Opstijgend vocht en andere vochtproblemen

Opstijgend vocht is een algemeen gekend probleem bij woningen en het kan voorkomen bij nieuwbouwwoningen of bij oude woningen. Het vocht tast de voegmortel en de bakstenen muren aan met alle gevolgen van dien. Zelfs bij matig opstijgend vocht, kan het binnenshuis de pleisterwerken, de plinten, het behang en de verf aantasten.

Opstijgend Vocht

Wat is opstijgend of optrekkend vocht?

Opstijgend vocht vocht treedt op als gevolg van capillaire opzuiging van grondwater doorheen poreuze materialen zoals het metselwerk van een gebouw ( baksteen en mortel). Het opstijgend vocht verdampt uit weerszijden van de muur. Hierdoor wordt er eigelijk voortdurend vocht vanuit de ondergrond ontrokken. De hoogte van het opstijgend vocht, wordt bepaald door de verdampingssnelheid en de aard van de muur. Meestal gaat het optrekkend vocht tot 1,5 meter boven grondniveau.

De rol van zouten bij opstijgend vocht

Grondwater bevat oplosbare zouten zoals chloriden, nitraten en sulfaten. Door capillaire werking worden zouten doorheen de muren getransporteerd tot waar het water weer uit de muur verdampt. De situatie wordt merkbaar erger indien er een grote hoeveelheid oplosbare zouten in het grondwater aanwezg is. Men herkent het door de witte zoutuitbloeiingen op de muur. Door het verdampingsproces, vormen de zouten kristallen en verstoppen ze de poriën van het metselwerk wat uiteindelijk leidt tot afbrokkeling van het gesteente en metselwerk. De verhoogde concentratie aan zouten in de muren, zorgen voor nog meer opstijgend vocht waardoor het proces van erosie versneld wordt. De aanwezigheid van zouten, verhindert het optimaal uitdrogen van de muur.

Diagnose

Opstijgend vocht merk je op aan het kronkelig behang, de schilfering van de muurbepleistering, de bruine vlekken op de muren, de blaarvorming van de verf, de vloerplanken die rotten, de muffe geur en dit door jarenlange vochtinfiltratie. Vochtige muren bevorderen de groei van schimmels die kunnen leiden tot gezondheidsproblemen. Optrekkend vocht zorgt eveneens voor een sterk verminderde warmte-isolatie van massieve buitenmuren, met condensatieproblemen als gevolg.

Opstijgend vocht wordt veroorzaakt door:

• De afwezigheid/verslijten van de waterkerende laag (oude huizen).
• Door een overbrugging van de waterkerende laag. Hiermee bedoelt men dat oftewel de binnen of de buitenbepleistering contact maakt met een vochtige ondergrond. Het plaasterwerk moet op de juiste hoogte weggekapt worden.
• Tuinbeddingen of paden die tegen een muur aanliggen en die boven de waterkerende laag gelegen zijn.

Andere vochtproblemen

Maar niet al het vocht in gebouwen is een gevolg van opstijgend vocht. Lekkende waterleidingen of kapotte daken en goten kunnen ook aan de basis liggen van vochtproblemen. Er zijn verschillende elektrische apparaten die het mogelijk maken het vochtgehalte te meten.

Vochtproblemen veroorzaakt van buiten uit

• Verstopte of lekkende goten.
• Regenwater dat op de buitenmuren terechtkomt.
• Gaten in de mortel waardoor het vocht zijn weg naar binnen vindt.
• De algemene opbouw van vuil en mos op steen of metselwerk.
• Daken die niet goed gedicht zijn.
• Overtollig bouwvocht bij nieuwbouwwoningen.

Gevallen bladeren, uitwerpselen van vogels, mossen en vuil bevatten zuren en zouten die het metselwerk aantasten waardoor het vocht uiteindelijk een weg naar binnen vindt.

Vochtproblemen die ontstaan binnenshuis

Dit kan een gevolg zijn van:

• Lekkende waterleidingen of afvoerbuizen of het falen van de voegmortel in douches (nissen) en andere natte gebieden.
• Condensatiewater van airconditioning of warm watersysteem overflows kunnen ook een probleem vormen.

De vochtproblemen blijven meestal beperkt terwijl opstijgend vocht een bedreiging kan vormen voor het ganse gebouw.

Opstijgend of optrekkend vocht voorkomen

Om opstijgend vocht te voorkomen, wordt er in de praktijk een waterkerende laag aan de voet van de muur voorzien. Meestal gebruikt men een zwarte polyethyleen bekleding van 0,5 mm dikte. Boven die laag dienen enkele ventilatie openingen voorzien te worden om het eventueel binnengedrongen water te laten afvloeien. Meestal creëert men een stootvoeg tussen de bakstenen door deze niet met mortel op te vullen.
Bij dampdichte muren (geverfd, geglazuurde bakstenen, natuursteen, tegels, pleisterwerk) zijn ventilatieopeningen noodzakelijk. Het binnenkomende water kan niet ontsnappen en moet het droogproces in de hand gewerkt worden door de spouw te ventileren. Men opteert hier voor geventileerde spouwmuren.

Vochtbestrijding

Chemische behandelingen zijn populair geworden in de afgelopen jaren. Ze veroorzaken een chemische barrière in de muur door het injecteren van waterafstotende verbindingen in een reeks van voorgeboorde gaten langs de voet van de muur. Hun voordeel is een minimale verstoring maar zouten kunnen nog steeds hun weg vinden naar boven toe. De producten moeten dus kunnen ingespoten worden over de gehele breedte van de muur om effectief te zijn (zie tabel).

De meeste goede saneringssystemen vereisen echter een belangrijke bouwtechnische ingreep. Het aanbrengen van een fysisch horizontaal vochtscherm (onderkappen) vereist echter een belangrijke bouwtechnische ingreep. Bij deze techniek wordt de muur volledig mechanisch doorgezagen waarna een dichtingmembraan, hydraulische mortels of roestvrije metalen golfplaten worden geplaatst (zie tabel).


Regelmatig onderhoud van het dak en dakgoten, van het loodgieterwerk en het verzorgen van ondervloerventilatie kunnen vochtproblemen voorkomen.

Het is belangrijk dat het regenwater niet afvloeit naar het huis toe. Zorg dus voor voldoende afhelling van de tuin. Plaats je huis boven het straatniveau zodat je een goede afwatering kan voorzien.

Zorg er voor dat de rioleringen niet verstopt geraken zodat regenwater vlot kan wegvloeien.

Zorg voor voldoende verluchting binnenhuis. Installeer een ventilatiesysteem indien nodig. Nieuwbouwwoningen zijn verplicht om over een ventilatiesysteem te beschikken.