Bereid de vijver voor op vorst en laat het water open

Een mooi aangelegde vijver, gezond biologisch evenwicht, prachtige beplanting en gezonde vissen. Waarschijnlijk heb je de hele zomer plezier beleefd aan de vijver in de tuin. Zorg er dan voor dat je ook de volgende zomer weer volop kan genieten van die met zorg aangelegde vijver en ga dus goed voorbereid de winter in. De winter, en dan in het bijzonder de vorst, kan namelijk de nodige schade aanrichten aan een vijver. Help je vijver de winter door een aantal goede voorbereidingen te treffen.

• Bereid de vijver voor op (strenge) vorst
• Vijverconstructie beschermen bij strenge vorst
• Bescherm de planten en laat het water open
• Moet de sneeuw van de vijver en een gat in het ijs?
• Minimale vorstvrije diepte van een vijver

Bereid de vijver voor op (strenge) vorst

Neem op tijd de noodzakelijke maatregelen

De winter kan de nodige schade aanrichten aan een vijver. Daarom vraagt dat van de tuineigenaar ook de nodige aandacht. Het beste neem je preventief maatregelen. Zodra er nachtvorst wordt voorspeld moet je gelijk in actie komen, om eventuele schade aan de vijver te voorkomen. En niet alleen schade aan de vijver, maar ook aan de vijverbeplanting en het dierenleven in de vijver.

Vissen en ander dierenleven beschermen bij vorst

De dieren die in de vijver leven mogen uiteraard niet bevriezen. Maar naast bevriezing is er nog een gevaar, namelijk verstikking. Als de vijver helemaal dicht ligt met ijs, dan kan er geen zuurstof meer in het water komen. En dit is uiteraard funest voor alle levende dieren in het water.

Waterplanten beschermen tegen vorst

De meeste waterplanten zijn niet winterhard. Hoe dieper de wortels onder water groeien des te minder kou de planten gewend zijn. Diep in de vijver zal het immers, dankzij de warmte van de aarde, nooit vriezen.

Vijverconstructie beschermen bij strenge vorst

Loop nooit over een bevroren vijver. De druk van het ijs kan schade aanrichten aan de folie. Wanneer de vijver gemaakt is van zogenaamd "stijf" materiaal, zoals beton of metselwerk, bestaat de kans dat de vijver ontzet raakt door de kracht van het bevroren water. Water zet namelijk uit als het bevroren is, waardoor een enorme druk ontstaat die het beton of metselwerk kapot kan drukken. Om te voorkomen dat vijvers van beton of metselwerk kapot vriezen, kan een stuk piepschuim in het water gelegd worden. De functie van het piepschuim is dan, dat dit de druk, die ontstaat bij dichtvriezend water, opvangt en niet de vijverconstructie.

Bescherm de planten en laat het water open

Er zijn gelukkig diverse maatregelen die uit voorzorg genomen kunnen worden. Door deze maatregelen op tijd uit te voeren, kan veel schade voorkomen worden.

Plantdiepte tijdelijk veranderen

In de herfst kunnen eventueel de vorstgevoelige waterplanten, met mand en al, op een dieper gelegen plek in de vijver geplaatst worden. Plaats ze zo diep mogelijk, dus in water dat altijd vorstvrij blijft.

Laat vijverpomp bij vorst aan staan

Je kunt er voor kiezen om de hele winter een onderwaterpomp aan te laten staan. Of de fontein laten werken als je die hebt. Door het water in beweging te houden, zal het namelijk niet zo snel bevriezen.

Breng luchtstenen of bollen aan in de vijver

Voorkomen is beter dan genezen. Maar hoe voorkom je dat de vijver dicht vriest? Een mogelijkheid is om luchtstenen in de vijver te hangen. De luchtstenen produceren opborrelende bellen en houden die plek zodoende ijsvrij. Door de beweging die dan ontstaat wordt het water voorzien van zuurstof.

Plaats een ijsvrijhouder in de vijver

Er zijn in de handel ook vele verschillende soorten ijsvrijhouders te koop. Als je die op tijd in de vijver legt, dan blijft er altijd een gedeelte van het water vrij van ijs. Dit is een kleine investering waar je veel plezier en gemak van zult hebben. Voor een zeer schappelijke prijs zijn ze te koop bij de vijverspeciaalzaken of in de tuincentra.

Moet de sneeuw van de vijver en een gat in het ijs?

Maak een gat in het ijs van de vijver

Heeft het hard gevroren en ligt de vijver toch dicht, maak dan een gat in het water en probeer dat open te houden. Deze kleine opening zorgt ervoor dat er toch zuurstof in het water kan komen en de dieren niet verstikken. Ga bij het maken van een gat wel rustig te werk. Hak niet wild met een bijl, een lichte trilling maakt de vissen al van streek of kan ze zelfs doden. Beter is het om een gaatje te boren en er een luchtslangetje in te steken. Probeer ook nooit met heet/kokend water het wateroppervlak weer open te krijgen. Wil je echt met warmte door het ijs zien te komen, zet dan de hete ketel maar op het ijs en wacht tot het ijs onder de ketel is gesmolten.

Sneeuw op het ijs van de vijver

Als er bovenop het ijs allemaal sneeuw ligt, dan wordt het wel heel erg donker in de vijver. Het beste is het dan ook om de sneeuw voorzichtig weg te halen. De vissen, ook al zijn ze in ruste, zullen dankbaar zijn voor elk zonnestraaltje dat dan toch de vijver in kan komen.

Minimale vorstvrije diepte van een vijver

Je kunt bij de aanleg van de vijver al rekening houden met een strenge winter en voorkomen dat de vijverplanten gemakkelijk zullen bevriezen. Als je de vijver een minimale diepte geeft van 60 centimeter, dan zal dit volstaan om de beplanting vorstvrij de winter door te krijgen. Nog beter is een plantdiepte van 80 centimeter. Je hoeft de vijver natuurlijk niet overal zo diep te maken. Het is voldoende als de beplanting op deze diepte wordt aangebracht. Voor een KOI-vijver is een minimale diepte van 150 centimeter aan te raden.

Lees verder

• Vijvertuin: Water in de tuin; wat komt daar allemaal bij kijken? (special)