Bramen - bramenpluk en Brommelfestival

Na de zomer begint het bramenseizoen. In het zuiden van het land is het zomerfruit en in het noorden zijn de vruchten het dikst in de herfst. Als in de zomer of nazomer de vruchten aan de struiken hangen is het een heerlijke bezigheid om naar buiten te gaan en ze te plukken. Vooral augustus en september zijn de plukmaanden. De beloning is een portie glanzende blauwzwarte vruchten, die lekker zijn om zo uit de hand te eten en die ook verwerkt kunnen worden in jam, sap en in gebak.

Van bramen, plukken, eten naar festival

• Bramen
• Bramenpluk
• Dauwbraam
• Gewone braam
• Smaak van braam of brommel
• Familie van aardbei
• Kokkerellen met bramen
• Bramenstruik in de tuin
• Brommelfestival

Bramen

Wat is er leuker dan zelf bramen plukken en die vruchten gebruiken voor op een taart, een toetje of om er jam van te maken.
Een braam is een braam, zou je zeggen, maar in Nederland komen meer dan tweehonderd bramensoorten voor. Alleen al in Friesland zijn vijftig soorten bekend. De soortenrijkdom is te vinden in boswallen en boomranden. De braam lijkt een algemene soort te zijn, want je ziet ze in allerlei landschappen. De struiken bepalen voor een deel het landschap en de bramenstruiken zijn belangrijk voor vele dieren. Ze zijn een maaltje voor insecten, vogels en zoogdieren. Door intensief beheer van wegbermen en watergangen kunnen bramensoorten uitsterven. De soortenrijkdom kan beschermd worden door het gebied waar de braam staat met rust te laten.

Bramenpluk

Nederland heeft een echte plukcultuur en om die in stand te houden moeten de bramenstruiken blijven. Het beschermen van de soorten is ook belangrijk voor de biodiversiteit. De meest voorkomende struiken zijn die van de dauwbraam en de gewone braam.

Dauwbraam

De dauwbraam (Rubus caesius) komt vooral in de duinen. Deze soort heeft grijsblauwe, berijpte vruchten en drietallige bladen. Deze soort is ook in het rivierengebied te vinden. De dauwbraam heeft een berijpte kruipende stengel met naaldachtige zachte stekels.

Gewone braam

De gewone braam (Rubus fruticosus) komt op de zandgronden van Oost-Nederland voor, al zien we de struiken ook in ‘elkaars’ gebied. De scheiding is niet strikt en beide soorten komen ook naast elkaar voor. De gewone braam heeft een weinig berijpte stengel die vaak rechtop staat en bezet is met stevige brede stekels. Wie gewone bramen gaat plukken komt met krassen op de handen thuis en met een beetje pech maken de stekels scheuren in je kleding. Dauwbramen zijn iets vriendelijker bij het plukken.

Vele soorten

Het bramengeslacht kent vele soorten en kruisingen en wie ze wil determineren moet de struiken in verschillende seizoenen bestuderen en kijken naar de bloemen, de vruchten en andere kenmerken van de plant.

Smaak van braam of brommel

De verschillende soorten bramen (of brommels, zoals ze ook wel genoemd worden) zijn ook verschillend van smaak. De vruchten van de dauwbraam is iets zurigs en flauw en de gewone braam wordt als flauw tot goed omschreven. De smaak is in zijn algemeenheid te omschrijven als zachtzoet met het kenmerkend bramenaroma. Het vruchtvlees is sappig.

Van fris zuur tot zoet

De eerste bramen van het seizoen kunnen wat fris zuur van smaak zijn, maar hoe meer zon ze hebben gekregen hoe lekkerder de bramen worden.

Familie van aardbei

Bramen zijn familie van de roos en ook van de aardbei. De vruchten van de braam bestaan net als de aardbei uit deelvruchten; het is verzamelsteenfruit, vruchten met een harde pit. Bij bramen en aardbeien, en ook bij frambozen, zijn de steenvruchten samen vergroeid tot één vrucht.

Van groen naar rood naar donker blauwzwart

Bramen zie je eerst als groene vruchtjes, daarna kleuren de vruchten rood en als ze helemaal rijp zijn hebben ze een glanzend donkere blauwzwarte kleur.

Vitaminen

In de vruchten zitten mineralen en je hoeft er geen suiker op te strooien; ze zijn zoet van zichzelf. Hoe groter en glanzender hoe lekkerder en ze zitten boordevol vitamine C. Dat helpt ons om onze weerstand tegen verkoudheid en griep op te bouwen. De vitamine werkt ook als antioxidant die ons lichaam helpt om schadelijke stoffen te bestrijden. De vruchten zijn ook goed voor onze darmen vanwege de vele vezels.

Kokkerellen met bramen

Je kunt bramen op verschillende manieren verwerken. Allereerst kun je de vruchten zo uit de hand eten. Verder zijn ze te verwerken in/op:

• fruitsalade;
• taart;
• milkshakes;
• ijs met slagroom;
• pannenkoeken;
• jam.

Bramenstruik in de tuin

Bramen zijn goed in de tuin te houden. Plant de braam in de winter of het vroege voorjaar op een beschutte en zonnige plaats. Na de aanplant moet de braam tot 25 centimeter worden ingekort. De braamtakken kunnen, als ze eenmaal beginnen te groeien, worden geleid langs horizontale draden die aan palen vastzitten. De struiken kunnen ook tegen een muur of schutting worden geplaatst en er kan een pergola mee worden bekleed. De bramen worden geplant op een afstand van vijf meter van elkaar. De vruchten komen aan eenjarig hout en na de oogst kunnen deze takken tot de grond worden teruggesnoeid.

Brommelfestival

Op diverse plekken in Friesland worden in de bramentijd brommelfestivals georganiseerd met het doel volwassenen en kinderen meer bekend te maken met de bramen en de bramenpluk. De brommel, braam, is teveel in het vergeetboek geraakt, vinden velen en daarom organiseren ze, zoals bijvoorbeeld bij Hurdegaryp, een brommelfestival. In de omgeving van het Friese dorp komen uitzonderlijk veel bramensoorten voor. Er zijn zeker 25 verschillende geteld.

Lees verder

• Egel in de tuin met egelburcht voor winterslaap
• Heksenbol - tuinspiegel of spiegelbol en symbool
• Heksenmuts en oorwormenpot - duurzame luizenbestrijder
• Kievitsbloem - keizerskroon, kabouters dobbelbeker
• Krokussen - crocus en saffraan