Ontwerp uw eigen tuin in een paar stappen

Een goed tuinontwerp maken moeten we vooral overlaten aan de professionals. Een tuinarchitect heeft er voor geleerd en heeft het, zeker na enige jaren ervaring, in zijn of haar vingers om een droomtuin te realiseren. Maar u als leek kan ook, door het volgen van een paar logische stappen, tot een efficiënte indeling van uw tuin komen. Een tuin zelf ontwerpen vraagt een kritische en rustige blik. Neem de tijd om het geheel goed te bekijken. Wat is er niet goed aan de huidige tuin? En waarom niet? U zelf dergelijke vragen stellen brengt u al weer een stap dichter bij de ideale tuin.

• Breng uw tuin, de tuinpaden en het terras in kaart
• Ontwerp uw eigen tuin in een paar stappen
• Wat kost een nieuw tuinplan of ontwerp voor uw tuin?
• Wie gaat de nieuwe tuin aanleggen?

Breng uw tuin, de tuinpaden en het terras in kaart

Ligging van de tuin

Bepaal hoe uw tuin gelegen is ten opzichte van de windstreken. Een tuin op het noorden vraagt nu eenmaal een andere aanleg dan een tuin op het zuiden. De ligging is belangrijk voor het bepalen van de juiste plek voor het terras of de terrassen. Ook voor de toekomstige beplanting is het belangrijk om te weten hoeveel uren zon u in de tuin krijgt.

Onderzoek de grond

In dit stadium is het ook verstandig om de grond goed te onderzoeken. Bepaal met welke grondsoort u hebt te maken. Ligt er klei-, zand- of zavelgrond in uw tuin? Deze kennis is belangrijk om te weten met welke planten u de meeste resultaten zult behalen. Bepaal ook de zuurgraad, de zogenaamde pH-waarde. Hiervoor zijn in elk tuincentrum speciale testen te koop. Als de grond te zuur is, dan kan dit gelijk verbeterd worden. Bekijk ook goed wat er gebeurt bij hevige regen. Is de afwatering goed, of blijven er grote plassen water op de aarde staan? In het laatste geval kan er sprake zijn van een dikke ondoordringbare laag. Dit is het moment om deze laag te doorboren of verwijderen. Ook kan de afwatering slecht zijn en blijken dat het om een structureel probleem gaat. In een dergelijk geval is het verstandig om drainage aan te leggen.

Breng de aanwezige beplanting in kaart

Bij bestaande tuinen hebben we uiteraard te maken met de aanwezige beplanting. Bekijk dit geheel kritisch en denk goed na over wat wel en wat niet weg kan. Haal niet zomaar alle bomen en struiken weg. Het duurt weer jaren voor de jonge aanplant dezelfde omvang bereikt. Een nieuw aangelegde tuin, met daarin "oude" bomen of struiken heeft gelijk een mooie uitstraling. Dergelijke elementen hebben veel waarde voor de tuin (én het dierenleven in die tuin!). Twijfelt u over wat weggehaald kan worden? Vraag een hovenier of hij met u mee kan kijken. Een hovenier heeft een professioneel oog en zal al snel zien welke groene elementen de moeite waard zijn om te handhaven in uw nieuwe tuin.

Bepaal het toekomstig gebruik van de tuin

Hoe wordt de tuin straks gebruikt? Welke looproute zal het meest worden gebruikt? Moet hier met de fiets overheen gegaan worden, lopend met aan elke hand een volle boodschappentas? Veel gebruikte routes moeten op een logische manier door de tuin lopen en voldoende breed zijn. Elke dag slingerend door de tuin en daarbij ook nog eens overhangende takken ontwijkend is al snel heel irritant. Denk ook goed na over de plaats van het terras. Wilt u in de zon, schaduw of beide?

