Een tuin vol vlinders? Tips om ze te lokken

Hoe krijg je een tuin vol vlinders? Dat is een vraag die velen stellen. De vlinderstruik is een van de bekendste voorbeelden van een plant die vlinders aantrekt. De vlinders voeden zich met de nectar uit de plant en gebruiken de hoogste toppen om vijanden in de gaten te houden. Maar er zijn natuurlijk meer tips om vlinders in je tuin te krijgen, zoals de veelzijdigheid aan lage en hoge begroeiing, en de variatie aan bloemen en planten. Typische bloemen en planten waar vlinders zoals de dagpauwoog, het koolwitje en de kleine vos graag op afkomen zijn de lavendel, de margriet en het jakobskruiskruid. Als je vlinders in je tuin wilt behouden is het belangrijk dat je de volwassen dieren en rupsen ook in de winter voorziet van voedsel.

Voorzie de vlinders van voedsel

Om vlinders in je tuin te lokken is het belangrijk dat er voedsel voor ze is. Vlinders leven van nectar dat in bloemen zit dat ze met hun tong eruit zuigen. De zoete nectar bevat suiker, eiwitten en vitamines die voornamelijk vrouwtjes nodig hebben om eitjes aan te maken. Sommige vlinders eten helemaal niet. Als ze in hun rupsfase zitten, hebben ze al zoveel gegeten meer voedsel onnodig is als ze ontpoppen tot vlinder. Ook eten vlinders graag (rottend) fruit, dus als je een fruitboom hebt of een stukje fruit in de tuin legt, zullen vlinders daar snel op afkomen.

Typische bloemen en planten waar vlinders op afkomen

De blauw-paarse vlinderstruik

De naam vlinderstruik (Buddleja davidii) zegt al genoeg: een plant die veel vlinders aantrekt. De van origine lila vlinderstruik is door kwekers zodanig gecultiveerd dat hij ook in de kleuren donkerpaars, roze en witte voorkomt. Een reeks van vlinders houdt van de nectar deze bloemen, waaronder het groot koolwitje, landkaartje, de gehakkelde aurelia, citroenvlinder en de iets minder algemene koninginnenpage. De vlinders komen op de plant af zodra deze gaat bloeien in de periode juli tot oktober.

De paarse lavendel
Lavendel is een struik die in verscheidene geslachten is in te delen. De meest bekende lavendelsoorten zijn de vlinderlavendel (Lavandula stoechas) en de echte lavendel (Lavandula angustifolia) die beide als sierplant vaak terug komen in het interieur of in de tuin. De bloemen van lavendelstruiken (bloeiend in juli tot september) worden vaak bezoekt door het icarusblauwtje, het (groot en klein) koolwitje, de atalanta en de koninginnenpage. Zelf kun je natuurlijk ook wat lavendelblaadje plukken om ze gedroogd te gebruiken in een geurzakje of in de thee.

De witte margriet

Naast de vlinderstruik en lavendel is ook de vaste plant gewone margriet (Leucanthemum vulgare) populair onder vlinders. Deze plant met haar witte bloemen bloeit van mei tot augustus. Op de margriet kun je onder andere het boomblauwtje, de kleine vuurvlinder en de dagpauwoog tegenkomen. Naast de variatie aan dagvlinders, trekt de margriet ook de nachtvlinder geelbandlangsprietmot aan.

Het gele jakobskruiskruid

Jakobskruiskruid (Jacobaea vulgaris subsp. vulgaris) is een pioniersplant (onkruid) die haar zaadjes laat verspreiden via de wind. Daardoor kan de plant in je tuin voorkomen, zonder dat je hem zelf hebt gepoot. Maar liefst 27 vlindersoorten zijn dol op de plant, met in het bijzonder de naar de plant vernoemde sint-jacobsvlinders. Onder andere voedt de distelvlinder, kleine vos, oranje zandoogje en de kleine parelmoervlinder zich met de nectar uit de bloemen van het jakobskruiskruid. De plant is het meest in trek onder vlinders in zijn bloeitijd van juni tot oktober.

Hoe moet de lay-out van de tuin eruit zien?

Naast een voedselrijke omgeving houden vlinders van een zonnige tuin, want ze vinden het net als mensen fijn om te zonnen. Dat zonnen is erg belangrijk, want pas als de lichaamstemperatuur van een vlinder 20°C is, kan ze vliegen met haar vleugels. Vlinders die hun vleugels gesloten hebben, hebben het vaak warm. Tevens is schaduw een belangrijke die vlinders stellen, zodat ze zich kunnen beschermen als de zonnestraling te sterk wordt. De beste lay-out van de tuin voor vlinders heeft niveauverschil en allerlei bloemen en planten:

• Lage begroeiing, zodat ze kunnen zoeken naar een partner en kunnen paren.
• Hoge begroeiing, zodat mannetjes kunnen uitkijken naar vrouwtjes en ze hun territorium kunnen verdedigen.
• Dichte begroeiing (zoals hagen) zodat ze beschutting hebben tegen de wind.

Waar overwinteren vlinders?

Vlindersoorten komen allemaal op hun eigen manier de winter door. Het oranjetipje overwintert bijvoorbeeld als pop, wat de meeste soorten doen. Eieren en popjes op bladeren van bloemen en planten liggen vaak op de grond nadat de plantsoort haar bladeren heeft losgelaten. Laat dorre bladeren en bloemstengels dus in de winter liggen.

Andere, zoals de citroenvlinder en dagpauwoog overwinteren als volwassen dier. Voor die soorten is het dus belangrijk dat ook in de koudste periode van het jaar de tuin is voorzien van voedsel. Bloemen en planten die in de winter voor volwassen vlinders een bron van voedsel zijn, zijn onder andere winterheide (in de kleuren roze, lila of wit), sneeuwbal (wit) en winterharde viooltjes (verscheidene kleuren).

Weer andere vlindersoorten, zoals de atalanta verlaten Nederland en trekken naar een warmer gebied om vervolgens in het voorjaar terug te keren.

Hoe blijf je een tuin vol vlinders behouden?

Zodra de bloemen of planten in je tuin sterven of worden verwijderd, is het afgelopen met je mooie tuin vol kleurrijke vlinders. Het is daarom belangrijk om een leefomgeving te creëren waarin vlinders zich kunnen voortplanten, eieren kunnen leggen en kunnen leven. Het verschilt per vlindersoort waar ze hun eieren leggen.

Veel vlinders zoals de atalanta, dagpauwoog en de kleine vos leggen hun eieren op brandnetels. Brandnetels zijn voor mensen veel minder aantrekkelijk om in de tuin te hebben. Toch bestaan er mooie onkruidsoorten, zoals het vergeet-mij-nietje waar vlinders zoals het boomblauwtje op afkomen. Andere planten en bloemen die vlinders geschikt vinden zijn bijvoorbeeld de hulst, klimop (boomblauwtje), pinksterbloem (oranjetipje), wegedoorn (citroenvlinder), viooltje (kleine parelmoervlinder), klaversoorten (icarusblauwtje) en grassoorten (bruin en oranje zandoogje).

De reden dat de vlinders hun eieren op specifieke planten of bloemen leggen is omdat de ontpopte rupsen zich alleen met die specifieke bloem of plant voeden. Vlinders zoeken dus heel gericht naar een tuin die aan hun eisen voldoet.

Lees verder

• Wespen in de tuin? Zo houd je ze op afstand