Spiegels, van functioneel tot decoratief

Voor de meeste mensen zijn spiegels een onmisbare woonaccessoire. We hebben ze nodig om te zorgen dat onze kleding en ons uiterlijk op orde is, maar ze kunnen ook een louter decoratieve functie hebben. Spiegelende oppervlakten kunnen ruimtes groter en lichter laten lijken. Daarom hebben wij tegenwoordig tal van spiegels in huis, van louter functionele tot zeer decoratieve exemplaren en alles daar tussenin. Door de reflectie kunnen spiegels echter niet zomaar overal geplaatst worden. Daarom is het verstandig om op voorhand goed na te denken waar je een spiegel wilt hangen en daar je keus op aan te passen.

Artikelindeling

• De mens en zijn spiegelbeeld
• De effecten van spiegels
• Hoe is een hedendaagse spiegel gemaakt?
• Van functioneel tot decoratief
• Maten van functionele spiegels
• Spiegels in huis: welke spiegels waar
• Lijsten
• Trends
• Aanschaf

De mens en zijn spiegelbeeld

Sinds wij mensen spiegels hebben, kunnen we ze niet meer missen. Dat is niet alleen omdat de spiegel ons helpt ons uiterlijk te fatsoeneren, maar ook omdat we in ons spiegelbeeld bevestigd zien dat we bestaan. Het feit dat wij onszelf herkennen in een spiegel betekent ook dat we tot de meest intelligente levensvormen op aarde behoren. Alleen volledig zelfbewuste levensvormen herkennen hun eigen spiegelbeeld. Naast de mens heeft slechts een zeer selecte groep diersoorten een dergelijk zelfbewustzijn.

De mens is van al deze diersoorten echter het meest verknocht geraakt aan zijn eigen spiegelbeeld. Al sinds de vroege oudheid worden er spiegels gemaakt; eerst van materialen als brons en koper, later in toenemende mate van glas. Tegenwoordig zijn ze niet meer uit onze huizen weg te denken. Er gaat geen dag voorbij zonder dat we er een paar keer in kijken, zelfs diegenen die niet erg ijdel zijn. Alsof we onszelf af en toe willen groeten.

De effecten van spiegels

Reflectie kan bovendien zorgen voor tal van effecten. Spiegels worden niet voor niets veel gebruikt door illusionisten. Van sommige van die effecten kun je bij de inrichting van een woning goed gebruik maken en dat is door een groot gedeelte van de geschiedenis heen dan ook gebeurd.

Licht

Toen mensen nog geen elektriciteit hadden, was het behelpen met de verlichting in huis. Dat kwam omdat materialen en brandstoffen als kaarsvet, olie, petroleum en gas nogal prijzig waren. Om op de kosten te besparen gebruikten mensen spiegels en andere reflecterende oppervlakken om de verspreiding van het licht te bevorderen. Een lichtbron die wordt weerkaatst, levert namelijk dubbel licht.
In rijkere huishoudens had men in dit kader vaak tamelijk grote spiegels in de woonkamer hangen, meer nog dan tegenwoordig.
Vanuit praktisch oogpunt gezien hebben wij geen spiegels meer nodig voor de verspreiding van licht. Dat neemt echter niet weg dat we ons, met name in de winter, wel prettiger voelen in een lichte kamer en zo vaak zijn de kamers in onze huizen dat niet vanzelf. Een spiegel kan ook tegenwoordig zowel meer daglicht als kunstlicht in een kamer brengen.

Ruimte

Beter bekend is het vermogen van spiegels een kamer ruimer te doen lijken. Dat komt vooral omdat een spiegel een 3D beeld met diepte verschaft. Als je in plaats van een spiegel een poster met een doorkijkje ophangt, krijg je ook een ruimtelijk effect.

Hoe is een hedendaagse spiegel gemaakt?

Zoals iedereen wel weet is een moderne spiegel eigenlijk altijd gemaakt van glas. Om te zorgen dat hij reflecteert, wordt hij aan de achterkant bedekt met een dun laagje zilverfolie.

Dit procedé is zo beproefd en eenvoudig, dat de kwaliteit van spiegels feitelijk nooit ter discussie staat. Je hoeft niet bang te zijn een spiegel te kopen die slecht reflecteert of een troebel beeld geeft. Welke spiegel je ook koopt, hij is altijd helder. Tenzij dat door de ontwerper van een kunstzinnig exemplaar expres anders is gedaan.

