Regels voor het snoeien

Na het aanschaffen van de juiste gereedschappen volgt natuurlijk het juist hanteren er van. Veel specifieke snoeiregels zijn er niet; meestal is het alleen een kwestie van het gezonde verstand gebruiken. Een paar regels moeten echter goed worden onthouden.

De eerste en belangrijkste regel is,

Dat er altijd een goede reden moet zijn voor elke ingreep. Er moet dus nooit zomaar een scheut, een tak of een deel ervan worden verwijderd. Altijd moet over de ingreep worden nagedacht. Wat namelijk eenmaal wegesnoeid is, kan er niet weer worden aangeplakt.

Nooit forceren is een regel voor het feitelijke snoeiwerk. Snoeit men met de snoeischaar een tak die aan de dikke kant is, dan is forceren niet de juiste oplossing. De desbetreffende tak moet alleen maar licht neergedrukt worden. Komt de schaar er dan nog niet door, dan moet een boomzaag worden gebruikt.

Altijd wordt er gesnoeid op een knop. Dat wil zeggen, dat er altijd een knop moet zitten aan het nieuwe uiteinde. Deze knop zorgt voor de verlenging van de tak. Er moet net boven de knop worden gesnoeid. De knop moet ook wijzen in de richting waarin men de tak wil laten groeien in het komende seizoen. Daarnaast is de knop van belang voor het genezen van de snoeiwond.

Een takeinde zonder knop zal gewoonlijk afsterven maar biedt ook de mogelijkheid voor ziektekiemen om binnen te dringen. Dat is dus een reden waarom er net boven een knop gesnoeid moet worden.

Alle snoeiwonden moeten behandeld met een afdichtmiddel. Meestal gebruikt men daarvoor een speciaal soort verf, maar in nood is elke soort verf beter dan niets.

Verwijderen van een grote tak

Wordt een grote tak in één keer verwijderd, dan levert het gewicht van die dikke tak vaak moeilijkheden op. Om dit te voorkomen gaat men als volgt te werk: Zaag de tak vanaf de onderkant tot een derde van de dikte in. Daarna volgt het inzagen van de bovenkant. Vlak voor de eerste zaagsnede wordt bereikt zal de tak afbreken zonder een groot stuk bast mee af te scheuren. Gewoonlijk heeft dat afkanppen vrij plotseling plaats en daarom is het verstandig om de tak voor het zagen eerst goed vast te binden aan de tam of aan een stevige, naburige tak of takken. Natuurlijk kan een tak ook in delen worden verwijderd.

Er moet dan een aantal keren worden gezaagd en het afzagen van de stomp is dan het laatste werk. Zaag een tak altijd zo dicht mogelijk bij de stam of hoofdstam af en maak daarna de wond met een snoeimes mooi glad. Dat bevordert de genezing.

Veiligheid voor alles

Behalve de bij het zagen plotseling afbrekende tak dreigen er voor de tuinliefhebber nog meer gevaren.

Meestal denkt men allereerst aan scherpe snoeimessen en snoeischaren. Het is eigenaardig maar waar, dat de meeste mensen zich eerder verwonden aan bot dan aan scherp gereedschap. De verklaring zou kunnen zijn dat het effect van een scherp stuk gereedschap voorspelbaar is en dat men er daarom voorzichtiger mee om gaat.

Bij het snoeien met een scherp snoeimes of een scherpe snoeischaar zal men slechts weinig kracht hoeven aan te wenden om het gewenste resultaat te bereiken. Bij het gebruik van bot gereedschap ligt de zaak anders; er moet dan veel kracht worden gebruikt en dat kan tot gevolg hebben dat het mes of schaar plotseling uitschiet.

Voor scherp gereedschap hoeft men geen angst te hebben, als er maar mee gewerkt wordt in de van het lichaam afgekeerde richting. Vooral moet ook worden gelet op de positie van de vrije hand, bv. bij het zagen. Steun de tak met de vrije hand op een veilige afstand, zodat zelfs een eventueel uitschietende zaag geen ernstig letsel kan veroorzaken.