Kiwi: soorten, aanplant, verzorging en snoeien van de plant

De kiwi, met zijn misschien wat tropische uiterlijk, is een in ons klimaat volkomen winterharde klimplant. De aanblik van een plant vol met vruchten is een aanwinst voor elke tuin. Met de juiste verzorging en snoeiwijze is het gemakkelijk om van de plant rijkelijk te kunnen oogsten. Belangrijk is het om te weten dat er binnen de plantenfamilie tweehuizige en zelfbestuivende soorten voorkomen. In het eerste geval heb je twee exemplaren nodig voor de bestuiving en in het laatste kan je volstaan met één plant. De planten worden behoorlijk groot, dus in de meeste tuinen zal ook maar plaats zijn voor slechts één exemplaar.

• Kiwi soorten
• Aanplant en verzorging van de kiwi
• Oogsten van de kiwi
• Snoeien van de kiwi
• Ziekten en plagen
• Herkomst van de kiwi

Kiwi soorten

Kenmerken en aandachtspunten

De kiwi is een klimplant, die in de winter zijn blad verliest. Bij de aanschaf is het belangrijk om te weten of je met een tweehuizige soort of een zelfbestuivende plant te maken hebt. Tweehuizig betekent dat de ene soort mannelijke en de andere vrouwelijke bloemen produceert. Deze hebben elkaar uiteraard nodig voor de bestuiving en je moet in dat geval dus altijd twee exemplaren in je tuin zetten om op termijn ook vruchten te kunnen oogsten. Gelukkig zijn er inmiddels ook zelfbestuivende soorten te koop, zodat je kunt volstaan met de aanplant van één exemplaar. De kiwi wordt niet alleen aangeplant voor de vruchten, maar zeker ook voor het blad. De prachtige grote bladeren en de roze/rood behaarde stengels maken de gehele verschijning van de plant heel aantrekkelijk.

Verschillende soorten

Binnen de plantenfamilie Actinidia kennen we de Actinidia deliciosa (kiwi) en de Actinidia arguta (kiwibes). De vrucht van de kiwibes is een stuk kleiner dan de kiwi en heeft geen harige, maar een gladde schil. Kiwibessen dragen over het algemeen gemakkelijker vrucht en zullen ook sneller rijp worden. Ze zijn na de oogst echter veel minder lang houdbaar.

Aanplant en verzorging van de kiwi

Aanplanten van de kiwi

Jonge kiwi-planten zijn nog vorstgevoelig. Maar daar hoef je als koper geen rekening meer mee te houden. Als het goed is is de plant op de kwekerij al voldoende afgehard en kan hij na aanschaf bij jou gewoon de volle grond in. Ook al lijken we hier met een (sub)tropische plant te maken te hebben, niets is minder waar. De volwassen kiwi is in ons Nederlandse klimaat volkomen winterhard. Hij kan tot -17°C vorst verdragen. De kiwibes kan zelfs temperaturen tot -30°C verdragen.

We hebben hier te maken met een klimplant, die flinke uitlopers maakt. Als je meerdere exemplaren aan wilt planten, dan is een onderlinge afstand van minimaal drie meter aan te raden. De kiwi is niet zelfhechtend en zal dus geholpen moeten worden met het klimmen. De jonge uitlopers zullen zich wel om alles wat in de buurt zit heel wikkelen. Het spannen van enkele draden kan dus al heel effectief zijn om de plant in goede banen te leiden. Geef de kiwi een mooie plek in de volle zon. Zorg voor humusrijke en voldoende vocht doorlatende grond.

Verzorgen van de kiwi

De kiwi kan het beste zowel in het najaar als in het voorjaar bemest worden. Een mestgift in het najaar helpt de plant om goed en gezond de winter door te komen. In het voorjaar is de mest vooral bedoeld om de forse klimmer met voldoende mest- en voedingsstoffen het nieuwe groeiseizoen in te laten gaan. De plant heeft een hekel aan concurrentie. Vermijd daarom onderbegroeiing van andere plantensoorten, maar zorg in plaats daarvan voor een lekkere mulchlaag aan de voet van de plant.

Oogsten van de kiwi

Wie de plant koopt voor de vruchten moet zich wel realiseren dat het nog even gaat duren voordat de plant daadwerkelijk vrucht gaat dragen. Na aanplant richt de kiwi zich allereerst volledig op de groei van de plant. Pas na verloop van jaren wordt aandacht besteed aan de vruchtvorming. Afhankelijk van de soort zal de plant pas na vijf, soms zelfs pas na tien jaar vruchten gaan produceren. Daarna ben je ieder jaar wel van een goede oogst verzekerd. De oogstperiode van de vruchten is, afhankelijk van de aangeplante soort kiwi, vanaf augustus tot november. Laat de vruchten zo lang mogelijk aan de plant hangen. Een beetje vorst er over heen is helemaal niet erg. Ze zullen daardoor alleen maar zoeter van smaak worden.

Snoeien van de kiwi

Zomersnoei

Na de bloei worden direct de vruchten gevormd. Dan breekt ook de periode aan waarin de zomersnoei toegepast kan worden. Dit wordt gedaan om de sterke groei van de plant te remmen. Te lange uitlopers kunnen dan weggesnoeid worden. Laat wel voldoende bladeren zitten, want deze zijn nodig voor de fotosynthese van de plant. Als de plant veel vruchten draagt is het raadzaam om te dunnen. De vruchten groeien in groepen bij elkaar. Door te dunnen komt er wat lucht tussen de vruchten en zullen ze beter rijp worden.

Wintersnoei

Als het blad van de kiwi gevallen is, breekt de periode aan waarin de klimplant gesnoeid kan worden. Deze snoei moet in december of januari plaats vinden, want vanaf februari kan de sapstroom al weer op gang komen. Als de plant gesnoeid wordt terwijl de sapstroom al weer langzaam op gang gekomen is, dan zal hij door de aangebrachte wonden bij het snoeien kunnen gaan bloeden. Het bloeden kost onnodig energie en kan de plant verzwakken. In de zomer heeft de plant geen last van dit bloeden, omdat de sapstroom dan gericht naar het blad en de vruchten gaat. Ook zal de snoeiwond in de zomer binnen enkele dagen weer herstellen. De wintersnoei is belangrijk om de plant niet al te groot te laten worden en om te zorgen dat hij veel vrucht zal dragen. De vruchtknoppen worden gevormd op de korte eenjarige scheuten.

Ziekten en plagen

De kiwi is een zeer sterke plant die nauwelijks last heeft van ziektes en plagen. Een te natte bodem is wel funest voor de plant en veroorzaakt dan al snel wortelrot. Een goed doorlatende bodem is dus van groot belang. Heel af en toe worden de bladeren wel eens aangetast door mijten. Een open structuur, waar de wind goed door kan, voorkomt dit.

Herkomst van de kiwi

De kiwi komt oorspronkelijk uit China en is pas veel later, begin twintigste eeuw, ook in Nieuw-Zeeland terecht gekomen. De aanvankelijke gebruikte naam Chinese kruisbes, is op het moment dat Nieuw-Zeeland de vruchten ging exporteren omgedoopt naar kiwi. Uiteraard is deze naam geïnspireerd op de bekende loopvogel die veel in Nieuw-Zeeland voorkomt en op de overeenkomstige kenmerken: bruin, harig en eivormig.