Leliehaantje, mooi maar vernietigend insect

Als we aan insecten denken, komen er steeds beelden van vernietiging in ons hoofd. Toch hebben veel insecten ook een nuttige taak in de tuin en zijn ze dus niet allemaal over één kam te scheren. Een insect dat absoluut niet bij deze ‘positieve’ groep van insecten behoort, is het leliehaantje. Dit is een prachtig insect qua uiterlijk, maar de aanwezigheid van dit diertje in onze tuinen kan ernstige gevolgen hebben.

Wat is een leliehaantje?

Familie

Het leliehaantje (Lilioceris lilii) behoort tot de groep van de insecten, meer bepaald de kevers. De kever is deel van de familie van de bladhaantjes. Deze familie van planteneters bestaat uit wel 35 000 soorten van doorgaans felgekleurde kevers. De meeste kevers zijn genoemd naar de planten waarop ze het vaakst te vinden zijn en waaraan ze dan ook de meeste schade berokkenen. Zo kan het leliehaantje onder andere het aspergehaantje, het berkenhaantje, de rietkever en het wilgenhaantje tot zijn familieleden rekenen.

Uiterlijk

Het leliehaantje is zeer herkenbaar. Het diertje is ongeveer 8 mm groot en is gekenmerkt door een felrood borststuk en dekschilden. De rest van zijn lichaam is gewoon zwart. Hierdoor wordt de kever door vele mensen beschouwd als een mooi insect. Hun larven vallen minder op door een oranje borstgedeelte en zwarte kop. Zij veroorzaken echter meer schade aan onze planten dan de volwassen kevers.

Wanneer is het leliehaantje actief?

Het leliehaantje zien we meestal verschijnen bij het begin van de lente. Vanaf begin april tot eind augustus vinden we ze voornamelijk terug op allerlei leliesoorten. Lelietjes-van-dalen, waterlelies, keizerkronen en andere soorten lelies zijn het vaakst gastheren voor dit insect. De aanwezigheid van leliehaantjes is vooral te herkennen door ernstige vraatschade aan de bladeren van de plant. Indien er een grote hoeveelheid kevers aanwezig is op een plant, kan deze plant zelfs gewoon afsterven. De volwassen leliehaantjes houden zich voornamelijk bezig met zichzelf voort te planten, waardoor de schade door hen berokkent meestal nog beperkt zal zijn. Vooral de larven zullen de meest ernstige schade toebrengen. Door hun minder opvallende kleurenpalet zijn zij helaas minder snel te herkennen op de lelie. Daarnaast hebben zij nog een speciale bijkomende manier van camoufleren. Ze smeren hun eigen slijmerige ontlasting over hun schild waardoor ze van op een afstand gelijken op een vogelpoep. Zodra eigenaars van de aangetaste planten het leliehaantje en zijn larven dan herkennen, kan de plant al in zo’n erge mate aangetast zijn dat deze sterft.

Bestrijding

Aangezien het volwassen leliehaantje een zeer vieze smaak heeft, wordt deze, in tegenstelling tot andere insecten, niet opgegeten door vogels. Ook daarnaast heeft het leliehaantje geen natuurlijke vijanden. De bestrijding van het leliehaantje dient dan ook volledig te gebeuren door de mens. De kevers en zijn larven weghalen van de plant is een mogelijkheid, maar dit is in praktijk zeer moeilijk. Zodra de kevers aangeraakt worden, laten zij meteen het blad los waardoor ze tussen de bladeren vallen en vaak uit het zich terecht komen. Daarnaast is deze kever ook zeer moeilijk bestrijden, aangezien er het gehele seizoen een constante aanvoer is van grote hoeveelheden nieuwe eitjes en bijgevolg ook larven. Het is dan ook aangewezen om zo snel mogelijk bij de aanvang van de lente te starten met een preventieve behandeling. Naast de vele chemische bestrijdingsmiddelen, zijn er gelukkig ook al enkele doeltreffende ecologische middelen te vinden in de handel. Voorbeelden hiervan zijn: Formusect, Talstar 2.5 TB en Bio-Pyretex.