Van functioneel tot decoratief

Gezien de uiteenlopende manieren waarop wij spiegels in ons huis gebruiken zijn er zowel zuiver functionele spiegels op de markt als fraaie, decoratieve exemplaren in alle denkbare stijlen. Een enkele spiegel valt zelfs ronduit te omschrijven als kunst. In toenemende mate zijn er echter ook spiegels die zich ergens tussen functioneel en decoratief in begeven. Tenslotte hoeft een spiegel waar je in kijkt om je haar te doen, helemaal geen lelijk ding te zijn.
Aan het ontwerp van gebruiksspiegels voor bijvoorbeeld de hal of de badkamer wordt derhalve steeds meer aandacht besteed. Desondanks zullen dergelijke spiegels altijd bescheidener blijven dan diegenen die echt als decoratief object of als kunstvoorwerp zijn ontworpen

Een belangrijk gedeelte van het decoratieve gehalte van een spiegel komt nog altijd voor rekening van de lijst, maar wel in mindere mate dan vroeger. Ontwerpers worden steeds creatiever met het glas zelf. Daarom kun je jezelf in sommige decoratieve spiegels nauwelijks nog terugzien.

Maten van functionele spiegels

Bij decoratieve spiegels is de maat verweven met het ontwerp van de spiegel en/of de lijst. Bij functionele spiegels zijn er echter grofweg de volgende soorten:

• De kleine wandspiegel die groot genoeg is voor het zien van gezicht en eventueel ook de hals. Deze spiegels zijn meestal rechthoekig, rond of ovaal.
• De badkamerspiegel die wat breder en hoger is. Zo kunnen er twee mensen tegelijkertijd in kijken en is hij geschikt zijn voor personen van verschillende lengte.
• De halfhoge wandspiegel waarin je jezelf ongeveer tot je middel kunt zien. Deze spiegels komen in veel verschillende maten en vormen.
• De staande toiletspiegel. Dit is een spiegel op een standaard, die door de iets schuine stand extra gemakkelijk is bij het aanbrengen van make-up. Ze zijn er in verschillende maten, van klein tot halfhoog.
• De passpiegel waarin je jezelf (bijna) helemaal kunt zien. Deze spiegel is ongeveer 1,50 meter lang en minstens 30 cm breed.

Afgezien hiervan heb je ook spiegels die onderdeel uitmaken van een complete kaptafel of spiegeldeuren die onderdeel zijn van een klerenkast. Dergelijke deuren kunnen behoorlijk breed en hoog zijn.

Spiegels in huis: welke spiegels waar

In het algemeen zullen mensen bij het inrichten van een woning op verschillende plekken een spiegel willen. Hoeveel dat er zijn, waar ze komen te hangen en wat voor soort spiegels dat precies zijn hangt uiteraard af van de omstandigheden en van persoonlijke voorkeuren. Hieronder volgt niettemin een overzicht van wat er in bepaalde ruimtes vaak gewenst is of wat een goed idee zou kunnen zijn.

De hal

In de hal komt meestal wel een spiegel. Daarin kan iemand een laatste blik werpen voordat hij of zij de deur uitgaat. Kapsels, make-up en kledingstukken kunnen nog een keer gecontroleerd worden. Veel mensen hechten daaraan.

De vraag is vooral welke maat spiegel je gaat kiezen voor de hal, want alle maten zijn mogelijk. Gedeeltelijk hangt de beste keuze daarbij af van wat jij en je huisgenoten prettig vinden. Het hangt echter ook af van de afmetingen en vorm van de hal. Daarbij kun je rekening houden met de volgende zaken:

• Een passpiegel heeft alleen zin als je ook genoeg afstand kunt nemen om jezelf erin te zien. Je moet dus een geschikte plek hebben om hem op te hangen. In Nederlandse halletjes is dat eerlijk gezegd vaker niet dan wel het geval.
• Als je kleine kinderen hebt of je hebt anderszins te maken met grote lengteverschillen in huis, is het bij een kleine wandspiegel moeilijk deze zodanig op te hangen dat iedereen zich er ook in kan zien. Een grotere spiegel valt dan aan te bevelen, al kun je het natuurlijk ook oplossen door twee kleine spiegels te nemen.
• In een echt kleine hal kun je niet veel anders kwijt dan een tamelijk klein model. Een grotere spiegel staat al snel te druk en je kunt dan nergens meer staan zónder je eigen spiegelbeeld te zien.
• Als je een hal geheel in stijl hebt ingericht, kies je natuurlijk een spiegel met een lijst die mooi bij die stijl past.
• Het is ook mogelijk om sleutelboxen te krijgen met een spiegeldeur.

