Een kindvriendelijke tuin

Een kindvriendelijke tuin wordt vaak geassocieerd met een groot gazon en veel speeltuigen. In dit artikel tips voor een kindvriendelijke tuin zonder een groot gazon en zonder dure speeltuigen.

Waarom een kindvriendelijke tuin aanleggen?

Kinderen spelen steeds minder buitenshuis. Veel kinderen zitten binnen achter de tv of de computer of spelconsole. Er is weinig contact met de natuur: ze kennen enkel de "virtuele natuur" op de computer of de tv. Zonder de technologie voelen ze zich verloren. Dit is heel ongezond voor de kinderen (die de wereld van morgen vorm zullen geven). Doordat ze geen contact meer met de natuur hebben, zijn ze vaak niet geaard en gaan ze vaak op in onbelangrijke materiële waarden die voor hen ontzettend belangrijk zijn. Zo creëeren we een generatie kinderen die enkel kennis hebben van virtuele zaken en die zich onwennig voelen in de wereld. Dit heeft veel gevolgen voor de maatschappij van morgen.

Gelukkig gaan er meer en meer stemmen op om dit te doen keren. Het lijkt echter een grote inspanning omdat we niet vertrouwd zijn met de manier van denken van deze generatie. Hun onvertrouwdheid met het echte leven maakt ons onzeker. Kinderen vandaag zijn echter niet anders dan kinderen gisteren: een kind is vaak blij met eenvoudige dingen in het leven. Omdat deze kinderen echt spelen ontwend zijn, is de stap groter voor hen, maar ze zijn zeker niet anders dan de kinderen vroeger. Zodra ze de kans krijgen, spelen ze even vrolijk met zelfgemaakt speelgoed en takken die ze in het bos vinden. Het hoort bij de kennismaking van hun leefwereld dat ze spelen met hetgeen voorhanden is: als dit slechts computers en tv-toestellen zijn, zullen ze enkel hiermee spelen. Dit betekent echter niet dat ze geen plezier kunnen hebben in eenvoudig speelgoed.

Een kindvriendelijke tuin nodigt kinderen uit de wereld buitenshuis te verkennen. Er is voldoende stimulatie en ze kunnen volop experimenteren. Dit mag echter niet gedwongen worden: zodra het kind wordt gedwongen zijn vertrouwde omgeving (zijnde de veilige wereld van de computers, spelconsoles en tv) achter te laten, zal hij de nieuwe omgeving (zijnde de wereld buitenshuis vol met zintuiglijke prikkels) als onveilig en vijandig ervaren. Als het kind zelf wordt uitgenodigd voor de wereld buiten zal zijn nieuwsgierigheid toenemen en zal hij zich veilig genoeg voelen om deze wereld te verkennen. De spelconsole wordt dan snel ingeruild voor een echte bal, waarbij veel meer zintuigen geprikkeld worden en het kind bijgevolg veel meer plezier aan beleeft.

Wat heeft een kind nodig buitenshuis?

Een groot gazon is fijn, maar dat is eerder voor kinderen die vertrouwd zijn met buitenspelen. Speeltuigen in de tuin zijn ook fijn: een eigen speeltuin is een droom voor veel kinderen. Toch is een groot gazon met veel speeltuigen niet ideaal voor kinderen. Een kind verlangt naar meer eenvoud. Het gazon is vaak perfect onderhouden en de speeltuigen bieden veel fysieke uitdagingen, maar een slordige tuin met veel rommel nodigt meer uit tot spelen omdat er veel te verkennen valt. Het gazon en de speeltuigen zijn vaak ook een stressfactor voor de ouders die een deel van hun tuin moeten opofferen voor hun kinderen en die het gazon en de speeltuigen moeten onderhouden.

Een kind vraagt niet meer dan:

• een ruimte om te spelen
• een omgeving dat veilig genoeg is om zelf te verkennen
• de vrijheid om te verkennen en te experimenteren

Ideaal is een compromis tussen een slordige tuin en een siertuin. Zo hebben de kinderen veel uitdagingen en de ouders een tuin om van te genieten.

Hoe begin je eraan?

• Observeer je kinderen: wat vinden ze leuk? Waar spelen ze graag mee?
• Praat met je kinderen: wat willen ze graag?
• Kijk naar je mogelijkheden: wat kan je realiseren met je tuin en je eigen middelen?
• Kijk naar wat je zelf wilt: wat verlang je zelf van een tuin?
• Voer het samen uit: creëer samen jullie droomtuin.

Voorbeelden

Het leukste voor heel het gezin is vertrekken vanuit hetgeen voorhanden is. Er ligt veel meer materiaal in je tuin dan je denkt en veel oplossingen kosten bijna niets. Dure speeltuigen zijn leuk, maar low budget speeltuigen dat je samen maakt zijn veel leuker.

