Waar moet een asbestinventarisatierapport aan voldoen?

Om asbest uit een gebouw of object te mogen verwijderen voorafgaande aan renovatie of sloop, is het op een hand vol uitzonderingssituaties na verplicht een asbestinventarisatierapport op te laten stellen. Dit inventarisatierapport moet ter ondersteuning van de wettelijk verplichte sloopmelding aan het bevoegd gezag worden overlegd en aan een aantal voorwaarden voldoen. Ondanks dat deze voorwaarden duidelijk zijn omschreven in een certificatieschema, voldoen veel rapporten van onderzoeksbureaus die volgens dit schema zijn gecertificeerd niet volledig aan de eisen. Waar moet men allemaal op letten bij het laten uitvoeren van een asbestinventarisatie om te voorkomen dat de rapportage door het bevoegd gezag niet word geaccepteerd?

Het onderzoeksbureau

Asbestinventarisaties die ten behoeve van sloop- of renovatieprojecten worden uitgevoerd moeten voldoen aan de richtlijn die is opgesteld door de stichting Ascert. Bedrijven die asbestinventarisaties conform deze richtlijn uitvoeren moeten hier voor zijn gecertificeerd met een procescertificaat. De uitvoerend medewerkers moeten in bezit zijn van een persoonscertificaat deskundig inventariseerder asbest (DIA). Zowel de certificaatnummers van het bedrijf als van de medewerkers die de asbestinventarisatie uitvoeren moeten in de rapportage zijn vermeld. Het bedrijf moet volledig onafhankelijk van asbestlaboratoria, asbestverwijderingsbedrijven, gebouweigenaren en bevoegd gezag de onderzoeken uitvoeren.

Soorten asbestinventarisaties

Er zijn 2 verschillende soorten onderzoeken die men conform de SC 540 richtlijn uit kan laten voeren. Voor welke men kiest is afhankelijk van de omvang van de uit te voeren werkzaamheden en de gebruikssituatie van het onderzoeksobject.

asbestinventarisatie type A

Een asbestinventarisatie type A wordt in de meeste gevallen uitgevoerd in nog in gebruik zijnde gebouwen. Een asbestonderzoek volgens dit type behelst een visuele inspectie, aangevuld met monsternames van asbestverdachte materialen. Voorwaarde voor een goede uitvoering van dit onderzoek is dat alle ruimtes in het onderzoeksgebied onbelemmerd betreden moeten kunnen worden. Het onderzoek moet resulteren in een overzicht van alle visueel zichtbare asbestverdachte materialen en eventuele asbestverontreinigingen, zonder dat er beschadigingen aan het onderzoeksobject worden aangebracht. Ruimtes of gebouwonderdelen die niet betreden konden worden en overige onderzoeksbeperkingen moeten zijn omschreven. Indien op deze plaatsen asbesthoudende materialen aanwezig kunnen zijn, moeten deze vermoedens ook zijn omschreven.

asbestinventarisatie type B

Een asbestinventarisatie type B volgt vaak op een asbestinventarisatie type A, maar kan ook direct worden ondernomen. Tijdens dit onderzoek worden de vermoedens en onderzoeksbeperkingen die tijdens de asbestinventarisatie type A naar voren kwamen nader onderzocht. Omdat hier vaak omvangrijke en onomkeerbare sloopwerkzaamheden voor nodig zijn, worden dit soort onderzoeken in de meeste gevallen in een leegstandssituatie uitgevoerd. Een inventarisatierapport type A is in het algemeen voldoende om een sloopmelding in te dienen of omgevingsvergunning aan te vragen. Vaak wordt door het bevoegd gezag dan wel geëist dat er voor of tijdens de uitvoering van de werkzaamheden alsnog een asbestinventarisatie type B wordt uitgevoerd.

Voorbereiding

In de SC 540 richtlijn is verplicht gesteld dat voorafgaand aan de uitvoering van een asbestinventarisatie door het gecertificeerde onderzoeksbureau een historisch onderzoek moeten worden verricht. Deze zogenaamde desk research moet bestaan uit het bestuderen van alle beschikbare en relevante documentatie, zoals bestekken en bouwtekeningen, waarin informatie over de samenstelling van het te onderzoeken object is weergegeven. Het is dus belangrijk dat de opdrachtgever van een asbestinventarisatie deze gegevens ook verstrekt. Los daarvan zal het onderzoeksbureau ook actief naar deze informatie op zoek moeten in bijvoorbeeld gemeentearchieven. Een samenvatting en kwaliteitsoordeel van de desk research moeten uiteindelijk in de bijlage van de rapportage verschijnen. Echter voeren veel gecertificeerde onderzoeksbureau deze desk research nauwelijks uit of brengen hiervoor extra kosten in rekening terwijl deze volgens de SC 540 richtlijn gewoon bij een asbestinventarisatie type A en/of B inbegrepen hoort te zijn.

Laat het onderzoeksbureau ook altijd vooraf een opname van de uit te voeren werkzaamheden maken. Hiermee kan worden voorkomen dat het onderzoeksbureau uitsluitingen creëert omdat men vanwege de hoogte bepaalde gebouwdelen, zoals bijvoorbeeld het dak, niet kan bereiken. Inspectie van het dak is essentieel met het oog op het ingestelde verbod op asbestdaken per 1 januari 2024. Bij verkoop van een bouwwerk wordt de aanwezigheid van een asbestdak als een (verborgen) gebrek beschouwd. Een andere verplichting voor een gecertificeerd onderzoeksbureau is dat deze in de voorbereiding een onderzoeksplan opstelt. Dit is zeker bij de inventarisatie van complexe gebouwen en installaties geen overbodige luxe.

