Herfstbloeiende bloembollen

Wie denkt dat het na de zomer gedaan is met de bloei in de tuin, die heeft het helemaal mis. Er is in de plantenwereld volop keus in soorten die pas in de herfst tot volle bloei komen. Bloembollen worden over het algemeen geassocieerd met het voorjaar. De narcissen en tulpen kondigen echt de start van een nieuw tuinseizoen aan. Maar er zijn dus ook bloembollen die pas in de herfst in bloei komen. Deze bollen verrassen je elk jaar opnieuw, als ze, schijnbaar vanuit het niets, opeens in bloei komen. Veelal zijn het kleine maar mooie bloemen die een plekje vooraan in de border verdienen, zodat ze de aandacht krijgen die ze verdienen.

• Met herfstbloeiende bloembollen lijkt het voorjaar terug te komen
• Colchicum autumnale / Herfsttijloos
• Crocus sativus - Saffraankrokus
• Crocus speciosus - Herfstkrokus
• Cyclamen hederifolium - Tuincyclaam
• Sternbergia lutea - Herfstnarcis

Met herfstbloeiende bloembollen lijkt het voorjaar terug te komen

Bloembollen associëren we toch voornamelijk met het voorjaar. De narcissen en tulpen zijn misschien de meest gebruikte bloembollen in de tuin. Maar ook krokussen kondigen al vroeg in het jaar het nieuwe tuinseizoen aan. Nu zijn er ook een aantal herfstbloeiende bloembollen die ons even van de wijs brengen. De herfstkrokus en de saffraankrokus zijn daar een goed voorbeeld van. Maar ook bij de aanblik van de herfstnarcis ben je even van slag. De herfstbloeiende soorten zijn komen altijd weer onverwacht uit de grond en staan opeens te stralen in de herfstzon. De bloembollen geven eerst hun bloemen prijs en pas daarna verschijnt het blad. De lage bloemen zonder blad kunnen al snel verdwijnen onder de rij in het blad zittende overige planten in de border. Zorg er daarom voor dat ze bij de aanplant een plek krijgen waar deze concurrentie niet aanwezig is en waar de bloemen goed tot zijn recht zullen komen. Een plek vooraan in de border lijkt dan ook logisch. Voor de liefhebber zijn er heel bijzondere herfstbloeiende bloembollen te krijgen bij speciale kwekers. De hier beschreven soorten zijn over het algemeen vanaf de nazomer verkrijgbaar in de reguliere tuincentra.

Colchicum autumnale / Herfsttijloos

Colchicum of herfsttijloos vraagt een speciale plek in de border. De Nederlandse naam duidt op het feit dat ze in de herfst bloeien, maar geen bladeren hebben op dat moment. Het blad en de vruchten verschijnen pas in het voorjaar. In het najaar heb je dus alleen de bloemen. De bloemen lijken op die van de welbekende krokus. Omdat je de bloei toch graag goed wil waarnemen, is een plekje vooraan in de border wel gewenst. Het blad in het voorjaar vormt een redelijk grote pol en verdwijnt, zodra de zaden rijp zijn, weer in de loop van het seizoen. Er is een grote verscheidenheid aan bloemkleuren: geel, lila, paars, roze, violet en wit. De felgekleurde oranje-gele meeldraden steken mooi af bij de kleur van de bloemen. De bloemen verschijnen vanaf augustus en de bloei gaat door tot in oktober en de hoogte is, afhankelijk van de soort, 10 tot 30 centimeter. Ze hebben graag een plekje in de zon of halfschaduw. Herfsttijloos is een heel dankbaar knolgewas dat zich in de loop van de jaren vanzelf zal vermeerderen.

