Organische bemesting voor de tuin

Organische (dierlijk) mest kan ‘vers’ worden gebruikt of worden omgezet in compost. Verse mest kan in het voorjaar op het land worden gebracht. Het beste tijdstip is maart of begin april omdat de bodem dan opwarmt en de beplanting de voedingsstoffen direct kan benutten. Organische mest kan ook worden omgezet in compost. Dit proces heeft wel tijd nodig. Compost geeft langzaam voedingsstoffen af en kan het hele jaar door worden verwerkt. Het stimuleert het bodemleven en verbetert de bodemstructuur.

Verse, organische mest

Organische mest is afkomstig van dieren. Het zijn de uitwerpselen vermengd met stro of een andere bodembedekker. Verse mest geeft de voedingsstoffen direct af. Het voorjaar (vanaf eind februari) is de beste tijd om het land te bemesten. Bij te vroege bemesting (het najaar) gaan er veel voedingsstoffen verloren. Zandgrond wordt vaak in het voorjaar bewerkt en is dan beter af met verse mest. Verse mest moet weinig stro bevatten en veel dierlijk materiaal. De mest ruikt naar dieren en ammoniak.

Het maken van een mesthoop

Aan een mesthoop wordt steeds nieuwe mest toegevoegd. Na enige tijd kan de hoop worden gekeerd. De mest wordt vermengd en er komt nieuwe zuurstof in. De natuurlijke rijping is niet optimaal doordat er plaatselijk te weinig zuurstof is en door de wisselende samenstelling. Een deel van de voedingstoffen gaat hierdoor verloren. Als de mest een rottingsgeur (gifstoffen) heeft is het te nat geweest en dus niet meer bruikbaar. Grijsblauwe plekken in de mest duiden op zuurstof tekort. Door de hoop opnieuw op te zetten zullen deze weer verdwijnen.

Compost

Mest is compost geworden als de massa voor het grootste gedeelte in humus is omgezet. Compost ruikt naar aarde en geeft de voedingsstoffen langzaam af. Het stimuleert het bodemleven. Als mest moet worden omgezet in compost mag het veel stro bevatten. Stro zorgt voor lucht in de hoop. Dit is goed voor de natuurlijke processen en het bindt stikstof aan zich. Compost kan het hele jaar door verwerkt worden. Kleigrond wordt vaak in het najaar bewerkt en daar kan compost voor gebruikt worden. Hoewel in de winter wat voedingsstoffen verloren gaan komen de meeste voedingsstoffen vrij op het juiste moment.

Hoe leg je een mestcomposthoop aan?

Voedingsstoffen worden behouden door een composthoop te maken van verschillende materialen in de juiste verhouding. Hierdoor ontstaat een gelijkmatige rijping en compostering. Maak één of meerdere hopen van 1,5 meter in een vierkant en even hoog. Zo kan er voldoende zuurstof in de hoop komen. Voor de ondergrond kan een stuk plastic of een betonplaat worden gebruikt. Leg de mesthoop niet aan op een natte ondergrond maar op iets hogere, droge grond. De composthoop mag niet te nat of te droog worden. Een plek onder de bomen is hier geschikt voor, of dek de hoop af met riet, stro of compostdoek.

Het composteren

Leg onder op de hoop grof stro of dunne takken. Zo komt er zuurstof in de hoop en wordt optrekkend vocht voorkomen. Nu kan er mest en fijn tuinafval op de hoop. Grove delen eerst in kleine stukken knippen. Hier bovenop kan nu een laagje oude compost of aarde en dan weer stalmest. Een actief bacterieleven zorgt ervoor dat de temperatuur in de hoop kan oplopen tot ongeveer 60 graden. Deze warmte wordt veroorzaakt door micro-organismen die de eerste tijd druk zijn met het afbreken van suikers, zetmeel en eiwitten. Loopt de temperatuur terug dan zijn er ook schimmels aanwezig die de houtige delen afbreken. De vochtigheid van de hoop moet rond de 60 procent liggen.

Wanneer is de compost klaar voor gebruik?

Pak enkele weken na de aanleg een handvol mest en knijp het samen. Als het water er uit loopt is de hoop te nat, als het terugveert, is het te droog en als de mest een stevige bal vormt dan is de vochtigheid goed. Om een goede composthoop te krijgen moet de massa geregeld worden omgezet. 3 à 4 keer omzetten betekent dat de hoop na een half jaar klaar is voor gebruik. Vaker omzetten kan dit proces versnellen