Helleborus een opvallende winterbloeier

De vaste plant Helleborus, ook wel kerstroos of stinkend nieskruid genoemd, is een ware aanwinst voor de tuin. Helleborus zorgt voor kleur in de wintertuin en voor rust in de overige maanden van het jaar, vanwege zijn prachtige blad. Helleborus is een makkelijke tuinplant, zeker als hij met de juiste zorg én op de goede plek is aangeplant. In de winter zijn de Helleborussen volop te koop in de tuincentra en bij de gespecialiseerde kweker. Ook tuinen en parken zijn dan al open voor publiek.

Helleborus

• Helleborus, de meest voorkomende soorten van deze opvallende winterbloeier
• Helleborus, standplaats, verzorging en vermeerderen
• Helleborussen combineren met andere planten
• Helleborus, de kwekers en speciale Helleborusdagen

Helleborus, de meest voorkomende soorten van deze opvallende winterbloeier

Helleborus argutifolius (Corsicaanse kerstroos)

Een veel gebruikt synoniem voor Helleborus argutifolius is Helleborus corsicus. Dit verklaard ook gelijk zijn Nederlandse naam. Deze soort komt oorspronkelijk voor op Corsica en Sardinië.
De Corsicaanse kerstroos is gemakkelijk te herkennen aan zijn blad: het is opvallend grijsgroen van kleur en is opgesplitst in drie ruw getande en leerachtige delen. De soort kan tot 80 centimeter hoog worden en bloeit van februari tot in april met wit-groene bloemen.

Helleborus foetidus (Stinkend Nieskruid)

De Helleborus foetidus is een hele sterke soort. Ook hier is sprake van diep ingesneden bladeren, die grijsgroen van kleur zijn. De bloemen zijn bijna groen, met een niet zo erg opvallend rood randje. Ze verschijnen al vanaf januari en blijven heel lang doorbloeien. Het Stinkend Nieskruid leent zich bij uitstek voor aanplant in een meer natuurlijke tuin. De maximale hoogte bedraagt 50 centimeter.

Helleborus niger (Kerstroos)

Helleborus niger is een stuk kleiner dan de twee eerder genoemde soorten. De maximale hoogte wordt ongeveer 25 centimeter. Ook de uiterlijke kenmerken zijn echt anders. De vrij grote, lancetvormige, bladeren delen zich al aan de voet van de plant. Helleborus niger bloeit met vrij grote witte bloemen die opvallende gele meeldraden hebben. De bloei loopt van de maand januari tot in april.

Helleborus orientalis (Lenteroos)

Helleborus orientalis is een soort waarvan veel verschillende kruisingen te koop zijn. De soort laat zich ook gemakkelijk kruisen en daardoor is er een grote variëteit aan bloemkleuren en bloemvormen ontstaan. Van wit tot diep-paars, enkelbloemig, maar ook mooie dubbele bloemen met gekartelde randen en er zijn zelfs gele en blauwe bloemen. Wie eenmaal valt voor de Helleborus, kan zich met de Helleborus orientalis helemaal uitleven. Dit is echt een soort die het beste in bloei gekocht kan worden, juist vanwege dit grote aanbod. De planten worden ongeveer 40 centimeter hoog en de bloei loopt vanaf medio januari tot in april.

Helleborus, standplaats, verzorging en vermeerderen

Algemene informatie over Helleborus

Helleborussen zijn prachtige tuinplanten, die het hele jaar sierwaarde hebben. En dat kan van de meeste vaste planten niet gezegd worden. In de winter zit de aantrekkingskracht in de mooie bloemen. De bloemen van de Helleborus zijn over het algemeen wit, maar vooral de Helleborus orientalis kent een grote verscheidenheid in kleur. Ook de bloemvormen zijn heel verschillend. Van sommige Helleborus-soorten geuren de bloemen heerlijk. Als de bloei eenmaal voorbij is, dan blijft er nog een prachtige bladplant over. Het opvallende mooie grote blad is dan ook een prachtig rustpunt in een zomerse tuin vol bloemen. Er wordt ook veel gekweekt op nieuwe bloemvormen en bloemkleuren. Helleborus is voor de handel een echte seizoensplant. Vooral in de late herfst en in de winter worden ze volop aangeboden in de tuincentra. Dit is ook het beste seizoen om de planten te kopen. Omdat ze op dat moment in bloei staan is de kleur en de vorm van de bloem pas echt goed te zien. Een plantensteker in de pot, met daarop de afbeelding van de bloem, geeft wel een beeld, maar de werkelijkheid zegt toch meer. Het zijn bosplanten, die het best gedijen in de halfschaduw. Alleen Helleborus Argutifolius kan volle zon hebben. Overigens heeft deze standplaats vooral te maken met het moment waarop de plant niet in bloei is. Tijdens de bloei wordt volle zon namelijk wel heel goed verdragen. Maar als in de zomer de volle zon op het blad kan schijnen wordt dit niet echt gewaardeerd en kan het ook nadelige gevolgen hebben voor de bloemen in de winter.

