Planten en zaaien omstreeks de langste dag

Weliswaar valt het zaai- en plantseizoen niet volledig stil na de langste dag (21 juni), maar veel planten hebben na dat tijdstip onvoldoende tijd over om te groeien en te rijpen. Met name voor asperges en rabarber is 21 juni een bijzondere datum. Ook is het aan te bevelen om pakweg 2 weken vóór de langste dag de heg nog een keer te knippen. Die loopt dan nog een keer uit waardoor de open plekken in de heg goed worden opgevuld. Toch zijn er ook snel wassende groenten die je nog na de langste dag kunt zaaien of planten en oogsten.

De langste dag van het jaar: 21 juni

21 juni is de langste dag van het jaar. Op de Noordpool gaat die dag de zon niet onder. Vanaf 21 juni worden de dagen weer korter. De aarde beweegt zich in ongeveer 365 dagen eenmaal rond de zon. Als de aardas, dat wil zeggen de as van de noordpool naar de zuidpool, loodrecht op de omloopbaan rond de zon zou staan, zouden er geen seizoenen op aarde bestaan. De temperaturen zouden op alle breedtegraden hetzelfde zijn. Aangezien de as echter pakweg 23 graden gekanteld is, worden het noordelijk en zuidelijk halfrond afwisselend intensiever aan de zonnestraling blootgesteld. Dat is de enige reden dat er zomer en winter is, met inbegrip van een kortste en langste dag. Aangezien de aarde om de zon draait, is het niet de zon die beweegt, maar het noordelijk halfrond keert zich af van de zon of keert toe naar de zon. Vanaf de aarde gezien, lijkt het echter alsof de zon vanaf 21 juni weer voor zes maanden naar het zuiden trekt, tot het moment van de kortste dag op 21 december.

Ook planten reageren op de zomer-zonnewende

Uiteraard heeft dit alles ook zijn weerslag op natuur en plantengroei. In de natuur ontkiemen planten in het voorjaar als de lengte van de dagen toeneemt. Ze groeien groter en dichter tot het moment van de zomerzonnewende (doorgaans 21 juni). Na deze langste dag van het jaar worden de dagen onvermijdelijk weer korter. Dat merken ook de planten en ze reageren daarop bijna ongemerkt door zich op de bloemvorming voor te bereiden.

Rabarber en asperges niet meer oogsten na de langste dag

Rabarber en asperge moeten na de langste dag niet meer worden geoogst. Beide planten vormen als ze niet meer worden geoogst nieuwe scheuten met bladeren. Via deze nieuwe bladeren kunnen de planten de rest van de zomer nieuwe energie opdoen (fotosynthese). Zou je rabarber en asperges blijven oogsten, dan nemen de planten te weinig zonlicht op en verzwakken ze onnodig.

In de zomer planten en zaaien

De zomer leent zich bij uitstek om snel groeiende groenten te zaaien. Tal van groenten die in het voorjaar geplant of gezaaid werden, zijn in mei en juni al rijp om geoogst te worden: voor sla, spinazie, peultjes, snijbiet, radijs en rode bieten is het het ideale moment om te oogsten en om deze te verwerken in smakelijke gerechten.

Welke snelgroeiende groenten zijn geschikt om te zaaien of planten in de zomer?

Door het oogsten van rijpe groenten komt er ook weer plaats vrij in de tuin. En met name wanneer de ruimte beperkt is, is een ijverige tuinman erop gebrand om elk vrij plekje in de moestuin te gebruiken. Het zou toch jammer zijn om de bedden tot het najaar ongebruikt te laten. Nadat een eerste maal geoogst is, kan ook in juli nog een aantal snel groeiende groenten gezaaid en geplant worden.

Niet alle groenten zijn geschikt voor de zomerteelt

Door de warme temperaturen en lange dagen in de zomer zijn niet alle groenten geschikt om te worden gezaaid in juli. Ze zouden vergelen of snel beginnen te schieten. Voordat einde juli begin augustus het zaai-seizoen voor de herfst plaatsvindt, kan echter nog een aantal snelgroeiende gewassen in vrij komende groentebedden worden gezaaid. Snel groeiende groenten zijn bijvoorbeeld radijs, venkel, rucola en dille. Het zaaien van deze rassen kan tot september plaatsvinden!

Wat kan je in de zomer nog planten in de moestuin?

Ook jonge planten van broccoli, bloemkool, koolrabi en sla kunnen in juli in de moestuin geplant. Maar ze hebben wel wat meer tijd nodig om te rijpen. Wilt je een groot deel van de moestuin gebruiken voor herfst- en wintergroenten, plant dan deze rassen in kleine hoeveelheden. Broccoli en bloemkool hebben veel ruimte nodig, ongeveer 50 cm van elkaar.

Wanneer kan je het beste de heg knippen?

Voor de hoofd-knipbeurt, kan je het beste wachten tot 21 juni. Dan hebben haagplanten de belangrijkste groeifase achter de rug en wordt de groei merkbaar minder. Voordeel: de knipbeurt blijft langer intact zonder weer te overwoekeren! Ook hebben op dat moment inheemse vogels hun broedperiode (mei/juni) doorgaans voltooid. Mocht je eerder met knippen beginnen, overtuig je er dan van dat er geen vogels nestelen in de heg! Wie open plekken in zijn heg nog dicht wil krijgen kan de heg het best nog even knippen een tweetal weken voor 21 juni omdat op dat moment nog geprofiteerd wordt van een laatste groeispurt. Overigens zijn bij jonge heggen vier knipbeurten per jaar niet ongewoon.

Lees verder

• Moestuin: Verse groenten uit eigen moestuin (special)