Enkele voorbeelden:

• Een berg: maak een heuveltje met aarde en laat het verwilderen. Dit is leuk in alle seizoenen.
• Een kuil: graaf een kuil waaruit de kinderen makkelijk kunnen klimmen.
• Een eetbare tuin: een moestuin met planten die ze zo kunnen plukken en eten zoals waterkers, bessen, slasoorten, schapezuring, enz.. . Zo beleven ze de seizoenen van dichtbij.
• Een eenvoudig fonteintje: een emmer met gaten hangen boven een teil geeft veel waterpret.
• Een knikkerbaan of ballenbaan: (riolerings)buizen kunnen makkelijk aan elkaar gekoppeld worden.
• Klokkenspel: je hangt enkele kleine bloempotten of flessen aan een tak hangen met stevig touw (bijvoorbeeld sisal) en legt dunnere takken in de buurt. Je kinderen ontdekken zelf snel hoe het klokkenspel werkt.
• Een touwladder: een touwladder maak je zelf met stevig touw. Met een beetje fantasie en veel handigheid knoop je zelf een stevige ladder aan een tak of de frame van een schommel. Let erop dat je kinderen er in alle veiligheid in en uit kunnen klimmen.
• Een eenvoudige wip: een stevige oude deur op een baksteen of een grotere steen kan je als eenvoudige wip gebruiken. Controleer de deur wel regelmatig op barsten zodat je het tijdig kan vervangen. Oude deuren vind je vaak in Kringwinkels of op tweedehandssites. Deze wip kan ook gebruikt worden voor skateboard of fiets.
• Een racebaan: maak een racebaan met klinkers of stoepstenen of reserveer een deel van je terras als racebaan. Hier kunnen je kinderen dan racen met auto's op afstandsbediening of opwindbare auto's of andere kleine voertuigen die zelf kunnen voortbewegen. Klinkers en ander bestratingsmateriaal vind je vaak op tweedehandssites (soms zelfs gratis).
• Een bos: als je tuin groot genoeg is, kan je een deel laten verwilderen. Met een beetje geluk komen er dan zaailingen van bomen op en krijg je een mini-bos in je tuin. Hier beleven de kinderen veel pret aan: ze spelen er graag in, maar kijken ook graag hoe alles groeit. Bovendien kom je er veel insecten tegen.
• Een vijvertje: kinderen zijn gefascineerd door water. Een vijver kan je zelf eenvoudig maken door een kuil te graven en er een waterdicht zeil in te leggen. Het zeil kan je vastmaken met aarde en stenen en vervolgens vullen met water.
• Een kamp: een plaats waar ze in de zomer een kamp kunnen opslaan vinden veel kinderen leuk. Dit hoeft niet groot te zijn. Ideaal is een verloren hoekje waar ze zelf een afdak kunnen maken met takken of een zeil.
• Een huisje: een eigen ruimte waarin ze vrij kunnen spelen zoals een tuinhuisje of een lege caravan of een afdakje of een schuurtje is een ideale oplossing om alle speelgoed in op te bergen. In de zomer kan deze ruimte ook gebruikt worden om te kamperen.
• Autobanden: lege autobanden blijven een klassieker. Ook banden van vrachtwagens en fietswielen zijn leuk speelgoed. Hier moet je als ouder weinig moeite voor doen: als je ze binnen handbereik ligt, beginnen kinderen er vanzelf mee te spelen.
• (Afval)hout: kinderen van alle tijden en van overal ter wereld spelen graag met hout. Dit kan hout van oude meubels zijn of gewoon takken. Let er hier wel op dat het veilig genoeg is voor de kinderen (geen spijkers, weinig splinters, geen scherpe kanten, enz... ).
• Touw: alle formaten touw zijn leuk speelgoed, vooral in combinatie met andere materialen zoals takken of lege bloempotten of flessen.
• Oude tuinmeubels: tuinmeubels die er niet meer netjes uitzien, kunnen leuke speeltuigen zijn voor kinderen. Let ook hier op de veiligheid!

Tot slot

Betrek je kinderen bij de creatie van jullie gezinstuin. Vergeet hierbij jullie eigen behoeften niet. Als je als ouder het gevoel krijgt dat je veel offers brengt voor je kinderen, kan je niet genieten. Zorg daarom ook voor een "volwassenenhoekje" waarin alles netjes moet blijven en waar jullie op adem kunnen komen.

Geef de kinderen de ruimte om rommel te maken, maar zorg ervoor dat de rommel je niet stoort. Een stapel stenen kan netjes liggen of rommelig opeen gegooid. In beide gevallen kan het mooi zijn. De bewegingsvrijheid en verkenningsdrift van je kinderen beperken door allerlei regels leidt tot frustraties bij de kinderen en de volwassenen en zorgt ervoor dat de buitenwereld als een vijandige omgeving met allerlei strenge regels wordt gezien. Hierdoor wilt het kind niet meer buiten komen. Maak daarom duidelijke afspraken over waar ze rommel mogen maken en waar niet. Vergeet vooral niet om samen te genieten!