Volledigheid

Alle binnen het onderzoeksgebied aanwezige gebouwonderdelen moeten worden geïnspecteerd. Zo niet, is er sprake van een onvolledige asbestinventarisatie en zal er een aanvullend onderzoek moeten worden uitgevoerd. Het is dus erg belangrijk dat de begrenzing van het onderzoeksgebied en de onderzoeksbeperkingen goed zijn omschreven in het asbestinventarisatierapport. De rapportage kan door het bevoegd gezag als ongeschikt worden geacht als deze onvolledig is. Een volledige asbestinventarisatie is echter niet altijd noodzakelijk. Op het voorblad van de rapportage moet verplicht worden aangegeven voor welke doeleinden de rapportage geschikt is. Ga in ieder geval niet akkoord met algemene onderzoeksbeperkingen die niet nader zijn gespecificeerd. Voorbeelden hiervan zijn dat onder vaste vloerafwerkingen of verlaagde plafonds geen inspectie mogelijk is zonder dat wordt aangegeven in welke ruimtes deze onderzoeksbeperkingen zich bevinden. Men hoeft namelijk geen inspectie uitgevoerd te hebben om tot deze conclusies te komen en een goede omschrijving van beperkingen en waarnemingen behoort bij de inspanningsverplichting van de uitvoerende partij. Of de uitgevoerde asbestinventarisatie volledig is moet verplicht op het voorblad worden vermeld, een nadere motivatie hiervan moet verderop in de rapportage worden gegeven.

Materiaalmonstername

Alle asbestverdachte materialen moeten zijn bemonsterd en door een hiervoor geaccrediteerd onafhankelijk laboratorium worden geanalyseerd. Materialen die niet bemonsterd zijn en waarvan geen analyseresultaat in de rapportage is vermeld mogen niet verwijderd worden. In veel rapportages worden vaak visuele waarnemingen vermeld van asbestverdachte materialen. Onderzoeksbureaus kiezen vanuit kostenbesparing er vaak voor zo min mogelijk materiaalmonsters te nemen, achteraf blijkt dit echter vaak kostenverhogend te werken omdat de materialen alsnog moeten worden bemonsterd. Daarnaast moet de monstername representatief zijn voor het aangetroffen materiaal. Als er bijvoorbeeld verschillende type kozijnen uit een verschillend bouwjaar in een gebouw aanwezig zijn, volstaat één monstername van beglazingskit niet om conclusies te trekken over alle aanwezige ramen in het onderzoeksgebied.

Het analyserapport van het laboratorium moet als bijlage zijn toegevoegd in de asbestinventarisatierapportage. Check hierbij of het laboratorium is geaccrediteerd door de Raad van Accreditatie en dat de analyse is uitgevoerd volgens de NEN5896 norm. Controleer altijd of de gegevens van het bemonsterde materiaal die in het identificatierapport staan overeenkomen met hetgeen beschreven bij de asbestbron in het overige deel van het asbestinventarisatierapport.

Onderzoeksresultaten

Alle tijdens de asbestinventarisatie waargenomen asbestverdachte materialen moeten zijn omschreven. Dit houdt in dat de locatie, uiterlijk, afmeting, hoedanigheid, conditie, analyseresultaat, bevestigingsmethode en blootstellingsrisico van het asbestverdachte materiaal moet zijn vermeld. Ook moet er minimaal 1 foto van het materiaal worden weergegeven en moet de locatie en afmeting van het materiaal op een plattegrond voorkomen. Deze gegevens moeten tezamen met de onderzoeksbeperkingen en vermoedens worden vermeld in een samenvatting vooraan in de rapportage. Laat het onderzoeksbureau een duidelijke onderbouwing geven van onderzoeksbeperkingen en vermoedens.

De onderzoeksresultaten moeten leiden tot aanbevelingen en conclusies over de blootstellingsrisico’s en beheers- of verwijderingsmethoden. Het is verplicht deze per asbestverdacht materiaal weer te geven in de rapportage. Laat in de rapportage bij de aanbevelingen ook een onderzoeksplan opnemen om onderzoeksbeperkingen weg te nemen en/of een type B onderzoek uit te kunnen voeren.

SMA-rt documenten

De stoffenmanager asbest is een methodiek die in het leven is geroepen om de blootstellingsrisico’s te bepalen die optreden bij het verwijderen van het asbesthoudend materiaal. In de documenten, die verplicht als bijlage bij de asbestinventarisatie rapportage moeten zijn gevoegd, worden alle beschermende maatregelen omschreven die een asbestverwijderingsbedrijf moet nemen bij verwijdering van het asbesthoudend materiaal. De aard en omvang van deze maatregelen is afhankelijk van de waarneming die het onderzoeksbureau invoert in het SMA-rt systeem. Deze zijn vermeld op de SMA-rt documenten in de bijlage. Controleer dus goed of de ingevoerde gegevens op de SMA-rt documenten overeenkomen met de analyseresultaten en onderzoeksresultaten die in de rapportage zijn vermeld. Foutief ingevulde SMA-rt documenten kunnen leiden tot stillegging van het werk door het bevoegd gezag of zelfs blootstellingsrisico’s als er onvoldoende beschermende maatregelen worden genomen. Het kan namelijk wel eens voorkomen dat onderzoeksbureaus al dan niet bewust de hechtgebondenheid van een materiaal onderschatten om een gunstigere risico inschatting met minder verplichte risico beperkende maatregelen te bewerkstelligen.

Lees verder

• Zelf asbest verwijderen
• Verbod op asbestdaken in 2024