Vaste groenten – jarenlang oogsten

Vaste groenten kunnen jarenlang op dezelfde plek blijven staan. Ze ontwikkelen een sterk wortelgestel waardoor ze koude winters en droge periodes goed kunnen doorstaan. Bekende vaste groenten zijn bijv. asperges, rabarber en artisjokken. Rabarber en artisjokken nemen veel ruimte in beslag en zijn vooral geschikt voor een wat grotere tuin. Maar deze groenten zijn wel heel decoratief. Artisjokken worden ook veel gebruikt in boeketten. Met het blad van rabarber en wat beton, kun je leuke stapstenen maken, of een waterschaal voor vogels.

Vaste groenten zaaien of planten

Vaste groenten hoef je maar één keer te zaaien of te planten waarna je jarenlang kunt oogsten. Het zaad van vaste groenten ontkiemt minder gemakkelijk en levert niet altijd het gewenste resultaat. Om dit te voorkomen kun je de planten vermeerderen door ze te stekken. Vaste groenten kunnen ook heel decoratief zijn door hun bladvorm en kleur. De groenten ontwikkelen een sterk wortelgestel waardoor:

• Ze beter bestand zijn tegen droge periodes, omdat ze water en voedingsstoffen dieper uit de grond kunnen halen.
• Ze beter groeien op licht beschaduwde plekken dan éénjarige groenten.

Artisjokken

De artisjok komt oorspronkelijk uit het zuiden en houdt van een zonnige, warme, beschutte plek in luchtige grond. De plant wordt 125 cm hoog en neemt veel ruimte in beslag. Reken per plant één vierkante meter. Deze groente is niet zo gemakkelijk te telen. Zaaien geeft niet altijd een goed resultaat, maar vermeerderen is ook mogelijk door de plant te stekken. De bloem van de artisjok is eetbaar voordat hij uitkomt.

Het zaaien

Voorzaaien in maart/april onder glas, of binnenshuis in potten. Zet de kiemlingen afzonderlijk van elkaar in een pot. Kiemlingen hebben warmte nodig om te groeien. De omgevingstemperatuur moet minimaal twintig graden zijn. Vanaf begin mei zet je de plantjes elke dag even buiten om ze af te harden. De plantjes wennen aan de verschillende weersomstandigheden en worden sterker door een verdikking van het buitenste bladlaagje, waardoor ze minder water verliezen. Plant ze vanaf half mei (als de kans op nachtvorst klein is) uit in de volle grond. Kies hiervoor de beste planten, gedrongen van groei met zo min mogelijk stekels. Zaai vroege groenten zoals spinazie tussen de plantjes om de grond het hele groeiseizoen goed te benutten.

Bemesten

De artisjok houdt van goed bemeste, luchtige en waterdoorlatende grond. Zandgrond is luchtig en waterdoorlatend. Het bevat alleen niet voldoende voedingsstoffen, daarom moet je deze grond eerst bemesten. Kleigrond is hard en vast, maar je kunt deze grond luchtiger maken door er voldoende organisch materiaal in te verwerken. Artisjokken zijn niet winterhard. Bij vorst dek je de wortelstokken af met organisch materiaal. Het bevat voedingsstoffen en beschermt de plant tegen vorst.

Oogsten

Aan elke plant verschijnen bloemhoofden die je voor de bloei (in augustus en september) moet oogsten. Begin met de grootste knoppen die aan het uiteinde van de hoofdstengels zitten. Snijd de bloemhoofden met een gedeelte van de stengel af. Snijd daarna de hele bloemstengel uit de plant. Het hart van de artisjok en de omhullende, vlezige schutbladeren zijn eetbaar.

De standplaats en bemesting van rabarber

Rabarber houdt van een goed bemeste, matig zure en waterdoorlatende plek in de zon. De eerste bemesting vindt plaats rond februari, de tweede na de oogst in juli. Voor de wintermaanden breng je nog een laag compost rond de plant aan. Door de grote bladeren neemt de plant veel ruimte in beslag. Reken één vierkante meter per plant. Rabarber kan jarenlang op dezelfde plek blijven staan en ontwikkeld sterke, vlezige, roodbruine wortelstokken die 20 kg zwaar kunnen worden. Hierdoor kan de plant koude winters en droge periodes doorstaan. Rabarbersoorten met groene stelen geven een grote opbrengst, maar ze zijn zuur van smaak. Deze rabarber kun je goed invriezen. Rabarbersoorten met rode stelen zijn zoeter van smaak. De stelen zijn kleiner en de opbrengst is minder groot. De rode stelen worden gebruikt in gerechten en taarten.

Oogsten

In de herfst sterven de bovengrondse delen af en gaat de plant in rust. In het voorjaar loopt de plant weer uit, waarna je kunt oogsten vanaf half april tot begin juli. Het eerste jaar is er nog geen oogst, het tweede jaar is de oogst matig en daarna mag er volop worden geoogst. Bij warm weer neemt de groei wel af. Oogst rabarber door de steel onderaan vast te pakken, naar buiten te buigen en met een licht draaiende beweging los te trekken.

Vermeerderen van rabarber

Rabarber kan worden gezaaid, maar het duurt enkele jaren voordat je kunt oogsten. Rabarber is wel gemakkelijk te vermeerderen. Neem hiervoor een plant van ongeveer vier jaar oud, die in rust is. Stekken kan vanaf november tot februari. Met een spade steek je de wortels in stukken van ongeveer tien centimeter lang. Elk stuk moet één of twee knoppen en een deel van de wortel bevatten. De buitenste stukken zijn het beste. Pot de stekjes op in goed bemeste aarde en geef ze voldoende water.

Asperges

Asperges houden van een goed waterdoorlatende bodem en een plek in de zon. Er zijn verschillende kleuren asperges. Onder invloed van zonlicht veranderen ze van kleur. Witte asperges groeien onder de grond en zijn zacht van smaak. Ze zijn minder gemakkelijk te telen dan de asperges die boven de grond groeien. Stengels die boven de grond uitkomen verkleuren onder invloed van zonlicht naar lichtpaars en zijn sterker van smaak. Groene en rode asperges groeien allebei boven de grond.

Zaaien

Zaai asperges dun uit in rijen. Bij witte asperges moet het grondbed diep en los zijn, zodat de stengels recht kunnen groeien. Houd een meter afstand tussen de rijen. Na het zaaien duurt het drie jaar voordat er volledig kan worden geoogst. Na tien jaar vervang je de planten.

Oogsten

Asperges kunnen vanaf eind april tot half juni worden geoogst. Graaf de witte asperges uit en snijd ze af bij de basis. Groene asperges snijd je vlak boven de grond af, op een lengte van 25 cm.

Bemesting

Spit de grond om en maak het luchtig door vermenging met zand en compost. Gebruik voor de basisbemesting koemestkorrels en na de oogst voeg je patentkali aan de grond toe. Asperges houden niet van zure grond, voeg eens per drie jaar kalk toe.