De aanleg van een vijver met een goed natuurlijk evenwicht

Het aanleggen van een vijver met kristalhelder water zonder gebruik te maken van chemische middelen of kostbare filtersystemen is eenvoudig, mits u enkele basisregels in acht neemt. Het observeren van de toekomstige bewoners is een aangename en interessante bezigheid.

Het plan

Een gouden stelregel betreffende de aanleg van een tuin en bijbehorende waterpartijen is dat het geheel in harmonie dient te zijn met het omliggende landschap en de stijl waarin uw huis gebouwd is: een zeer moderne vormgeving van uw tuin kan een storend effect geven rond een oude boerderij. Gelukkig zijn de mogelijkheden vrijwel eindeloos.

De factoren die van belang zijn:

• De ligging. Een waterlelie heeft per dag minimaal vijf uur zon nodig om tot bloei te komen.
• Een diepte van vijftig centimeter is in de meeste gevallen voldoende. Het water warmt in het voorjaar vrij snel op, waardoor de plantengroei al snel de overhand krijgt op de ontwikkeling van verschillende algensoorten. Indien u later uw vijver wilt bevolken met koïkarpers is de aan te bevelen diepte zestig centimeter en dient de diameter minimaal vijf meter te zijn.
• Het gebruik van kunststof manden voor de aanplanting van water- en moerasplanten is sterk af te raden. De wortelruimte is te beperkt, hetgeen een voortijdig verlies van de planten kan betekenen ( zie tekening ). Het werken met aarden wallen waarachter, nadat de vijverfolie eenmaal gelegd is, tuinaarde aangebracht wordt, voorkomt dit soort nadelen.
• Voor een vijver is een foliedikte van 0,5 millimeter voldoende.
• Het beste jaargetijde voor de aanleg en inrichting van een vijver is de zomer. Het vijverplastic is door de hogere temperaturen soepel en gemakkelijk te verwerken. Bovendien start de groei van de zuurstofgevende planten direct, een essentieel gegeven voor het natuurlijke evenwicht in de vijver.
• De afmetingen van de vijverfolie zijn eenvoudig te berekenen: breedte van de vijverbodem + 2x de hoogte + 2x minimaal vijftig centimeter, afhankelijk van de voorziene afwerking. Voor de lengte geldt uiteraard hetzelfde rekensommetje.

De aanleg

Na het uitzetten van de vijver kan het graven beginnen. Ambitieuze plannen kunnen uitgevoerd worden met een hydraulische minikraan, bescheidener ideeën met een spa en een kruiwagen. Tot de belangrijke gereedschappen behoren eveneens een lange, rechte en tevens stevige lat en een waterpas en eventueel een landmeter.

Ook tijdens deze fase zijn er weer een aantal belangrijke punten te vermelden:

• Het juiste niveau van de vijver dient goed in de gaten gehouden te worden. Na afwerking mag de vijverfolie nergens zichtbaar zijn.
• Vergeet u niet de aarden wallen in de vijver te handhaven. De bovenkanten van deze wallen dienen twintig centimeter onder het voorziene waterniveau te liggen.
• Na het graven en de laatste afwerkingen moeten alle puntige voorwerpen zoals steentjes met een hark en met de hand verwijderd worden.

