Insectenhotel voor slimme tuiniers

Sinds de verstedelijking in onze streken lopen er almaar minder insecten rond in onze tuin. Enerzijds is dit het gevolg van de steeds kleiner wordende hoeveelheid groen die er nog overblijft in onze leefomgeving. Anderzijds hebben de meeste mensen gewoon niet graag ‘beestjes’ in hun tuin of op hun terras. Er worden omwille hiervan vaak verdelgingsmiddelen gebruikt, die de aanwezigheid van de schadelijke insecten, maar helaas ook van de nuttige insecten en kleine vogels fel terugdringen. Deze nuttige insecten zijn echter levensnoodzakelijk om ons leefmilieu en voedselvoorziening in stand te houden. Een manier om deze nuttige insecten naar onze tuin te lokken en daar te laten blijven, is de aanwezigheid van een insectenhotel.

Wat is een insectenhotel?

Een insectenhotel is een kleine of grotere constructie die schuil- en slaapplaatsen voorziet voor de vele nuttige insecten in jouw tuin. De basis van deze constructie is meestal van hout en deze basis wordt opgevuld met zoveel mogelijk natuurlijke materialen. De grootte van het hotel is afhankelijk van de plaats die je hiervoor voorziet. Indien je veel plaats hebt in jouw tuin kan je gerust een grote constructie voorzien. Op een terrasje kan een klein doosje ook al zijn nut bewijzen. Je dient er bij de plaatsing wel op te letten dat de ingangen van de verschillende onderdelen zo veel mogelijk naar de zon gericht zijn. Bij voorkeur richt je de voorzijde van het hotel dus naar het oosten of het zuiden. Naast insectenhotels die voor meerdere insectensoorten dienen, bestaan er ook hotels die gericht zijn op één specifieke insectensoort zoals vlinder- en bijenhotels.

Wat is het nut van een insectenhotel?

Door de toenemende betonnering van onze leefomgeving is er over de afgelopen decennia steeds meer groen verdwenen. Daarnaast houden de meeste mensen ook van een propere en nette tuin. Uitgebloeide planten en bloemen worden verwijderd en verdorde materialen en bladeren worden zo veel en snel mogelijk weggehaald. Hierdoor vinden insecten steeds moeilijker schuil- en nestplaatsen. Nuttige dieren dienen echter te worden beschermd zodat hun bestaan in stand wordt gehouden. Volgende redenen vatten het belang van de aanwezigheid van nuttige insecten samen:

• Ongedierte wordt op een natuurlijke manier bestreden. Je hoeft bijvoorbeeld niet langer chemische middelen te spuiten op onze rozen tegen de bladluizen als er voldoende lieveheersbeestjes in onze tuin rond kruipen en vliegen.
• De bloesems van groenten en fruit in en rondom onze tuin worden op een natuurlijke manier bestoven waardoor de teelt van groenten en fruit op een natuurlijke manier verloopt.
• Het in- en uitvliegen is niet enkel voor volwassenen, maar ook kinderen aangenaam om naar te kijken. Deze bedrijvigheid zorgt voor een grotere interesse in deze dieren en het volledige ecosysteem, waardoor de noodzaak van het behoud hiervan automatisch wordt doorgeven aan een volgende generatie.

Voor welke dieren is het aantrekkelijk?

Lieveheersbeestjes

Lieveheersbeestjes leven van bladluizen en diverse schimmels en zijn daarom nuttig voor de planten in onze tuin. Zij overwinteren graag in groepen en daarom voorzien we het best wat ruimte in het daartoe bestemde gedeelte. Het liefst overwinteren zij in een vakje gevuld met stro, houten takjes of dennenappels.

Vlinders

Vlinders bestuiven bloemen wanneer ze de bloemkelken bezoeken op zoek naar nectar. Vlinders hebben echter wel een plaats nodig om te overwinteren of om te schuilen voor de regen. Hiervoor worden doorgaans lange verticale, maar zeer smalle openingen voorzien in vlak hout zodat ze daar makkelijk met hun gevoelige vleugels door kunnen.

