Oogsten van een olijfboom

Het doel van het onderhouden van een olijvenplantage is natuurlijk de oogst. Een paar olijfbomen heeft men vaak voor de sier maar wil men olijfbomen kunnen oogsten dan is het handig om te kunnen kiezen tussen verschillende technieken. Een olijfboom wordt in Catalonië geoogst tussen half november en eind april. De datum verschilt per jaar maar wordt ook per boer bepaalt. Hieronder leggen we de verschillende technieken uit om de werkzaamheden tijdens de oogst en de tijdsbepaling te kunnen kiezen.

Gereedschap

Afhankelijk van de gekozen techniek wordt er gebruik gemaakt van: een plastic olijvenharkje, een gemotoriseerde schudmachine, een olijvenprikrol, olijvennetten, een mand, aantal zakken of kratten.

Verschillende technieken van oogsten

Traditionele manier van oogsten

Veel boeren die alleen het land bewerken zullen van oudsher niet op netten oogsten maar op de traditionele manier oogsten. Om alleen op netten te oogsten is te zwaar maar volgens de traditionele manier kan men wel zelfstandig oogsten. De olijven worden uit de olijfbomen geschud of geharkt. Een plastic harkje wordt door de `vingers´ getrokken waardoor de olijven op de grond vallen. Bij het schudden kan er gebruik worden gemaakt van een gemotoriseerde olijven-schudmachine. De rubberen haak op de stalen telescoop stang wordt om een tak gelegd waardoor de olijven door de trilling op de grond vallen. Nadat de olijven op de grond liggen worden de olijven met een bladblazer in een baan geblazen. Daarna wordt er met de olijvenprikrol overheen gereden. De olijven worden meestal in zakken verzameld. De zuurgraad van de geprikte olijven kan iets lager zijn dan de op netten geoogste olijven. Meestal scheelt het niet erg veel indien men niet langer wacht met persen dan de op netten geoogste olijven. De prikkers van de prikrol raken de olie niet. De olijfolie zit namelijk tegen de pit aan.

Op netten oogsten

Op netten oogsten zegt het al. De olijven worden op netten geoogst. Een olijvennet heeft vaak grote afmetingen. Acht meter bij vier maar ook tien meter bij vijf is heel gewoon. De netten hebben kleine gaatjes en is van stevig materiaal gemaakt. Het net wordt zo gelegd dat het gedeelte waar de olijven vallen bedekt is. Rondom of eerst aan 1 kant bij een erg grote olijfboom. Als het net goed ligt en de hoeken verzwaard (voor eventuele windvlagen) dan kan er geharkt worden of met de schudmachine gewerkt worden. De olijven vallen op het net. Als het gedeelte klaar is dan wordt het net geleegd in kratten.

Verschillende tijden van oogsten

Groen oogsten of zwart oogsten

Het is een misverstand dat er gedacht wordt dat er verschillende olijfbomen bestaan voor de groene en voor de zwarte. ALLE olijven zijn namelijk in het vroege oogstseizoen groen en verkleuren van paars naar zwart. De zwarte olijven zijn de meest gerijpte olijven. De keuze wordt bepaalt door de boer zelf. Wil men vroeg in het seizoen beginnen dan oogst men voornamelijk groene. Soms is de keuze beperkt omdat de plantage zo groot is dat de boer wel op MOET beginnen om in april klaar te kunnen zijn. Toch is er meestal wel een keuze. De groene olijven bevatten niet zoveel olijfolie als de zwarte en zullen meer kilo´s nodig hebben voor één liter. De smaak van de groene geperste olijven zijn meer puur. Soms bitter, nootachtig of fruitig. De olie kan groen gekleurd zijn (mede afhankelijk van het type olijfboom) De kwaliteit is meestal superieur.
Daarnaast zijn de zwarte olijven ook van uitstekende kwaliteit maar de smaak is zachter en de olijfolie vaak geler. Volop in het oogstseizoen wordt er geen onderscheid meer gemaakt en is een mix van verschillende typen olijfbomen heel gewoon. Sommige olijven kunnen nog groen zijn en andere olijven zijn al zwart.

Afhankelijk van het type olijfboom

Er zijn tientallen verschillende soorten olijfbomen maar meestal per gebied enkele zelfde soorten. Op een traditionele plantage staan vaak verschillende typen geplant. Van oudsher is dat slim gedaan omdat niet alle bomen tegelijk geoogst kunnen worden. De boeren zullen weten welke soort olijfboom het eerst geoogst kan worden en welke later.