Crocus sativus - Saffraankrokus

De krokus wordt toch altijd al snel met het voorjaar geassocieerd. Maar er is ook een herfstbloeiende variëteit, namelijk de saffraankrokus. Deze Nederlandse naam heeft hij niet zomaar gekregen. Uit dit knolgewas wordt namelijk daadwerkelijk saffraan gewonnen. Dit gebeurt voornamelijk in Iran, waar 90% van de totale saffraan productie vandaan komt. Saffraan is een duur product, omdat de teelt behoorlijk arbeidsintensief is en veel ruimte nodig heeft. Bovendien moeten de stampers handmatig worden geoogst. Voor een kilo saffraan zijn maar liefst 100.000 stampers nodig. Hij bloeit in september en oktober met violetkleurige bloemen en wordt ongeveer 10 tot 30 centimeter hoog. De beste standplaats is in de zon op een losse, goed doorlatende grond. Te natte grond, zeker in het voorjaar en/of de zomer is funest. Het is een gewas dat zich gemakkelijk verwilderd, dus een plaats in de tuin waar hij zijn gang kan gaan wordt dan ook zeer op prijs gesteld. Hij vermeerdert zich niet door zaad, maar door de vorming, ondergronds, van nieuwe knollen. Een mestgift in het voor- en najaar wordt zeer op prijs gesteld.

Crocus speciosus - Herfstkrokus

Crocus speciosus is een echte herfstkrokus die bloeit in de maanden september en oktober. Het blijft toch altijd weer een opvallende verschijning: een krokus in de herfst. In uiterlijk zijn de herfstbloeiende soorten nagenoeg gelijk aan de voorjaarsbloeiende krokussen. In het voorjaar, in een kale tuin, valt elke bloeiende plant gelijk op. In de herfsttuin ligt dat anders. Veel planten, ook al is de bloei al flink afgenomen of zelfs al over, hebben nog wel flink wat blad. De in verhouding maar kleine krokus moet daarom wel op een strategische plek worden aangeplant. Hij moet, met zijn kleine bloemen en maximale hoogte van 10 tot 20 centimeter toch zeker ergens vooraan in de border komen. Waar de voorjaarsbloeiende krokussen nog al eens in het gras worden gepoot, is dat voor de herfstbloeiende variant niet echt een optie. Inmiddels zit de groei in het gras en dit moet rond deze tijd immers regelmatig gemaaid worden. Dus daarom gewoon een plek in de border, liefst een zonnige standplaats, maar halfschaduw is, zeker in de zomer ook geen probleem. De kleur van de bloemen varieert van (donker)blauw, lila tot wit en de bloemen verschijnen in september en oktober. Het blad komt pas in het voorjaar en moet op een natuurlijke manier afsterven, zodat de bollen voldoende voedingsstoffen kunnen opnemen om in het najaar weer tot bloei te komen.

Cyclamen hederifolium - Tuincyclaam

Cyclamen hederifolium is, ondanks zijn misschien wat tere en fragiele uiterlijk, een heel betrouwbaar en sterk knolgewas voor in de volle grond. Hij lijkt uiterlijk sterk op de bekende kamerplant, maar is in alles veel kleiner. Zowel de bloemen als het blad zijn klein en het geheel wordt tijdens de bloei dan ook niet hoger dan tien centimeter. Het is een ideaal gewas om aan te planten onder een boom of struik, waar verder geen concurrentie in de vorm van grote of hoge beplanting aanwezig is. De bloemen, in kleur variërend van licht tot diep roze en bijna wit, verschijnen vanaf augustus en de bloei kan aanhouden tot aan de eerste nachtvorst. Uit één knol verschijnen talloze bloemen. Niet allemaal tegelijk, maar met meerdere achter elkaar, waardoor de bloei zolang aanhoudt. Na de bloei verschijnen de prachtige getekende hartvormige bladeren. De tuincyclaam zaait zit gemakkelijk uit, zodat er na verloop van jaren in de herfst een groot bloembed zal ontstaan. In de halfschaduw of schaduw zal de tuincyclaam het het beste doen.

Sternbergia lutea - Herfstnarcis

Sternbergia lutea, met de Nederlandse naam herfstnarcis, is een geel bloeiend bolgewas. De bekerachtige bloemen hebben meer weg van een krokusbloem, dan een narcisbloem. De hoogte tijdens de bloei is ongeveer tien centimeter. De opvallende felle gele kleur doet wel sterk aan die van de narcis denken. Hij bloeit in september en oktober op een plekje in de zon, waar hij het liefst zijn gang kan gaan. Het grasachtige blad verschijnt pas na de bloei. Zoals de meeste herfstbloeiende bol- en knolgewassen vermeerdert hij zich heel gemakkelijk. Sternbergia staat graag in de volle zon, droog en beschut, op een goed doorlatende zandgrond. Ze hebben wel even een aanloop nodig, moeten zich even settelen en zullen pas na een paar jaar echt tot volle bloei komen.