Intensief of weinig onderhoud

U kunt voor u zelf waarschijnlijk goed in schatten of u een onderhoudsvrije tuin wilt hebben of juist een tuin waarin u regelmatig aan het werk kunt. Bedenk daarbij wel dat een tuin eigenlijk nooit onderhoudsvrij is. Hij kan wel enigszins onderhoudsarm gemaakt worden. Wie kiest voor gras in de tuin, haalt daarmee gelijk een hoop werk naar zich toe. Een tuin met veel verharding heeft aanzienlijk minder onderhoud nodig.

Ontwerp uw eigen tuin in een paar stappen

Bepaal de looproute en de terrassen

De basis van een tuinontwerp wordt bepaald door het dagelijks gebruik. Bijvoorbeeld door te bepalen welke routes veelvuldig gelopen zullen worden. Zorg dat hier goede en brede paden komen. Uiteraard is ook de locatie van de terrassen belangrijk. Veel tuinen hebben het terras direct tegen de achtergevel. Probeer dit eens te doorbreken en kies een andere plek. Door het terras bij de gevel weg te halen, kijkt u niet vanuit de woonkamer tegen het terrasmeubilair aan. Zorg dat het groen al bij de woning begint.

Zorg voor verticale accenten in de tuin

Een tuin wordt interessanter en krijgt meer diepte, als er verticale accenten worden toegevoegd. Een verticaal accent kan een pergola of een boom zijn. Let bij de aankoop van een boom op de uiteindelijke omvang die hij kan bereiken. Veel bomen zijn voor kleine tuinen niet geschikt. Belangrijk is ook dat de stamhoogte goed is. De stamhoogte bepaald de plaats waar de boomkroon begint. Is de stam te laag, dan loopt u het gevaar dat u in de toekomst voortdurend tegen de kroon van uw boom aan zult lopen.

Keuze voor de erfafscheiding

De erfafscheiding is vaak iets wat in overleg met de buren zal moeten worden bepaald. Als u beslist om de scheiding volledig op uw erf te plaatsen, dan is dit niet nodig. Maar beter is om dit in overleg met de buren precies op de erfafscheiding te plaatsen. Een groene erfafscheiding trekt extra vogels en insecten naar de tuin. U hebt er echter ook meer werk aan. Dat is een keuze die vooraf gemaakt zal moeten worden.

Plaats hagen voor meer intimiteit

Naast eventuele hagen op de erfafscheiding, is het ook aan te raden om in een grote tuin te werken met hagen die haaks op de erfafscheiding komen te staan. Op deze manier wordt een tuin ingedeeld in zogenaamde tuinkamers en wordt het geheel intiemer. Door een tuin zo op te splitsen kunnen verschillende functies ook van elkaar worden gescheiden. Een rozentuin, vlammend geel-rood-oranje border en een speelplek voor de kinderen gaan zo geen concurrentie aan met elkaar, maar komen ieder voor zich heel goed tot zijn recht binnen de beslotenheid van de hagen.

Maak een doorkijkje

Een tuin wordt veel spannender en interessanter als hij niet in één oogopslag te zien is. Door het plaatsen van hagen wordt de spanning al opgevoerd. Helemaal interessant wordt de tuin als er ergens plaats is voor een doorkijkje. Als u via een boog of poort alvast een glimp op kunt vangen van het daar achter gelegen tuingedeelte, wordt de nieuwsgierigheid opgewekt. Een tuin lijkt ook gelijk veel groter als er een dergelijk spannend tuinelement in wordt geplaatst.

Planten voor zon, halfschaduw of schaduw

Als u de beplanting voor de tuin gaat uitzoeken, is het heel belangrijk om te weten welke standplaats ze krijgen. Zorg dat u een goed beeld heeft van de stand van de zon t.o.v. uw tuin. Kijk goed hoe de zon gedurende de dag over het perceel draait. Houd daarbij rekening met de verschillende seizoenen, omdat de stand van de zon in de winter anders is dan in de zomer. Elke plant die u in het tuincentrum koopt, is voorzien van een plantenlabel. Op dit label wordt de behoefte aan direct zonlicht duidelijk aangeven middels welbekende symbolen. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen zon, halfschaduw en schaduw. Ook combinaties hiervan zijn mogelijk, zoals zon/halfschaduw of halfschaduw/schaduw.