Sommige entrees lenen zich goed voor zuiver decoratieve spiegels of voor het creëren van bepaalde effecten. Als je op het einde van een lange smalle gang bijvoorbeeld een spiegel kunt hangen, lijkt deze nog veel langer. In een luxe hal en/of trappenhuis kunnen decoratieve spiegels erg tot hun recht komen.

Een belangrijke tip voor het ophangen van spiegels in de hal is dat de zon er niet in mag schijnen als je de deur open doet. Anders wordt de binnenkomst letterlijk oogverblindend.

De badkamer

De badkamer is dé plaats in huis waar een spiegel echt onmisbaar is. Deze hangt altijd boven de wasbak. In het algemeen worden hier speciale badkamerspiegels voor gebruikt. Deze zijn er, zoals eerder gezegd, op gemaakt dat tijdens een drukke doordeweekse ochtend minstens twee mensen tegelijkertijd in de spiegel kunnen kijken.

Het zal echter zelden voorkomen dat iemand een huis treft zonder spiegel in de badkamer. Zelfs in nieuwbouwhuizen zit standaard een badkamerspiegel, al is dat vermoedelijk een erg standaard model. Ook bij het bestellen van een geheel nieuwe badkamer zal de spiegel automatisch mee worden genomen in het ontwerp. Kies je voor een badkamerkastje met spiegels voor boven de wasbak heb je uiteraard ook geen aparte spiegel meer nodig.
Waarschijnlijk zul je alleen een nieuwe badkamerspiegel kopen, wanneer de oude kapot is gegaan of wanneer je een standaard spiegel wilt vervangen door iets fraaiers.

Toch zijn er nog een paar tips mogelijk:

• In een badkamer met twee wasbakken is het meestal mooier om een grote doorlopende spiegel te nemen, in plaats van twee kleinere.
• Er zijn tegenwoordig ook spiegels beschikbaar met ingebouwde ledverlichting of verwarming.
• De badkamer is ook de meest geschikte plaats voor een make-up/ scheerspiegel. Deze heeft ook een bolle kant waarin je je gezicht groter kunt zien dan het is. Dat blijkt in het gebruik toch wel erg handig.

Een passpiegel

Ergens in huis heb je een passpiegel nodig waarin je jezelf van top tot teen kunt zien. Doorgaans is één passpiegel in huis wel genoeg, hoewel een groter gezin wellicht beter af is met twee exemplaren. In een woning met meerdere verdiepingen is het handig een passpiegel te hebben op iedere verdiepingen dat er mensen zichzelf regelmatig aankleden.

Er zijn verschillende mogelijkheden voor passpiegels:

• Je kunt een losse spiegel van de juiste afmetingen aan de muur hangen. Goede plaatsen daarvoor kunnen zijn: de ouderslaapkamer, de overloop of of een aparte kastenkamer, mocht die aanwezig zijn.
• Je kunt een losstaande passpiegel in een standaard nemen. Het voordeel hiervan is dat hij gemakkelijk verplaatsbaar is. Het nadeel is dat hij redelijk wat ruimte in beslag neemt.
• Je kunt een kledingkast of wandkast met een spiegeldeur nemen. Dat scheelt plaats. Voor tienerkamers zijn kledingkasten met een spiegeldeur wellicht ook interessant. Is een kamer niet zo groot, neem dan een kast met een smalle spiegeldeur, want een brede kan dan wat overdadig zijn.

De meeste passpiegels zijn rechthoekig of ovaal van vorm. De ovale spiegel is minder praktisch, want door de vorm verlies je spiegeloppervlak. Kies daarom alleen een ovale spiegel als de stijl van je interieur daarom vraagt.

