De kruidentuin: teelt van kruiden

Zelf kruiden kweken begint met de aankoop van het zaad. Daar staat u dan, pakje zaad in de hand en wat nu…

Zaaien

Zaad van de bekende kruidensoorten koopt u in een speciaalzaak. De hoeveelheid is meestal meer dan voldoende voor huishoudelijk gebruik. In veel tuincentra en zaadwinkels koopt men tegenwoordig ook kant-en-klare zaaimatjes met 6 â 8 tuinkruiden. Het wordt eenvoudig op de bestemde plaats neergelegd, dun met aarde bedekt en goed vochtig gehouden tot het ontkiemt.

Hoe lang het zaad van ieder kruid zijn kiemkracht blijft behouden, staat in de afzonderlijke plantenportretjes’ steeds aangegeven. Bewaar het altijd koel, maar vorstvrij en droog. Plantjes van overblijvende soorten (winterhard) en voorgekiemde plantjes van vorstgevoelige kruiden, dat zijn plantjes die men onder glas heeft opgekweekt, zijn op veel tuinderijen en vaak ook op de markt en in de supermarkt te koop.
Het assortiment is beperkt tot de kruiden die voor de handel en industrie van belang zijn; kruiden dus, die in grote hoeveelheden worden geteeld: bieslook, peterselie, kervel, postelein, tijm, selderie en als sierplant dan nog de bekende Oostindische kers. Een kwekerij besteedt geen tijd en kosten aan een kruid waar weinig vraag naar is.

Naambordjes

Voor beginners is het nauwelijks mogelijk om de verschillende kruiden uit elkaar te houden. Er zijn speciale naambordjes van hout of plastic in de handel, die met weerbestendige inkt beschreven, naast de plant in de grond gestoken kunnen worden.

Dat maakt het een stuk eenvoudiger. Schrijf er niet alleen de naam op, maar ook de datum waarop u gezaaid hebt en waarop hij moet worden overgeplant. Gekochte planten zijn meestal al van een naambordje voorzien.

Aan het werk

U kunt zaaien in kleine potten of bakjes van aardewerk, plastic of geperst turf. Potjes van aardewerk moeten voor gebruik goed nat gemaakt worden, zodat ze geen vocht aan de aarde onttrekken. Plastic potjes laten geen vocht door en de aarde droogt er minder snel in uit. De zogenaamde jiffypotten van geperst turf zijn goed maar vrij duur. In alle gevallen moet worden verspeend.

De potjes worden op een schoteltje of met z’n alle in één grote, met kiezelsteentjes bedekte bak, in de vensterbank gezet. Hoe warmer ze staan, hoe meer licht ze nodig hebben; krijgen ze niet voldoende licht, dan worden ze lang, slap en teer (fileren). Een broeikasje is ideaal om voor te kiemen, dus voor de tijd dat uit het zaadje een plantje groeit. Daardoor verlengt u ook de pluktijd. Het hoeft niet speciaal verwarmd te zijn.

Met een waterbakje, plantenbakje en kap van plastic folie, voorzien van ventilatiekieren, kan op ieder terras of balkon heel eenvoudig een soort broeikasje worden gemaakt. Ook een tunnel van plastic of een zelfgemaakte overkapping voor de nacht kan bij het opkweken en in de herfst en vroege winter, een stuk schelen. Let er wel op dat zo’n plastic overkapping altijd hoog genoeg is; er moet zeker een speling van enkele centimeters boven de toppen van de planten zijn. Dank zij dergelijke eenvoudige hulpmiddelen kunnen de meeste kruiden al vanaf eind april buiten worden opgekweekt.

Plantjes die tot dan toe steeds binnen stonden, moeten langzaam aan hun nieuwe omgeving wennen, door ze enkele dagen in de middaguren schaduw te geven. Zo beschermd kunnen gevoelige kruiden ongestoord verder groeien.

Wie het grootser op wil zetten, kan kiezen uit talloze broeikassen, mét en zonder elektrische verwarming en thermostaat. Noodzakelijk zijn dergelijke technische hulpmiddelen — die opkweken in het prille voorjaar mogelijk maken — echter allerminst.

Verspenen

Als de plantjes groot genoeg zijn, moeten we een definitieve pot of bak voor ze vinden. Het plaatsje in die pot, is het ‘stukje grond’ waarop de plant moet leven. De ruimte die de wortels tot hun beschikking hebben, is voor een volwassen plant natuurlijk altijd beperkt; ze hebben dan ook sneller last van warmte en afkoeling dan in de volle grond. We moeten dus de definitieve pot voor onze kruiden niet te klein kiezen, al spelen prijs en uiterlijk natuurlijk ook een rol.

Vroeger had je voor terrassen en balkons houten potten, die uitstekend isoleerden. Hoe goed ze ook onderhouden werden, hun levensduur was nogal beperkt. Tegenwoordig is hout erg duur en worden er bakken en potten van modernere en goedkopere materialen gemaakt. Maar ze zijn er nog wel, of liever wéér, die houten kuipen.

Het feit dat de meeste materialen zo slecht isoleren, kan gelukkig door een zorgvuldige verzorging van de planten, grotendeels worden ondervangen. Voor éénjarige planten en kleinere soorten kunnen bakken van plastic worden gebruikt. Potten van aardewerk zijn ook prima. Verschillende kruiden, goed uitgezocht, kunnen eventueel samen worden geplant in één bak of pot

Ook kinderzwembadjes, zandbakken en zelfs grotere plastic bakken kunnen, voorzien van een paar gaatjes in de bodem, doeltreffende en draagbare kruidentuintjes
worden.