Stinzenplanten voor een steeds groter bollenveld

Stinzenplanten zijn een bijzondere groep tuinplanten die wel wat extra aandacht waard zijn. Ze zijn vooral bekend door hun massale aanwezigheid op de oude buitenplaatsen in het noorden van het land. In het bijzonder op de Friese Stinzen vindt je in het voorjaar prachtige bloeiende velden, vol met grote groepen Stinzenplanten. Maar ze zijn niet alleen maar geschikt voor die grote buitenplaatsen, ook in de eigen tuin zorgen stinzenplanten voor een steeds groter wordend bollenveld. Plant een aantal zakjes met stinzenplanten in de tuin en je zal zien dat het aantal elk jaar toeneemt.

• Wat zijn Stinzenplanten?
• Stinzenplanten voor verwildering
• De beste standplaats voor de stinzenplanten
• Soorten stinzenplanten voor een steeds groter bollenveld
• Verkoopadressen voor stinzenplanten
• Historische Buitenplaatsen

Wat zijn Stinzenplanten?

Stinzenplanten is de verzamelnaam voor een groep voorjaarsbloeiers die alleen voorkomt op Historische buitenplaatsen, landgoederen, boerderijen, oude pastorietuinen en dergelijke. De Stinzenplanten zijn voorjaarsbloeiende bollen en knollen met vaak heel opvallende bloemen. Van oorsprong komen de meeste soorten niet uit Nederland. Ze zijn hierheen gehaald, aangeplant en verwilderd. Deze voorjaarsbloeiende bloembollen hebben hier dus weten te overleven. Slechts een enkeling komt van origine uit Nederland. Een voorbeeld van een dergelijke Nederlandse stinzenplant is Corydalis solida (Vogeltje-op-de-kruk). De naam Stinzenplant herleid naar de plaats waar de meeste planten voorkomen. Ze werden aangeplant op de Friese buitenplaatsen. Dit waren stenen woonhuizen, die Stins of State werden genoemd.

Stinzenplanten voor verwildering

Een eigenschap van de Stinzenplanten is dus het feit dat ze vroeg in het voorjaar bloeien. Het is echt de voorbode van het nieuwe tuinjaar. Omdat er in die tijd van het jaar nog niet veel anders bloeiend in de tuin te vinden is, gaat alle aandacht uit daar deze planten. Zeker ook omdat ze stuk voor stuk bloeien met opvallende en kleurrijke bloemen. Stinzenplanten hebben bovendien de eigenschap om zichzelf steeds te vermeerderen. Eenmaal aangeplant zullen ze zich, uiteraard bij de juiste omstandigheden, steeds verder uitbreiden. Het is dan ook raadzaam om hier al met de aanplant in eigen tuin rekening mee te houden. Geef ze een plek waar ze ongestoord hun gang kunnen gaan. Een grote groep van één en dezelfde soort maakt veel meer indruk dan een groep met dezelfde afmeting aangeplant met allemaal verschillende soorten.

De beste standplaats voor de stinzenplanten

Geef stinzenplanten een plek waar voldoende ruimte is en waar voldoende zonlicht is op het moment van bloei. Een plek onder bomen is ideaal. Op het moment dat de stinzenplanten bloeien, staan de bomen nog niet in blad. Het zonlicht schijnt dus heerlijk op de planten. Ook in het gazon of tussen de vaste planten in de border kunnen de stinzenplanten worden toegepast. Tegen de tijd dat het gras gemaaid moet worden zijn deze vroege bloeier al weer op hun retour en is het blad afgestorven. In de border nemen de vaste planten die in het voorjaar en de vroege zomer beginnen te groeien het zicht op de afstervende bladeren weg. Stinzenplanten hebben de voorkeur voor een humeuze, voedselrijke en vooral niet te droge grond. De meeste soorten vragen ook een kalkrijke grond. Het effect van een zich steeds verder uitbreidende groep planten wordt bereikt door de natuur zijn gang te laten gaan. Laat de bollen/knollen met rust, laat ze gewoon verwilderen. Deze term komt ook wel terug bij sommige bol- en knolgewassen: geschikt voor verwildering.

Soorten stinzenplanten voor een steeds groter bollenveld

• Allium arsinum (Daslook)
• Anemone apennina (Blauwe Anemoon)
• Anemone nemorosa (Bosanemoon)
• Arum maculatum (Gevlekte aronskelk)
• Crocus tommasinianus (Boerenkrokus)
• Crocus vernus (Bonte krokus)
• Convallaria majalis (Lelietje-van-dalen)
• Corydalis solida (Vogeltje-op-de-kruk)
• Eranthis hyemale (Winterakoniet)
• Galanthus nivalis (Sneeuwklokje)
• Hyacinthoides non-scripta (Wilde Hyacint)
• Leucojum vernum (Lenteklokje)
• Muscari botryoides (Blauw druifje)
• Ornithogalum nutans (Knikkend vogelmelk)
• Persicaria bistorta (Adderwortel)
• Pulmonaria officinalis (Gevlekt longkruid)
• Scilla bifolia (Vroege sterhyacint)
• Tulipa sylvestris (Bostulp)

Verkoopadressen voor stinzenplanten

De meest bekende en meest in de particuliere tuin aangeplante bollen worden in het najaar aangeboden in de meeste tuincentra. Denk dan bijvoorbeeld aan de Corydalis solida (Vogeltje-op-de-kruk), Galanthus (Sneeuwklokje), Muscari (Blauw druifje).
De wat minder bekende soorten zijn bij veel verschillende gespecialiseerde bollenaanbieders (online) te koop.

Enkele bijzondere adressen voor verwilderingsbollen

• Bulbs&bollen (www.bulbs-bollen.nl)
• De Keltenhof (www.dekeltenhof.nl)
• Kwekerij Rita van der Zalm (www.ritavanderzalm.nl)
• Peter Nyssen (www.peternyssen.com)

Historische Buitenplaatsen

Nederland kent van oudsher vele buitenplaatsen. Elke provincie, waar traditioneel buitenplaatsen voorkomen, kent zijn eigen naamgeving voor deze buitenplaatsen. In Friesland zijn dit de stinzen waar de stinzenplant zijn naam aan dankt. In Groningen worden dit borgen genoemd en in Overijssel zijn ze bekend onder naam havezaten.

Bekende historische buitenplaatsen in Friesland (Stinzen)

• Dekemastate in Jelsum (www.dekemastate.nl)
• Epemastate in Ysbrechtum (www.epemastate.nl)
• Stania state in Oentsjerk (www.staniastate.nl)

Bekende historische buitenplaatsen in Groningen (Borgen)

• Fraeylemaborg in Slochteren (www.fraeylemaborg.nl)
• Menkemaborg in Uithuizen (www.menkemaborg.nl)
• Verhildersum in Leens (www.verhildersum.nl)