Stofzuiger: geen geliefd maar onmisbaar huishoudapparaat

Stofzuigen is voor velen niet het meest geliefde karweitje in het huishouden. Weliswaar bestaan er prima apparaten die goed werken maar dat is het hem nu juist. Dat goed werken gaat gepaard met veel motorgeronk dat dikwijls hoogst irritant wordt gevonden. Toch moet dat voor lief worden genomen om de vloeren in een huis stofvrij te houden. De kwaliteit van de stofzuigers die daarbij worden gebruikt is gelukkig zodanig dat in een mum van tijd een behoorlijke oppervlakte stofvrij kan worden gemaakt.

Booth Machine als eerste stofzuiger

Tot ver in de twintigste eeuw werden veel vloeren schoongeveegd en werden losse matten buiten uitgeklopt met een zogenaamde mattenklopper. Toch bestonden er vanaf het begin van die eeuw al stofzuigers maar daar hadden aanvankelijk slechts weinigen de beschikking over. Helemaal in het begin werd door ingenieur Hubert Booth (1871-1955) een machine ontwikkeld die gebruikt werd voor het schoonmaken van de vloeren van bedrijven en bij welgestelden. Die machine woog ongeveer vijftig kilo en werd op een wagentje voortgetrokken door een paard. Het apparaat bleef op straat staan waarna door middel van lange metalen buizen het vuil werd opgezogen. Voor dat karwei was één persoon nodig om buiten de machine te bedienen en één binnen om met de slangen via ramen en trappen alle vertrekken na te gaan.

Hoover minder zwaar

De eerste stofzuiger die aanzienlijk lichter woog dan de Booth Machine werd in 1907 ontwikkeld door de Amerikaanse Hoover Suction Sweeper Company. Met die stofzuiger, die hoover werd genoemd, werden aan huis demonstraties gegeven om de verkoop te stimuleren. Later kwamen ook kleinere stofzuigers op de markt en had aan het eind van de dertiger jaren uit de twintigste eeuw bijna de helft van de Nederlanders een stofzuiger. De overigen bleven de mattenklopper trouw. Overigens was er in 1869 al een soort voorloper van de stofzuiger met de uitvinding van Ives W. McGaffey uit Chicago. Hij bedacht een apparaat waar door middel van in een leren bal te knijpen dingen konden worden opgezogen. Door de moeilijke hanteerbaarheid van dit apparaat en de vele menskracht die het bedienen vergde werd het nooit populair.

Werking van een stofzuiger

Een goede stofzuiger heeft een sterke motor die al het huisstof en kleine deeltjes opzuigt. Door middel van een centrifugaalpomp wordt lucht aangezogen en daarmee ook het stof en kleine deeltjes die zich op de vloer bevinden. De lucht verdwijnt daarna weer uit het apparaat en de deeltjes blijven achter. Dat achterblijven kan op twee manieren. De ene manier is door middel van een stofzak en de andere doordat de deeltjes tegen de buitenkant van een ronde bak worden geslingerd.

Stofzuigers en varianten

Er bestaan grofweg twee verschillende soorten stofzuigers: de sledestofzuiger en de steelstofzuiger. Van die hoofdmodellen zijn enkele varianten afgeleid.

Sledestofzuiger

Het model van de sledestofzuiger bestaat meestal uit een soort ovaal met afgeronde bovenkant en wordt voortbewogen op wieltjes waarbij het voortschuiven aan het effect van een slede doet denken. Het stof wordt opgezogen via een lange slang en opgevangen in een stofzak. Het vermogen dat daarbij noodzakelijk is bedraagt ongeveer 400 watt.

Steelstofzuiger

Het grootste verschil tussen een sledestofzuiger en een steelstofzuiger is dat bij de steelstofzuiger het machineonderdeel niet op wieltjes over de vloer glijdt maar aan de steel is bevestigd. Daardoor moet het gewicht van dat onderdeel worden meegenomen tijdens het stofzuigen en is het apparaat vooral geschikt voor kleinere oppervlakten.

Klopveegzuiger

Beide stofzuigermodellen kunnen uitgerust zijn met een ronddraaiende rol in de zuigmond met een kloppend effect op het tapijt. Om die reden worden stofzuigers met die voorziening ook wel klopveegzuigers genoemd.

Kruimelzuiger

Een kruimelzuiger is een kleine handstofzuiger die ook wel kruimeldief wordt genoemd. De capaciteit van een kruimelzuiger is veel minder dan van een gewone stofzuiger en kan alleen gebruikt worden voor het opzuigen van kruimels en lichte dingen. Het is een snoerloos apparaat waarbij het opladen van een accu tussen het gebruik door moet gebeuren.

Handstofzuiger

Een handstofzuiger is iets groter dan de kruimelzuiger en door de geringe afmetingen geschikt voor gebruik in kleine ruimtes.

Robotstofzuiger

Een tamelijk nieuwe vinding is een robotstofzuiger. Dit apparaat gaat zelf de hele vloer na en wordt gestuurd via ultrasone signalen. Een kamer van ongeveer veertig vierkante meter wordt op die manier in ongeveer één uur gestofzuigd. De zuigkracht is daarbij echter minder sterk dan van een gewone stofzuiger.