Regenton - over duigen en design

Ze zijn er in soorten en maten, van hout met duigen, keramiek tot kunststof en designtonnen. Een ding hebben ze gemeen: ze zijn aangesloten via een regenpijp op de dakgoot en verzamelen hemelwater dat voor diverse doeleinden gebruikt kan worden. Je krijgt gratis water van de beste kwaliteit voor het begieten van de planten, het wateren van de tuin en het schoonmaken van de laarzen. Met regenwater kunnen we nog veel meer en wie dat heeft geleerd en toepast is waterbewust.

Over functionele en mooie regentonnen

• Van regenput naar regenton
• In soorten en maten
• Kostelijk regenwater
• Houten tonnen met duigen
• Vorst en de regenton
• Regenkuipen
• Watermanagement
• Waterbewust
• Regenwater is geen afval

Van regenput naar regenton

Vroeger liep het water uit de dakgoot naar het land en het grondwater kwam in de de put. Of het regenwater liep rechtsreeks naar de put en dat water werd gebruikt voor het drenken van de beesten, het wateren van de tuin en soms als drinkwater voor de mensen. Om diverse redenen is het gebruik van waterputten in onbruik geraakt. Hygiëne en het innemen van ruimte door de putten zijn hierbij belangrijke redenen geweest om over te stappen op leidingwater. Het water wordt nu gezuiverd aangevoerd en via de kraan kunnen we er van genieten. Met een emmertje waterputten hoeft niet meer. De leidingen zijn aangelegd en vrijwel tegelijkertijd zijn de putten gedempt. We constateren intussen dat het water dat uit de hemel valt niet bedoeld is voor het riool: we kunnen het goed gebruiken en daar kan de regenton voor worden ingezet.

In soorten en maten

Regentonnen, tonnen die regenwater opvangen en via een overloop, kraantje of pomp weer afgeven zijn er in soorten en maten. Diverse bedrijven hebben zich er in gespecialiseerd en voeren een uitgebreid assortiment: tonvormig, rond, plat, taps, kuipvormig, amforavormig en diverse creatieve ontwerpen van containers voor hemelwater al dan niet inclusief een inpasbaar watergietertje. Ze zijn doorgaans gemaakt van hout, kunststof of keramiek, waarbij de laatste tijd de kunststof regenton furore maakt. Ook zijn er ondergrondse tanks verkrijgbaar waarin het regenwater wordt verzameld om van daaruit te worden gebruikt.

Kostelijk regenwater

Water uit een regenton kan voor diverse doeleinden gebruikt worden. Allereerst wordt er kostelijk drinkwater bespaard door meer te doen met regenwater. Je kunt er de tuin mee besproeien, de plantenbakken en potten op het terras mee bewateren, kamerplanten water mee geven en er zelfs het toilet mee doorspoelen. Ook kun je er je vijver mee vullen en de auto mee wassen. Het zijn stuk voor stuk toepassingen die het prima zonder drinkwater kunnen stellen. Van belang is ook dat het regenwater niet rechtstreeks naar het riool gaat. Bomen doen er zich te goed aan en velden blijven er groen bij en het voorkomt overlopen van de overstort bij zware regenbuien. Afvoeren van regenwater op een andere manier dan rechtstreeks via het riool voorkomt pieken waardoor er overstort naar oppervlaktewater plaats moet vinden. De regenton is een hulpmiddel om het beschikbare water milieuvriendelijk en duurzaam te gebruiken.

Houten tonnen met duigen

Er zijn houten tonnen op de markt die variëren van een inhoud van 30 tot 350 liter. Er zijn zelfs minitonnetjes met twee liter inhoud. Die zijn dan weer niet om aan te sluiten op een regenpijp. De regentonnen zijn gemaakt van eikenhout of kastanje. De ijzeren banden die de duigen bij elkaar houden zijn van gegalvaniseerd ijzer. De eikenhouten regentonnen komen doorgaans uit Frankrijk, waar ze een leven als wijnvat achter de rug hebben. Het hout is gereinigd en ziet er natuurlijk uit. De kastanjehouten tonnen worden in Portugal gemaakt.

Gebruiksaanwijzing

• De regenton moet op een harde ondergrond worden geplaatst, onder de regenpijp;
• de regenton kan op een onderzetter of voet worden geplaatst om vocht en ongedierte onder de regenton te voorkomen;
• zet de regenton nooit in het zand;
• laat altijd een beetje water in de regenton staan om uitdroging te voorkomen (houten ton);
• laat in de winter voor de vorst de ton leeglopen;
• reinig de regenton eenmaal per jaar met een harde borstel en verwijder afvalresten;
• het stilstaande water kan onaangenaam gaan ruiken wegens gebrek aan zuurstof en bacteriën. Dit maakt voor tuin en planten niets uit, het is alleen vervelend voor de neus;
• de houten regenton is te beschermen met gekookte lijnzaadolie.