Er is sprake van een zonnige standplaats, als de plant minimaal 6 uur zon per dag krijgt. Bij maximaal 4 uur zon per dag is er sprake van halfschaduw. Schijnt de zon op de betreffende plek niet langer dan 3 uur, dan is er sprake van schaduw.

Wat kost een nieuw tuinplan of ontwerp voor uw tuin?

Kosten van een tuinontwerp

Als denkt over een nieuwe tuin kunt u natuurlijk een hovenier inschakelen. Een hovenier zal de kosten van een ontwerp niet in rekening brengen, zeker niet als hij ook de opdracht voor de aanleg krijgt. U denkt hiermee goedkoop uit te zijn, maar vaak vallen hoveniers terug op standaard ontwerpen. Meestal ontbreekt bij hen gewoonweg de tijd om echt een ontwerp op maat te maken, om er uit te halen wat er in zit. En dat is best jammer, want een dergelijke klus pakt u maar één keer aan. Daarom is het inschakelen van een tuinontwerper nog niet eens zo'n slecht idee. De kosten voor het ontwerp en beplantingsplan lijken veel, maar u krijgt daar wel een uniek en op maat gemaakt ontwerp voor terug. Overigens vallen deze kosten praktisch weg op het totaalbedrag van een nieuwe tuin.

Alles laten doen of zelf iets aanpakken bij de aanleg?

U kunt het hele traject uit laten voeren door een hovenier. Naast de materiaalkosten bent u dan ook relatief veel geld kwijt aan arbeidsloon. Mogelijk kunt u hier iets op bezuinigen door de bestaande tuin zelf leeg te halen. Door zelf de beplanting en de bestrating te verwijderen en af te voeren kunt u al heel wat arbeidsuren besparen.

Nieuwe tuin gefaseerd aanleggen

Niet gelijk kostenbesparend, maar wel kosten spreidend is het in fases aanleggen van de nieuwe tuin. Maak ook in een dergelijk geval een volledig tuinontwerp. Met een uitgewerkt plan kunt u goed het eindresultaat voor ogen houden en steeds een bepaald stuk van de tuin aanpakken. Door de werkzaamheden over een langere periode te verspreiden kunt u mogelijk ook gebruik maken van onverwachte aanbiedingen of materiaal hergebruiken dat door derden wordt aangeboden.

Wie gaat de nieuwe tuin aanleggen?

Tuinaanleg door erkende hovenier

Sinds 2004 is er één onafhankelijk keurmerk voor hoveniers. Dit is het Groenkeur. Hoveniers die aangesloten zijn bij Groenkeur streven naar kwalitatief hoog werk, en dit geeft de opdrachtgever de zekerheid dat er een mooi eindresultaat zal volgen. Er zijn veel, soms vage, keurmerken, kwaliteitsclaims en garantieregelingen. Alleen het Groenkeur is echter een erkend keurmerk voor de hovenier.

Vereniging Wilde Weelde

Wie een natuurlijke wil (laten) aanleggen, komt al snel terecht bij de vereniging Wilde Weelde. Deze vereniging bestaat uit een groep vakbekwame mensen vanuit allerlei disciplines. Denk daarbij aan hoveniers, leveranciers en kwekers die werkzaam zijn in de ecologische sector. Het gaat hier vaak voornamelijk om kleinschalige bedrijven die menskracht of natuurvriendelijke producten leveren. Deze diensten beslaan het hele traject van tuinaanleg, -inrichting en onderhoud. Uiteraard gaat het hierbij altijd om natuurlijke en/of natuurvriendelijke tuinen.