De afwerking

• Draagt u er zorg voor dat alle moerasplanten aanwezig zijn. De zuurstofgevende planten en eventueel een waterlelie kunnen na aanschaf tijdelijk bewaard worden in een met water gevulde emmer. De variëteit waterlelie is afhankelijk van de omvang van uw vijver. Vaak is aan te bevelen dwergsoorten aan te planten.
• Het succes van de operatie is echter volledig afhankelijk van de zuurstofgevende planten. Deze dienen uiterlijk binnen vierentwintig uur, volgend op het vullen van de vijver, geplant te worden. Wacht u langer, dan is over het algemeen noodzakelijk de vijver te legen en de hele operatie opnieuw te beginnen. Een sterk aanbevolen soort is Ceratophyllum demersum.
• Mollen en gravende knaagdieren, zoals woelratten, kunnen lekkages veroorzaken. Bekleedt de zojuist gegraven vijver met kippengaas, bevestigd met zelf gebogen haringen van ijzerdraad. Het gaas op zijn beurt wordt bedekt met worteldoek, waarna het grote moment is aangebroken: het leggen van de vijverfolie.
• De terrassen voor de moerasplanten kunnen nu met de grond gevuld worden die tijdens de graafwerkzaamheden is vrijgekomen. De moerasplanten kunnen aangeplant worden, waarna het geheel afgedekt wordt met grof, gewassen zand. Let erop dat alle tuingrond goed bedekt is met het zand om troebel water te voorkomen. Tip: moerasplanten groeien snel, een zekere bescheidenheid in de hoeveelheden is aan te bevelen. Plant niet meer dan twee of drie soorten en wel één soort per terras om onderlinge concurrentie te voorkomen.
• Moerasplanten hebben voornamelijk een decoratieve functie. Zij absorberen in lichte mate de in het water aanwezige stikstof.
• Dan is nu het moment aangebroken om de tuinslang uit te rollen. Het vullen van de vijver begint met het diepste gedeelte waar geen terras is. Het vijverplastic dient af en toe opgelicht te worden, om door het gewicht van het water het plastic goed tegen de bodem aan te laten drukken.
• Er is in dit stadium geen tijd om uit te rusten. De waterlelie wordt ontdaan van zijn groeimand, waarbij vaak de wortels gedeeltelijk afgesnoeid moeten worden. Met een stuk kunststof snijtouw dient er een platte steen stevig aan de kluit van de waterlelie vastgebonden te worden. Een eenvoudiger manier van aanplanten bestaat er niet: u werpt de waterlelie in het diepste gedeelte van de vijver, waarbij deze in de toekomst wortel zal slaan in de baggerlaag die langzaam maar zeker de bodem van uw vijver zal bedekken.
• Zoals vermeld gaat u nu de handelingen verrichten die bepalend zullen zijn voor het slagen van deze onderneming: voegt u telkens enkele takjes Ceratophyllum demersum samen tot een bosje en drukt deze met behulp van uw vingers tussen de moerasplanten. Drie of vier bosjes kunnen rond een steen gerold worden, goed vastgebonden met snijtouw, om daarna rond de waterlelie in het diepste gedeelte van de vijver geworpen te worden.
• Als de vijver eenmaal bijna gevuld is, gebruikt u het niveau van het water om te controleren of de vijverrand goed waterpas is.
• Het dient de aanbeveling enkele gewone poelslakken ( Lymnaea stagnalis ) in de vijver uit te zetten. Zij voorkomen de vorming van draadalgen en zetten het blad dat in de herfst in het water valt om in een voedingsbodem van uitstekende kwaliteit, belangrijk voor een goede beworteling van een waterlelie.

Vissen of geen vissen, dat is de vraag

Een vijverpartij zonder vissen zal al vrij snel bevolkt worden door kikkers, salamanders, libelles en vele andere soorten die het bekijken meer dan waard zijn. Kiest u voor vissen dan zullen vele van deze wilde diersoorten zich elders vestigen. Af te raden vissoorten zijn shubinkins, karpers en goudkarpers, daar deze soorten graag de bodem omwoelen, met alle gevolgen van dien. Sterk aanbevolen soorten zijn kometen, goudvissen, rietvorens en koïkarpers, hoewel voor de laatstgenoemde een speciale vijveraanleg noodzakelijk is. Hoe dan ook, wacht u bijvoorkeur minimaal drie maanden met het uitzetten van vissen om het natuurlijk evenwicht de tijd te geven zich te installeren.

Winterzorg

Zodra de watertemperatuur in de herfst begint te dalen, dient u langzaam maar zeker te stoppen met het voederen van de vissen, om deze bezigheid weer op te pakken in het voorjaar zodra de watertemperatuur boven de tien graden uitkomt. De enige winterzorg bestaat uit het te water laten van één of enkele, bij de visboer verkrijgbare piepschuimen ( polystyreen ) dozen, waarin u een steen plaatst tegen het wegwaaien tijdens harde wind. Deze drijvende dozen hebben een dubbele functie: zij fungeren als schoorsteen waardoor de giftige gassen uit het water kunnen ontsnappen en bovendien kruipt het ijs ’s winters tegen de wanden van deze dozen op, waardoor een overmatige druk op de vijverwanden voorkomen wordt. Tijdens het vallen van het blad in de herfst kan het verstandig zijn om een net over de vijver te spannen, om te voorkomen dat er te veel blad in het water terecht komt. Is al het blad eenmaal van de bomen, dan kan het net samen met het blad verwijderd worden.

Belangrijk

Breekt u nooit het ijs gedurende de winter. De geluidssterkte die dit onder water veroorzaakt is in de meeste gevallen funest voor het gehoorsysteem van de vissen die na enkele dagen zullen sterven.