Vorst en de regenton

De regenton moet voor de vorst intreedt volledig geleegd worden. Bij bevriezing van het water in de ton kan de ton zelf barsten. Door vorst zet het water namelijk uit. In de ton kan het water geen kant op en daardoor drukt het de wand kapot. Er zijn speciale vulautomaten met een winterstand verkrijgbaar. Hierbij loopt het water door naar de afvoer in plaats van in de ton.

Bewerken met lijnzaadolie

Het is aan te bevelen de houten regentonnen te bewerken met gekookte lijnzaadolie. Dit is een bewerkte rauwe lijnolie uit lijnzaad. De olie droogt binnen 24 uur. Het is niet geschikt voor menselijke consumptie; dieren kunnen het wel hebben. Voor 10 tot 15 m2 houtbewerking heb je ongeveer 1 liter gekookte olie nodig. Voor een goede impregnering is verdunning van de gekookte lijnzaadolie met 20 % tot 30 % terpentine aan te bevelen. Het mengsel met terpentine zorgt ervoor dat het diep doordringt in het hout. Tijdens en na het bewerken verdampt de terpentine en blijft de lijnolie in het hout achter. De bewerking geeft het hout een mooie natuurlijke kleur.

Regenkuipen

Naast tonnen zijn er ook regenkuipen. Dit zijn bakken die van boven open zijn, al zijn er ook kuipdeksels. Op de tonnen en kuipen kunnen handpompen gemonteerd worden om het water op te pompen. Voor de tonnen en kuipen zijn aparte voeten, onderzetters te koop waar de ton of kuip op geplaatst kan worden.

Watermanagement

Gebruik van regenwater op diverse manieren stimuleert het milieuverantwoord watermanagement. Het watermanagement wordt door overheden en waterschappen ingezet om de kwaliteit van het water te verbeteren, het water duurzamer te gebruiken en overstromingen te voorkomen. Bedrijven en particulieren kunnen uitgekiende watersystemen inzetten om meer met regenwater (en ook met afvalwater van bijvoorbeeld douche en wc) te doen. Er zijn gespecialiseerde bedrijven die voor iedere toepassing een passend product hebben bedacht, denk aan:

• Regenwaterpompen;
• Regenwatertanks;
• Regenwaterputten;
• Regenwaterfilters;
• Regenwatersysteembesturingen.

Waterbewust

Regenwater is de neerslag die we ook wel hemelwater noemen. Het is de vloeibare variant van sneeuw en hagel.
In Nederland valt ongeveer 790 mm neerslag per jaar, voornamelijk in de vorm van regen en sneeuw. Dat betekent dat elke m² 790 liter water moet verwerken. De neerslag valt binnen jaar in de ongeveer 570 uren dat het regent of sneeuwt. Dat betekent dat er 7% van de tijd neerslag valt en dat de rest van de tijd droog is. In Nederland is het ongeveer 125 dagen per jaar helemaal droog, neerslagloos.

Op 20 etmalen per jaar valt 20 mm neerslag. Meer neerslag per etmaal komt in Nederland niet zo vaak voor en 30 mm of meer treffen we slechts eens per jaar. Af en toe zijn er plaatselijke uitschieters van 100 mm of meer in een etmaal. Het lijkt er op dat het aantal extremen, nat en droog, toeneemt.

Regenwater is geen afval

Met de afvoer van regenwater via het riool krijgt het water geen kans om in de bodem te zakken. Verstening en snelle afvoer via het riool geeft vaker hoogwateroverlast en bij stortbuien kan dan de waterzuivering niet meer optimaal werken. De zuivering krijgt te veel water in één keer te verwerken en loopt spaak. Bovendien gaat het hier ook om grote hoeveelheden schoon regenwater, water dat duurzamer gebruikt kan worden.

Gemeenten zijn het er wel over eens dat regenwater niet in het riool thuishoort. Dat regenwater moet afgekoppeld worden van het riool. Die beweging is gaande: in steeds meer gemeenten zijn maatregelen genomen waarbij burgers worden gestimuleerd om het water in de tuin te laten stromen of het tijdelijk op te vangen in regentonnen.

Lees verder

• Wolkbreuken in Nederland en watervriendelijke tuin