Solitaire bijen

In tegenstelling tot onze honingbijen leven deze bijen niet in kolonies, maar in hun eentje. Ze leven vooral van stuifmeel en nectar van de bloemen en bloesems in onze tuinen en hebben dus een belangrijke taak bij het bestuiven hiervan. Zodra een vrouwtje bevrucht is, trekt ze zich terug in holle stengels waarin ze haar eitjes zal leggen. Deze holle stengels metselt ze dan verder dicht met een mengsel van stuifmeel en speeksel. Voor deze bijen dienen vooral de bamboestengels, die we haast in elk insectenhotel zien. Zodra de eitjes uitkomen zullen de larven zich voeden met het stuifmeelmengsel. Bij het begin van de lente bevrijden ze zichzelf en vliegen ze uit om op hun beurt de taak van bestuiving en voortplanting van hun moeder verder te zetten.

Solitaire wespen

Ook deze leven net als de solitaire bijen alleen en niet in een groep. Zij zijn nuttig in onze tuinen omdat ze kleine insecten zoals bladluizen, vliegen, maar ook rupsen verzamelen als voeding voor hun larven. Dit zijn wespen waar we verder geen last van hebben. Ze steken niet en komen ook niet naar onze voeding of zoete drankjes. Dit is dus de nuttige variant van het vervelende beestje dat we kennen. Zij gebruiken het insectenhotel op dezelfde manier en om dezelfde reden als de solitaire bijen.

Vogels

Sommige insectenhotels voorzien ook een nestkastruimte voor kleinere vogels zoals mussen of meesjes. Deze leven ook voornamelijk van zeer kleine insecten zoals bladluizen en zijn dus niet enkel mooi en gezellig, maar ook zeer nuttig.

De lijst van potentiële bewoners van een insectenhotel kan zeer lang worden. In het stro voor de lieveheersbeestjes, verstoppen ook de oorwormen zich graag. Zij voeden zich voornamelijk met bladluizen. Pissebedden kruipen het liefste tussen de spleten van stenen en ruimen het kleine afval in de tuin op. Gaasvliegen eten graag bladluizen en pollen. Zij vertoeven graag in en tussen dennenappels.

Waarmee bouw je een insectenhotel op?

In tuincentra kan je insectenhotels kopen in alle vormen en maten. Er hangt echter ook een prijskaartje aan. Als je er dan even over nadenkt, kan je zo'n hotel voor een klein prijsje en met een beetje handigheid zelf maken. Je maakt eerst een kader met stevig hout. Dan verdeel je dit grote kader in kleinere vakjes. En deze kleinere vakjes vul je met voornamelijk afvalmateriaal uit de natuur en restmaterialen uit het huis. Je kan hiervoor dennenappels, kleine takjes, stro, snelbouwstenen of zelfs kleine stenen, bamboe- of andere holle stengels, houtschaafsel of grote houtblokken waarin we gaatjes boren gebruiken. Een wandeling in het bos kan je al voorzien van het grootste deel van het benodigde materiaal.

Enkele aandachtspunten

Hoewel de bouw en het gebruik van een insectenhotel vrij eenvoudig is, zijn er toch nog enkele aandachtspunten om het gebruik ervan nog te optimaliseren en de kans op een uitverkocht hotel te verhogen:

• Een insectenhotel is een zelfvoorzienende woonplaats. Dit betekent dat je het niet hoeft schoon te maken en zeker niet hoeft leeg te halen.
• Een insectenhotel blijft het beste tijdens het gehele jaar op dezelfde plaats hangen. Indien de oorspronkelijke plaats niet ideaal leek te zijn, kan het op een andere plaats gehangen worden. Je haalt dit zeker niet binnen tijdens de winter.
• Grotere vogels, zoals duiven, voeden zich maar al te graag met kleine insecten. In moeilijkere voedperiodes zoals het najaar trachten zij soms hun voedsel te halen in een insectenhotel. Daarom is het geen slecht idee te zorgen dat alles goed vastzit of om eventueel een vogelgaas te gebruiken.
• Je gebruikt het beste enkel natuurlijke materialen. je hoeft het hotel niet interessanter proberen te maken door het te schilderen. Het hout dat je gebruikt kan het beste tegen een stootje, zodat dit zeker niet behandeld dient te worden tegen vochtigheid met een of ander chemisch product.
• Als je veel bloemen zaait of plant rond het hotel, zal dit de grootte van de groep hotelgasten alleen maar positief beïnvloeden.