Snoeien van bomen

Je hebt met zorg een boom gekocht en vervolgens dit jonge exemplaar aangeplant in de tuin. Maar dan? Hoe wordt dit jonge exemplaar een prachtige boom en een sieraad voor de tuin? Een goed uitgezochte boom hoeft waarschijnlijk niet eens gesnoeid te worden. Dit is ook de meest ideale situatie. Zo behoudt de boom immers zijn natuurlijke vorm. Maar er zijn altijd wel wat dode takken of er zit toch een tak hinderlijk in de weg. Mag je die zomaar wegknippen en wanneer is het daarvoor dan de beste tijd. Wanneer moet of kan een boom worden gesnoeid? Wat is knotten, kandelaberen of opkronen?

• Algemene snoeiregels voor bomen
• Snoei bomen in de zomer
• Begeleidingssnoei voor een vrije doorgang
• Kandelaberen is een speciale manier van bomen snoeien
• Knotten van bomen
• Opkronen van de boom
• Top van de boom verwijderen

Algemene snoeiregels voor bomen

Behoud de natuurlijke vorm van de kroon

Belangrijk is om de natuurlijke vorm van de boom in tact te houden. Daarom kunnen bomen het makkelijkst gesnoeid worden als het blad al gevallen is. De vorm van de kroon en de structuur van de takken is dan goed zichtbaar. Snoei de boom al gelijk in de eerste jaren. Zo wordt een goede structuur opgebouwd.

Snoei bomen met mate

Snoei, indien nodig, regelmatig en nooit te veel in één keer. Door te veel snoeien tijdens een snoeibeurt ontstaan wilde takken; de zogenaamde waterloten. Hierdoor haal je jezelf weer extra werk op de hals, want deze waterloten moeten verwijderd worden.

Dode takken in bomen

Voor elke boom is het belangrijk dat dode of zieke takken worden verwijderd. Naast dat het geen fraai gezicht is, is het ook beter voor de boom. Zieke en dode takken trekken namelijk nog meer ziektes en bacteriën aan.

Kruisende takken in bomen

Inspecteer de boom regelmatig op kruisende takken. Kruisende takken hebben de neiging elkaar te beschadigen, omdat ze steeds langs elkaar schuren. En beschadigde takken zijn extra vatbaar voor ziektes. Haal één tak of beide takken weg.

Zorg voor een open kroon in een boom

Voor alle bomen is het belangrijk dat de kroon niet te dicht wordt. Zorg dan ook dat de kroon goed open blijft, zodat er voldoende licht in de boom kan vallen.

Snoeien en vorst

Snoei nooit als het vriest. De vorst beschadigd de levende cellen, waardoor de snoeiwond veel meer tijd nodig heeft om te herstellen.

Snoei bomen in de zomer

Toch is veruit de beste periode om te snoeien de zomer. Door te snoeien worden wonden aan de boom veroorzaakt. De boom moet zorgen dat deze weer goed helen, dat kan hij het beste als de sapstroom zeer actief is en dat is in de zomer. Wacht tot de boom goed in blad zit en snoei voor de herfst. Bij het aanmaken van het blad in het voorjaar en bij het terugtrekken van de voedingsstoffen uit de bladeren in de herfst heeft de boom te veel energie nodig voor deze activiteiten. Midden in de zomer is het betrekkelijk rustig en kan de boom goed herstellen van snoeiwonden. Ideaal is snoeien in de periode mei tot september. Dit geldt uiteraard niet voor het knotten van wilgen: dat is een echte winterklus.

In de zomer snoeien kan als lastig ervaren worden. Doordat de boom vol in blad zit, is de structuur van de takken minder goed te zien. Als je twijfelt over wat wel of niet weggesnoeid kan worden, is het misschien handig om het een jaar uit te stellen. In de late herfst of in de winter, als al het blad van de boom is gevallen, kan veel beter gezien worden welke takken weg kunnen. Markeer deze takken door er bijvoorbeeld een touwtje om te hangen. In de daaropvolgende zomer kan je dan, zonder verder veel na te hoeven denken, aan de snoeiklus beginnen. Alle met een touwtje gemarkeerde takken kunnen dan worden weggesnoeid.