Verzorging van Helleborus

Helleborussen zijn, mits op de juiste plek aangeplant, erg makkelijke planten. Verjongen d.m.v. scheuren is niet nodig. Ze staan graag op een vaste plek, waar ze met rust gelaten moeten worden. Dan zullen ze ook elk jaar veel rijker gaan bloeien. De beste plek voor Helleborus is de halfschaduw. De grond mag hier echter niet te nat zijn. Bij een te vochtige grond is de kans namelijk groot dat de wortels zullen wegrotten. Maak een ruim plantgat, zodat de wortels voldoende ruimte krijgen. Verbeter de grond met compost en voor een nog beter resultaat kan ook wat kalk en beendermeel worden toegevoegd. Belangrijk is om de kluit van de Helleborus niet dieper te planten, dan de diepte in de pot bij aankoop. Als de Helleborus namelijk dieper geplant wordt, dan heeft dit een nadelige invloed op de bloei. Om ook na aanplant de Helleborus nog goed te verzorgen, is het raadzaam om in het voorjaar een laagje compost rond de plant aan te brengen. De stelen met de uitgebloeide bloemen moeten verwijderd worden.

Vermeerderen van Helleborusplanten

Na verloop van jaren kunnen de Helleborusplanten gedeeld worden. Het zal duidelijk zijn dat bij het delen van een plant daar een identiek exemplaar voor terugkomt. Bij de Helleborus orientalis komt vanaf eind augustus de wortelgroei op gang. Voor deze soort is de herfst dan ook de beste periode om planten te delen. Helleborus niger kan weer het beste in het voorjaar, na de bloei, gedeeld worden.
De Helleborus-soorten Argutifolius en foetidus laten zich maar moeilijk delen. Maar wie hiervan meerdere exemplaren in de tuin wil hebben hoeft slechts de natuur zijn gang te laten gaan. Deze soorten zaaien zich namelijk erg gemakkelijk uit.

Helleborussen combineren met andere planten

Helleborussen zijn goed te combineren met andere tuinplanten. Hierbij kan contrast gezocht worden in bladvorm of bladkleur. Mooie combinaties kunnen gevormd worden met:

• Asarum (Mansoor)
• Cyclamen
• Epimedium (Elfenbloem)
• Hosta
• Pulmonaria (Longkruid)
• Rodgersia (Schout-bij-nacht)
• Voorjaarsbloeiende bloembollen
• Varens

Helleborus, de kwekers en speciale Helleborusdagen

Kwekerij De Hessenhof (Ede)

Kwekerij De Hessenhof van Hans Kramer is een zeer gespecialiseerde kwekerij op het gebied van Helleborussen. Er is hier enorm veel kennis in huis over alles wat met de Helleborus te maken heeft. Van heinde en verre komt men naar de kwekerij, zelfs vanuit het buitenland. De kwekerij ligt op een prachtige locatie en is een bezoek meer dan waard. Er is een rondleiding over de kwekerij te boeken en er worden ook lezingen verzorgd.

Kwekerij De Morgen (Obdam)

In Noord-Holland ligt deze kwekerij die gerund wordt door Dirk de Winter. De kwekerij heeft veel bijzondere planten in het assortiment en is aangesloten bij de zogenaamde "new generation plants". Een groep van kwekers die zich toeleggen op planten die passen in de hedendaagse stijl van tuinieren. Afhankelijk van het seizoen worden er regelmatig speciale plantendagen georganiseerd.

Kwekerij Ferdinandushof (Overslag)

Fernandushof is een prachtige kwekerij gelegen in Zeeuws-Vlaanderen, tegen de Belgische grens. De mooie borders rondom de oude boerderij zijn prachtig en maken een bezoek aan deze plek tot een waar feest voor de echte tuinliefhebber. Door de planten toegepast te zien in een tuin, krijgen de bezoekers een duidelijk beeld van de planten in volwassen staat. Naast Helleborussen zijn er nog meerdere vaste planten die regelmatig speciale aandacht krijgen.

Speciale Helleborusdagen

Door het hele land worden inmiddels speciale Helleborusdagen georganiseerd. De hierboven genoemde kwekerijen, maar ook particuliere tuinen of openbare parken organiseren zo vroeg in het jaar al speciale Helleborusdagen. De meest bijzondere soorten zijn dan voor het publiek te zien én te koop. De data van deze speciale dagen zijn elk jaar verschillend, maar zijn terug te vinden op de website van de kwekerij.

Arboretum Kalmthout

Net over de grens in België ligt het Arboretum Kalmthout. Een prachtig park met een uitgebreid bezoekerscentrum. In februari organiseert het arboretum speciale Helleborus-verkoopdagen. In deze periode is het park ook open voor bezoek en zijn de winterbloeiende Hamamelissen te bewonderen.

Les jardins de Bellevue in Normandië

Martine Lemonnier is de eigenaresse van Les jardins de Bellevue en een gepassioneerde kweker van Helleborussen. Zij heeft inmiddels ruim 100 Helleborus-variëteiten op haar naam staan en mag voor het landgoed waar de collectie zich bevind, dan ook de titel "Collection Nationale" voeren. In de kas staan zelfs meer dan 200 verschillende soorten. De tuinen (6 hectare) zijn het gehele jaar open en er is ook een rondleiding met uitleg van Martine te boeken. Naast de ruime collectie Helleborussen bevat de tuin ook veel bijzondere bomen en struiken. De tuinen zijn gelegen in Beaumont-le-Hareng (Normandië).