Een eetbare tuin zonder gif: permacultuur

Perma-wat? Permacultuur! Een manier van tuinieren of verbouwen die nog niet zo breed bekend is, maar snel aan bekendheid wint. Met reden: permacultuur is niet alleen bewust, maar ook luier, effectiever en gifvrij tuinieren voor professional en hobbyist. Zeker in tijden van crisis, komt er nog een heel origineel argument bij. Zo'n dertig vierkante meter eetbare tuin helpt een flink eind bij het voorzien in je eigen levensonderhoud op een manier waar geen loonstrookje of baas aan te pas komt!
Permacultuur is de Nederlandse vertaling van het engelstalige, oorspronkelijk Australische woord ‘permaculture’. Dat woord is weer een samenstelling van de begrippen Permanent Agriculture en Permanent Culture. In de jaren zeventig werd permacultuur al ontwikkeld, en wel aan de universiteit van Tasmanië, Australië. De toenmalige pioniers waren Bill Mollison en David Holmgren. Hun inspiratie was het bedenken van een oplossing voor het explosief stijgende aantal problemen waarmee land- en tuinbouw te kampen had. Maar dit idee was er niet alleen voor de grote, professionele tuinierders en landbouwers. Het wordt nu steeds meer opgepikt door mensen die bezorgd zijn over dat wat ze eten, die zin hebben om hun eigen voedsel te verbouwen maar dan op een gemakkelijke én gezonde manier, én mensen die hun siertuin van een ecologische basis willen voorzien.

De problemen

De problemen in de landbouw lijken op die in de veeteelt, en hebben dezelfde oorzaak. Massale teelt of kweek van één gewas of dier, is tegennatuurlijk. Zulke monocultuursystemen zijn enorm vatbaar voor allerlei ziektes. Een natuurlijk systeem, of dat nu een tuintje is of een hele akker, heeft behoefte aan natuurlijke diversiteit ofwel variatie. Veel mensen beginnen dan ook in te zien, dat de massale massavernietiging van dieren die slachtoffer worden van de ene epidemie na de andere, de wereldwijde opmars van onvruchtbare woestijngronden en bodemerosie niet zomaar problemen zijn, maar signalen. Signalen dat de natuur niet bedoeld is om te gebruiken, maar om mee samen te werken. Dat is prettiger, duurzamer en gezonder.

De oplossing

Permacultuur begint bij de basis van de oplossing van problemen. Permacultuur kijkt daarvoor naar de natuurlijke wetten die opgaan voor een gezond stukje grond met dieren en/of planten. Niet door de natuur een functie op te leggen, maar door te kijken hoe de natuur en mens het beste samen kunnen werken, is een systeem bedacht dat goed is voor mens én natuur, dat duurzaam is, en in geval van voedselproductie gezonde producten oplevert. Dat is ook het verschil met zogenaamde biologische landbouw: permacultuur is tuinieren op basis van een bepaald ontwerp, een systeem - zij het dat beide begrippen inhouden, dat je een manier bedenkt om op een gezonde, verantwoorde manier groenten, fruit en bloemen te verbouwen. Permacultuur plaatst planten in harmonieuze, variabele samenstellingen, wat ze veel minder vatbaar maakt voor ziekten en problemen. Door de juiste bodembehandeling krijg je sterke, gezonde planten, waar je geen gif en kunstmest meer op los hoeft te laten.

Een beginnetje maken

Kennismaken met permacultuur? Download dan een cursus die de basisprincipes van permacultuur uitlegt via www.permacultuurnederland.org. Hier kun je je ook verbazen over de veelheid van tuinproducten die in Nederland te verbouwen zijn, dankzij de uitgebreide database.

Het leuke van permacultuur

Permacultuur is echt niet alleen voor 'nerds'. Je komt in de wereld van de permacultuur sinds enkele jaren een ware dwarsdoorsnede van de bevolking tegen. Er zijn dan ook voordelen die iedereen aanlokkelijk vindt. Je hoeft weinig te investeren, behalve wat kennis - die steeds breder te krijgen is, en dankzij de inspanningen van liefhebbers ook steeds betaalbaarder wordt (al moet je soms even zoeken naar een aanbieder). Tuinieren wordt herontdekt als methode om je te ontspannen en tegelijkertijd je eigen voedselvoorziening minstens deels in de hand te nemen. Het zou je verbazen hoe veel soorten groenten, fruit en noten in het Nederlandse klimaat te telen zijn! Hoe kun je zekerder weten wat je eet, dan door het zelf te verbouwen? En hoe kun je tuinproducten lekkerder maken dan door persoonlijke zorg en aandacht? Wie eenmaal hazelnoten, aardbeien of worteltjes uit eigen tuin heeft gegeten, wil niet anders meer.