Extra spiegels

De badkamer is de plek waar mensen het vaakst hun haren kammen of anderszins toilet maken. Echter, hoe meer mensen er in een huishouden gebruik maken van dezelfde badkamer, hoe meer dergelijke activiteiten naar andere ruimten verplaatst zullen worden, hoe meer spiegels er elders nodig zijn. In principe is het dan toch handig als iedereen een eigen spiegel tot zijn beschikking heeft, al is het maar een klein wandspiegeltje. Voor kinderkamers zijn er wat dat betreft trouwens steeds meer leuke kinderspiegels beschikbaar.

Verder is het natuurlijk ook in slaap- of werkkamers mogelijk een spiegel te gebruiken om de ruimte groter en/of lichter te doen lijken. Daarvoor kun je het beste spiegels nemen met een mooie lijst, die nog steeds goed te gebruiken zijn als kapspiegel. Anders moet je wellicht een tweede spiegel ophangen en dat is voor een kleinere ruimte waarschijnlijk niet geschikt.

De woonkamer

In de woonkamer hangen spiegels doorgaans alleen als decoratie of om de effecten te creëren die eerder in dit artikel werden beschreven. Wil je een decoratieve spiegel in de woonkamer, let dan op de volgende zaken:

• Een spiegel staat doorgaans het mooiste boven een dressoir, schouw of bank.
• De reflectie kan een kamer groter doen lijken, maar ook drukker. Dat krijg je met name als je een te grote spiegel neemt voor de kamer in kwestie, als er al verschillende andere dingen aan de beoogde muur hangen of als de spiegel zodanig hangt dat hij snel de beweging van personen in de kamer reflecteert. Probeer dat dus te voorkomen.
• Ook hier moet er niet teveel zonlicht door de spiegel gereflecteerd worden.

Het is kortom verstandig om eerst goed na te gaan of je wel een geschikte plek in de woonkamer hebt om een spiegel zodanig op te hangen dat deze én goed tot zijn recht komt én geen ongewenste effecten veroorzaakt.

Lijsten

Misschien wil je ergens vooral een mooie lijst hangen. In dat geval kan een lijst met een spiegel erin juist een minder drukke optie blijken te zijn dan een vergelijkbare lijst met een schilderij of foto erin. Spiegels en zeer decoratieve lijsten lijken vaak voor elkaar gemaakt.

Een lijst kan een interessante woonaccessoire zijn, die de interieurstijl van een kamer onderstreept en aanvult.

Trends

Op het moment zijn de volgende trends op het gebied van spiegels waar te nemen.

• Het in de lengterichting ophangen van passpiegels aan de muur, bijvoorbeeld in de woonkamer. Zeker in moderne interieurs geeft dat een speciaal effect. Al kies je hiervoor natuurlijk wel een spiegel met een mooie, strakke lijst.
• Op maat gemaakte spiegels. Dankzij het internet is iets dat een decennium geleden nog nauwelijks aan de orde was opeens haalbaar voor iedereen: de op maat gemaakte spiegel. Bij een groeiend aantal webshops kun je voor een alleszins redelijke prijs een spiegel naar eigen wens laten maken, waarna deze thuis wordt afgeleverd.

Aanschaf

Het internet kan een goede plek zijn om een spiegel te kopen, zeker als je er een wilt die op maat is gemaakt. Als je echter moeite hebt om jezelf de impact van een spiegel van een bepaalde maat voor te stellen, kun je beter naar een winkel gaan. Daar kun je een indruk opdoen.

Zorg er in ieder geval voor dat je een gekochte spiegel kunt ruilen, mocht hij niet bevallen. Het is goed denkbaar dat je die optie nodig gaat hebben. Ook als je opziet tegen het terugsturen van een spiegel naar een internetverkoper, kun je er beter een in de winkel gaan kopen. Bij woonwinkels die ook veel accessoires verkopen, zoals Ikea en Morres, heb je waarschijnlijk de meeste keus.

Kies je toch voor een webshop, controleer dan eerst de voorwaarden van zo’n webshop ten aanzien van het terugsturen van de spiegel zorgvuldig. Bij een extreem breekbaar product als dit is dat nog belangrijker dan het sowieso al niet is.

Lees verder

• Inrichten woning: lampen in huis