen de wind beschutte plaats is een voorwaarde voor succesvolle teelt. Het maken van een tunnel kost niet veel. Men kan, afhankelijk van de gewenste hoogte, door een smid van 8/10 mm dikke gegalvaniseerde ijzeren draden 50-60 cm brede beugels laten maken, die men op een onderlinge afstand van 150-200 cm ongeveer 50 cm diep in de grond steekt.
Men kan ook kant en klare beugels of hele tunnels in een tuincentrum kopen. Dan spant men circa 2 mm dikke geplastificeerde draden op gelijke afstanden in de lengterichting, zodat één van de draden precies over het hoogste punt van de beugels loopt. Deze middelste draad laat men aan de einden ongeveer 2 m uitsteken en bevestigt hem met een grondanker of een paal zo in de grond, dat de door het gewicht van de folie en de wind optredende spanning, kan worden opgevangen.

Dan overtrekt men de bogen met 2 lagen transparante plastic folie (circa 0,1 mm dik) en laat de einden zo ver oversteken dat ze met een klem dicht kunnen worden gemaakt. Het is aan te bevelen de folie vast te zetten met andere beugels die over de tunnel worden gezet. Nu hoeft men beide tunneleinden alleen nog maar open te maken of bij stijgende buitentemperatuur de folie omhoog, tussen beide beugels op te schuiven. Op deze manier kan men ook hogere tunnels maken, waarin men zelfs tomaten kan kweken.

Op de grond brengt men fijne compostgrond, vermengd met zand. Als het nog vroeg in het jaar is kan men er ook een laag paardemest onder aanbrengen als verwarming. Een zo beschermd bed krijgt een lattenstelsel, dat in de nacht of bij slecht weer kan worden afgedekt. In een dergelijke tunnel heerst ongeveer hetzelfde klimaat als in een bak, maar hij vraagt niet zoveel onderhoud.