Een houtkachel installeren

Hoewel het misschien niet direct evident is, zijn er nog voldoende mensen die stoken met een houtkachel en dit om verschillende redenen. Stoken met hout is gezellig, in bepaalde gevallen ook zeer goedkoop en er zijn ook centrale verwarmingsystemen op hout.

Werking van een houtkachel

Het verwarmen van een kamer door middel van een kachel of haard, berust op de zgn. turbulentie van de verwarmde lucht. De lucht die de warmtebron omgeeft wordt verwarmd en stijgt naar boven. Aan de andere vlakken van de kamer, het meest aan de koele buitenmuren en de ramen, geeft die lucht haar warmte af en zakt weer naar beneden. Zo ontstaat een kringloop, waardoor steeds nieuwe koele lucht naar de kachel of haard wordt gevoerd. In feite dient de lucht bij deze soort verwarming als transportmiddel voor de warmte.

Opstelling van haard of kachel

Van oudsher zijn er voorschriften geweest voor opstelling van (toen nog alleen) kachels, waaraan men zich bij de latere haarden eveneens zo ongeveer gehouden heeft. Zo mag bv. zo’n warmtebron niet direct op de houten vloer staan, maar moet hij op een plaat opgesteld worden. Vervolgens mag de trek niet door een schuif in de kachelpijp geregeld worden, maar door kleppen vooraan in de kachel (bij haarden in het circulatiesysteem).

De kachelpijp

Volgens een algemeen verbreide opvatting heet het: hoe langer de kachelpijp des te beter de warmte-afgifte. Dat mag misschien waar geweest zijn voor de ouderwetse modellen, de thans gangbare haarden en (weinige) kachels zijn zo geconstrueerd dat bij een normale, dus korte pijp, de rookgassen met een temperatuur van ongeveer 150 tot 200° in de schoorsteen komen, wat juist voldoende is om een goede trek te veroorzaken.

Loopt de pijp toch door de kamer, wat bij gebruik van de hier en daar herleefde potkachel nogal eens het geval is, dan moet deze van houten wanddelen minstens 45 cm, en van een stukwerk-plafond 25 cm verwijderd zijn. Verder dient de pijp dezelfde doorsnee te hebben als die van de aansluiting aan de kachel. Bij invoer bovenin de schoorsteen dient de pijp altijd door een aparte bus omsloten te worden, daar er anders gevaar voor scheuren van pleister- en zelfs van metselwerk bestaat. Tenslotte: laat nooit twee kachelpijpen op gelijke hoogte in een schoorsteenkanaal uitmonden.

De schoorsteen

Het aanbrengen van een nieuwe schoorsteen moet vrijwel overal aan de instanties, belast met het bouwtoezicht, gemeld worden. Bij nieuwbouw moet u erop letten dat de schoorsteen ‘zo warm mogelijk ligt’. Dus liefst niet tegen een buitenmuur en zo recht mogelijk verlopend.

Lekken in de schoorsteen veroorzaken het binnenkomen van koude lucht, waardoor de trek sterk nadelig beïnvloed wordt. Bovendien dreigt er dan brandgevaar.

Bij bestaande schoorstenen geldt verder het volgende: schoorsteenwanden nooit verzwakken door er sleuven of gaten in te maken en nimmer een (in gebruik zijnde) schoorsteen kanaal als ontluchtingsbuis of voor het afvoeren van gassen van gaskachels gebruiken.

Enkele storingen

De kachel of haard trekt niet

Dat kan de volgende oorzaken hebben: vervuiling van schoorsteen en kachelpijp, overmatig veel roet, verroeste kachelpijp, asla boordevol. Remedie voor al deze oorzaken: grondig reinigen.

Lekken in schoorsteen of kachelpijp

Soms dringt er ‘valse’ lucht binnen, waardoor de trek verstoord wordt. Zulke lekken kunnen ontstaan door doorroesten van de kachelpijp- elleboog en het verpulveren van de kalk in de voegen van het schoorsteenkanaal. Ook kan er ergens in het schoorsteenkanaal een luikje open zijn blijven staan of zijn opengevallen.

Verkeerde invoer van kachelpijp

Het op gelijke hoogte invoeren van twee kachelpijpen op eenzelfde rookkanaal is funest. Ze dienen ten minste op verschillende hoogte ingebracht te worden.

Te korte schoorsteen

Reikt de schoorsteenuitmonding niet hoog genoeg ten aanzien van de nok van het dak, dan kan valwind de trek verhinderen. Verlenging van het rookkanaal-einde is dan de enige oplossing.

Is hout een goede fossiele brandstof?

Deze vraag heeft stellig de laatste jaren, sinds de opkomst van het aardgas, talloze beziggehouden. Ook in commerciële kringen is de strijd hierover nog steeds niet geluwd, want nog altijd wordt met allerlei (zelfs emotionele) argumenten geschermd. Kolen is leefwarmte; gezellige mensen stoken kolen; geen as, geen stof, geen gesjouw; enfin, noem maar op. Hoe lang deze doorgaans stille, maar daarom niet minder verbeten strijd nog zal duren, is moeilijk te zeggen. Wel is zeker, dat de jongste van deze drie warmtebronnen in haar korte bestaan reeds een aanzienlijk stuk terrein gewonnen heeft.

Er is nog iets: praten we over gewone haardenverwarming of over de inmiddels zo bereikbaar geworden centrale verwarming? Ook daarin is door de komst van eerst de olie en toen het aardgas een aanzienlijke verandering gekomen, want met de opkomst van het aardgas is de gehele problematiek van de centrale verwarming gewijzigd: kleinere 'ketels’ die nauwelijks nog ketels zijn, in de vroegere betekenis van het woord, gemakkelijke toevoer, enz. De gehele uitvoering heeft zich daar trouwens bij aangepast met dunnere, vaak zelfs koperen leidingen; handige circulatiepompen; expansievaten die vrijwel niet opvallen; klem-koppelingen die een kind in elkaar kan schroeven en zo zouden we nog door kunnen gaan. We overdrijven dan ook zeker niet als we zeggen dat in de laatste tien jaar een nieuwe wereld op verwarmingsgebied is ontstaan.

Zo komen we er dus niet meer met een simpele overweging van: of het één of het ander. Er is ook voor de gewone mens in een heel gewoon huis sprake van een complex van vragen en argumenten, wanneer het gaat om verwarming. Vragen die zich uitstrekken van: welke aanleg is het goedkoopst? Waar ligt het geringste voorzieningsrisico? En hoe is het met de financiering? Heeft een bepaalde keuze eigenlijk wel zin voor ons? En hoe zit het met de jaarlijkse stookkosten?

Wat met nieuwe technologieën en kiezen we meer voor een geautomatiseerd verwarmingssysteem. Ook de palletkachels vallen hier onder. Toch is het niet weg te denken dat men nog altijd kan kiezen voor centrale verwarming op houtketels. Deze zijn enkel voordelig indien het hout zeer goedkoop ter beschikking gesteld kan worden en wanneer u het ziet zitten om de ketel bijna dagelijks aan te vullen. CV ketels op hout kunnen niet geautomatiseerd worden.