Verbeter je tuinaarde met organisch afval: drie tips

We gooien met zijn allen jaarlijks zo'n 50 kilogram voedselresten weg per persoon. Hiervan is echter een groot deel te gebruiken voor de tuin door het te composteren. Niet iedereen met een tuin kan of wil een composthoop maken. Daarom kun je bepaalde organische afvalproducten 'los' verwerken in de tuin om zo je tuinaarde voor de planten te verbeteren. Organische producten die vrijwel in ieder huishouden aanwezig zijn, zijn koffie, eieren en bananen. Het afval daarvan is bij uitstek geschikt om te verwerken in de tuin, omdat ze boordevol nuttige voedingsstoffen zitten die de kwaliteit van je tuinaarde verbeteren. Zonde om weg te gooien dus.

Voedingsstoffen voor planten

De bloemen en planten in je tuin hebben net als wij mensen water, zuurstof, licht en bouwstoffen nodig om te groeien en zich te ontwikkelen. De belangrijkste bouwstoffen, ook wel macrovoedingsstoffen genoemd, voor planten zijn: stikstof (N), fosfor (P) en kalium (K). Hiervan hebben zij grote hoeveelheden nodig.

Stikstof is nodig voor de ontwikkeling van groene en gezonde bladeren. Planten onttrekken CO2 uit de lucht via huidmondjes op de bladeren. De mogelijkheid tot fotosynthese - het omzetten van CO2 naar O2 - hangt in belangrijke mate van de kwaliteit van de bladeren af. Fosfor draagt daarnaast bij aan de bloem- en vruchtvorming en een sterk wortelstelsel, dat belangrijk is voor planten om voldoende voedingsstoffen te kunnen opnemen uit de aarde. Kalium als derde, is vooral belangrijk om plantenziekten tegen te gaan en helpt het afweersysteem van planten op peil te houden.

Secundaire voedingsstoffen

Naast deze bouwstoffen hebben planten nog andere stoffen nodig uit de grond, maar in mindere mate dan de NPK-spiegel. Secundaire voedingsstoffen zijn: calcium, magnesium en zwavel. Een minieme hoeveelheid hebben planten nodig van: ijzer, mangaan, zink, borium, koper en molybdeen. Deze vormen samen de microvoedingsstoffen.

Bemesten

De meeste voeding voor je planten bevindt zich in meer of mindere mate in je tuinaarde en planten kunnen ook de nodige stoffen uit water onttrekken. Micro-ecosystemen in de grond in samenhang met de cycli van jaargetijden houden de bodemkwaliteit in stand.Toch is het aan te bevelen om een paar keer per jaar je tuinaarde te voorzien van wat extra voeding om de bouwstoffen voor je planten aan te vullen.

Organisch afval voor de tuin

Je kunt naar een tuincentrum gaan en daar plantenvoeding kopen, maar waarschijnlijk heb je producten in huis waarvan het afval je planten kan voeden en wat zelfs een betere keuze is, omdat het organisch afval betreft. Wanneer je organisch afval gebruikt om je tuinaarde te verbeteren is dit beter voor het milieu. Niet alleen omdat afval op die manier een tweede leven krijgt, maar vooral omdat je het milieu geen onnodige schade toebrengt door stoffen die (micro) ecosystemen binnen de biosfeer kunnen verstoren.

Wat is organisch?

Organisch wil zeggen dat het natuurlijke producten zijn, van menselijke, dierlijke en plantaardige oorsprong. Er zijn geen kunstmatige stoffen aan toegevoegd die het milieu belasten, zoals bij kunstmest en pesticiden wel het geval is. Voor het bodemleven in je tuin is uitsluitend gebruikmaken van organische middelen de beste methode om je tuinaarde optimaal te houden. Leuke bijkomstigheid van hergebruik van afvalproducten in de tuin is dat het je geen extra geld kost.

Niet alle organisch afval kan echter worden gebruikt in de tuin. Onderscheid moet worden gemaakt tussen organisch afval dat op een composthoop mag en dat wat je niet kunt composteren. Sommige menselijke en dierlijke producten composteren niet of slecht. Bovendien kunnen bepaalde afvalproducten schadelijk zijn voor de gezondheid, zoals rottend vlees, uitwerpselen, botjes en zuivelproducten. Organisch afval dat op de composthoop mag kun je prima gebruiken om je tuin mee te voeden. Al het andere niet.

Drie gouden organisch afval tips om je tuinaarde mee te verbeteren

Niet iedereen kan en wil een composthoop maken om zijn tuin te voeden. Je kunt ook bepaalde organische afvalproducten 'los' gebruiken om je tuin een flinke boost te geven, omdat ze ook op zichzelf de nodige bouwstoffen leveren voor je platen.

In de meeste huishoudens wordt koffie gedronken, worden eieren gebruikt voor allerlei gerechten en worden wel eens bananen gegeten. Naast het feit dat koffiedrab en eierschalen voor nog veel meer toepassingen gebruikt kunnen worden, zijn ze een lieve lust voor je tuinplanten.

Eierschalen

Eierschalen bevatten veel calciumcarbonaat. Dit is ideaal voor kalkhoudende tuingrond. Calcium zorgt voor de stevige celwandstructuur van een plant.

Maal de eierschalen goed fijn, bijvoorbeeld in een blender of met een vijzel, want grotere stukken eierschaal vergaan slecht. De opname van kalk in de bodem verloopt sneller wanneer je ze goed vermaalt of verpulvert. Het duurt een aantal maanden voordat eierschalen volledig zijn afgebroken en de bruikbare stoffen zijn geabsorbeerd door de plant. Strooi ze daarom bij voorkeur uit in de herfst, zodat de grond de kalk optimaal kan benutten in het vroege voorjaar, wanneer het groeiseizoen begint.