Begeleidingssnoei voor een vrije doorgang

Begeleidingssnoei is eigenlijk een snoeimethode die langs openbare wegen wordt toegepast. Het komt er op neer dat de onderste takken van de boom worden weggesnoeid, zodat het verkeer (o.a. hoge vrachtwagens) geen last hebben van de onderste takken. Op kleine schaal zou dit ook in de particuliere tuin van toepassing kunnen zijn. Heb je een boom langs een pad, bij het huis of naast het terras, dan kan ook hier, d.m.v. begeleidingssnoei gezorgd worden dat de doorgang en/of het uitzicht vrij blijft.

Kandelaberen is een speciale manier van bomen snoeien

Kandelaberen is een snoeitechniek, waarbij alle takken van een boom zodanig afgezaagd worden, dat de boom na de snoei iets weg heeft van een kandelaar. Het wordt toegepast voor bomen die moeilijk toegang hebben tot water en lucht, bij het verplanten van volwassen bomen of als rigoureuze verjongingssnoei. Kandelaberen is een vorm van knotten. Alle takken worden afgezaagd op ruime afstand van de stam (bij knotten wordt dieper weggezaagd). Door de forse snoei die zo wordt toegepast heeft de boom in verhouding te veel wortels (het natuurlijk evenwicht tussen wat zich boven en onder de grond bevindt is verstoord) en als reactie daarop zal de boom zo snel mogelijk nieuwe takken gaan vormen.

Niet alle bomen zijn geschikt voor deze snoeivorm. Platanus (Plataan) en Robinia (Acacia) zijn zeer geschikt. De Fagus (Beuk) juist weer helemaal niet, die krijgt verbrandingsverschijnselen op de bast van deze snoei-techniek. En voor fruitbomen is het funest. Die zullen het jaar daarop helemaal niet bloeien en dus ook geen vruchten vormen.

Knotten van bomen

Knotten is nog rigoureuzer dan kandelaberen. Bij het knotten worden alle gevormde scheuten (takken) volledig terug gezaagd tot op de stam of knot. De kop van de stam wordt door deze (jaarlijkse) snoei steeds dikker en er vormt zich zo een dikke "knot". Denk bij deze vorm van snoeien aan de kenmerkende Nederlandse knotwilgen en je begrijpt gelijk welke snoei-techniek hier wordt bedoeld.

Opkronen van de boom

Zoals al aangegeven bij de begeleidingssnoei is het mogelijk om een boom als het ware op te kronen. Opkronen betekent dat je zelf gaat bepalen hoe hoog de stam wordt en waar dus de kroon gaat beginnen. Opkronen gebeurt door simpelweg de onderste takken weg te zagen tot aan de stam. Je haalt net zoveel takken weg, totdat de boom de gewenste kroonhoogte heeft bereikt.

Let op: deze techniek is niet toepasbaar voor geënte bomen. De Catalpa bignonioides "Nana" (Bolcatalpa / Boltrompetboom) of Salix caprea "Kilmarnock" (Treurwilgje op stam) bijvoorbeeld zijn geënt en de stam groeit dus niet meer de hoogte in. Opkronen heeft hier geen zin. Voor geënte bomen geldt dan ook dat bij de aankoop al goed gelet moet worden of de boom de gewenste kroonhoogte heeft.

Top van de boom verwijderen

Als de top (de vanuit de stam doorgaande tak) uit de boom gehaald wordt, dan zullen er flinke zij-scheuten verschijnen. Zeker jonge bomen, die nog snel groeien, zullen forse scheuten maken. Deze zij-scheuten moeten wel regelmatig weggezaagd worden, want anders krijgt de boom een vreemde, breed uitwaaiende, vorm.