Vuurwerkplant geeft gas

Een merkwaardige plant, die Dictamnus fraxinella! Hij bloeit in juni met sterk geurende bloemen, die zoveel etherische olie afscheiden, waardoor hij ontvlambaar word. Vandaar zijn lichtelijk overdreven naam Vuurwerkplant. Zijn natuurlijke groeiplaatsen zijn droog struikgewas en dennenbossen van Oostelijk Azie tot ZW Europa. Hij is in Europa echter zeer zeldzaam, zelf heb ik hem nog nooit in zijn natuurlijk biotoop kunnen bewonderen. Gelukkig groeit hij prima in de tuin.

Verwarring in het verleden

In het verleden heeft hij een grotere reputatie gehad dan in onze tijd, maar dat zal niemand meer verbazen. Dioscorides en Dodonaeus vermelden het uitvoerig maar hebben het over verschillende planten, die wij nu niet meer bij het geslacht Dictamnus rangschikken. Zo spreekt Dodoens over Dictamnum creticum wat nu Origanum dictamnus, Hopmarjolein is en over Ballota pseudodictamnus, een soort Ballote en dan uiteindelijk over Dictamnum non creticum, wat de Vuurwerkplant is, waar wij het over hebben.
Dodoens beschrijft de geur als volgt ‘dit heel cruyt es seer goet ende liefelijck van ruecke/ tusschen die witte water Munte ende Savie rieckende/ ghelijck oock Dioscorides tuyght. Hij zegt dat ‘es seer goet ghemenght in die medecynen drancken ende plaesteren tot die beten van die fenijnnighe ghedierten dienende’

Hildegard

Hildegard, nog ver voor Dodoens, beschrijft op haar eigen duistere manier de werking van Dictamnus: het is warm en droog en het heeft de krachten van vuur en steen, want net zoals steen is het hard en houdt het warmte vast en dus is ‘dittany’ goed tegen ziektes met die eigenschappen zoals beginnende nierstenen. Maak een poeder van de plant en eet dit dikwijls met tarwebrood, dat zal er voor zorgen dat de steen niet meer groeit.

Grieve

Grieve in “A new Herbal’ The drug is very little used to-day, though it is an ingredient in 'Orvieton' 'Solomon's Opiate,' 'Guttète Powder,' 'Balm of Fioraventi,' 'Eau generale,' 'Hyacinth Mixture,' etc. It is recommended in nervous complaints and intermittent fevers, and used to be given in scrofulous and scorbutic diseases. It is a cordial and stomachic. The distilled water is used as a cosmetic. An infusion of the leaves is regarded as a substitute for tea. The powder is combined with that of peppermint for use in epilepsy.
Volgens Grieve dus voor veel goed, maar vooral bijzonder omdat het in zoveel oude mythische mengsel verwerkt geweest is. Wat mij betreft, dus vooral historisch interessant.

Het werd en word vooral in Chinese medische teksten beschreven, daar word het vooral geadviseerd tegen huidaandoeningen zoals schurft en eczeem. En het is de bast van de wortel bai xian pi die als bacteriedodend en schimmelwerend beschreven wordt. In het najaar oogst men de wortel, de bast wordt afgepeld en gedroogd om er afkooksels van te maken.

Maakt de huid lichtgevoelig

De plant heeft net zoals Wijnruit en Bereklauw een fotosensibiliserende werking, en kan dus in combinatie met zonlicht verbranding en blaren op de huid veroorzaken. Al heb ik dat zelf, ondanks het vele aanraken, nog nooit ondervonden. Maar dermatitis is in de literatuur wel degelijk gerapporteerd. Het zijn de klassieke furocumarinen bergapteen (5-methoxy-psoraleen) en 8-methoxy-psoraleen, maar ook het alcaloïd dictamnine, die de huidirritatie kunnen veroorzaken.

Vuurwerk in de tuin

Het lijkt me duidelijk dat ik de Vuurwerkplant medicinaal zeker niet wil adviseren, maar als mooie en boeiende plant voor de tuin is hij wel aan te raden. Plant de Dictamnus liefst direct op zijn definitieve plek, hij kan namelijk slecht tegen over planten en hij heeft wel enkele jaren nodig om een bossige plant te vormen. In mijn Jardin des Simples in Bellegarde staat hij in de droge border samen met Paarse en andere salies, Monnikenpeper, Absint alsem, Bronzen venkel en diepwortelende Zonnehoeden. Samen kunnen ze een droge, zonnige zomer gemakkelijk aan en de combinatie van purperrode bloemen met grijze bladeren maakt er een sierlijke, subtiel bloeiende border van.

Wetenschappelijk onderzoek en Info

Hildegard’s Healing Plants vertaling uit Physica door Bruce W. Hozeski
Capitulare de Villis: diptamnum – Dictamnus albus L.
Gas plant (Dictamnus albus) phytophotodermatitis simulating poison ivy.
J. A. Henderson and J. P. DesGroseilliers
Sommer RG, Jillson OF. Phytophotodermatitis (solar dermatitis from plants). Gas plant and the wild parsnip. N Engl J Med. 1967 Jun 29;276(26):1484–1486.
Hautarzt. 1996 Sep;47(9):708-10.Dermatitis bullosa striata pratensis caused by Dictamnus albus L. (burning bush)