Je kunt de gemalen eierschalen direct op de tuinaarde rondom een plant strooien, maar ook met de aarde vermengen zodat het sneller wordt opgenomen door de wortels van de planten. Nieuwe plantjes zullen van deze laatste methode maximaal profiteren. Een andere effectieve manier om de eierschalen te verwerken is om na het vermalen, de stukjes schil een aantal dagen in een kan met water te laten rusten. De kalk wordt op die manier in het water opgenomen en zo kun je de tuinaarde besproeien met kalkwater.

Het kalk van eierschalen helpt ook zure tuingrond te neutraliseren en het houdt de grond daarnaast luchtig. Luchtige tuinaarde is belangrijk wanneer je planten wil groeien in de tuin, omdat de wortels van je planten makkelijker hun weg kunnen vinden in grond met een 'losse' structuur.

Gebruik eierschalen als aanvulling voor de tuinaarde die wat extra kalk kan gebruiken. Niet alle planten houden van kalk dus kies wel nauwkeurig de plek uit waar je de gemalen eierschalen wil uitstrooien. Vooral vruchtdragende planten, zoals tomaten-, aubergine- en paprikaplanten teren goed op toevoeging van gemalen eierschalen. Deze planten lopen een grotere kans om rotte plekken op hun vruchten te vormen, veroorzaakt door neusrot, een bekende plantenziekte onder tomatentelers. Hoewel het omschreven wordt als plantenziekte is het eerder een gebrek in de bodem van de juiste verhouding bouwstoffen. Door niet teveel stikstof toe te voegen, maar meer kalk kan neusrot voorkomen worden.

Banananenschillen

Een andere handige tuinaardeverbeteraar zijn bananenschillen. Wanneer je deze in stukjes snijdt en in de tuingrond begraaft levert dat een heleboel nuttige voedingsstoffen op voor je tuinaarde. Bananenschillen worden op organische wijze afgebroken door wormen en andere micro-organismen die in de tuinaarde leven. Wanneer het afbrekingsproces is voltooid, wordt je tuinaarde verrijkt met o.a. kalium, fosfaat, natrium en magnesium. Deze combinatie bouwstoffen verbetert je tuingrond en bevordert de vruchtgroei van je planten.

Bananenschillen zijn daarnaast goed tegen bladluizen. Bladluizen houden absoluut niet van bananenschillen. Door de schillen in stukjes te snijden en aan de voet van een plant te begraven help je je plant te beschermen tegen bladluis.

Ook bananenschillen laten zich goed oplossen in water. Je kunt er bananenthee van maken om je planten mee te bewateren. Je kunt bananenschillen uiteraard ook vermalen en mengen met de tuinaarde. Een minder bekende methode is om de bananenschillen eerst te fermenteren, maar dat zou een nog betere cocktail voor je planten zijn.

Koffiedrab

Koffiedrab kan uitstekend gebruikt worden als natuurlijke meststof. Het houdt goed water vast, waardoor de afgifte van water geleidelijker verloopt en je minder vaak je planten water hoeft te geven (wanneer het niet regent). Het maakt net als eierschalen je tuinaarde eveneens luchtiger.

Koffiedrab bevat tevens een goede hoeveelheid stikstof. Daarnaast blijkt dat koffie ook sporen bevat van fosfor, kalium, mineralen, vitaminen en suikers, maar ook een meetbare hoeveelheid koper, magnesium en calcium. De cafeïne in koffie is niet perse schadelijk voor je planten, in tegenstelling tot wat men wellicht geneigd is te denken, beweert de universiteit van Wageningen. Planten maken zelf namelijk ook een geringe hoeveelheid cafeïne aan als verdedigingsmiddel tegen schadelijke insecten, waardoor cafeïne an sich geen gifstof is voor je planten.

Koffiedrab heeft niet een heel hoge zuurgraad (meer) en is bijna pH-neutraal is. Dit komt door het uitspoelen van koffie met water tijdens het koffiezetten, wat de drab in kleine hoeveelheden wel geschikt maakt. Toch is het niet verstandig om grote hoeveelheden aan te brengen, omdat de grond op den duur wel kan gaan verzuren als je maar vaak genoeg koffiedrab op dezelfde plekken verspreidt. Wil je zo voorzichtig mogelijk te werk gaan dan kun je koffiedrab mengen met gemalen eierschalen die met hun neutraliserende werking de verzuring van de tuinaarde tegengaan.

Planten die in ieder geval dol zijn op koffiedrab zijn zuurhoudende planten, zoals tomaten, hortensia's, rozen, azalea's, blauwe bessen, camellia's en avocado's.

Om koffiedrab te gebruiken kun je de koffiedrab op een bakplaat in de oven doen. Zo kun je de drab het snelste laten drogen. Je kunt de gedroogde koffiedrabkorrels vervolgens in kleine hoeveelheden rondom je planten verspreiden, maar een andere optie is om ook hier vloeibare plantenvoeding van te maken. Meng hiervoor de koffiedrab met water en laat het water goed de stoffen opnemen door het een poos te laten staan. Met een gieter of spray kun je het koffiewater prima aan de voet van de plant toedienen.

Tot slot kun je koffiedrab ook gewoon net als bananenschillen en eierschalen in de tuinaarde begraven en vermengen. Het voordeel hiervan is dat wormen in de grond, voor wie koffiedrab een lekkernij is, ermee aan de haal gaan. Ze verspreiden de koffiesporen in de tuinaarde, wat je helpt de tuinaarde luchtiger te houden.