Onkruid of ongewenst kruid? De hardnekkigste soorten op rij

Onkruid is de schrik van elke tuinbezitter. Het levert immers een hoop onnodig werk op. Maar is zevenblad, haagwinde, paardenbloem, paardenstaart, heermoes, brandnetel en kweekgras allemaal onkruid? Of kunnen we hier ook spreken van ongewenst kruid? De genoemde soorten hebben stuk voor stuk wel iets positiefs: mooie bloemen, waardplant voor rupsen en zelfs een geneeskrachtige werking. Moeten we deze onkruiden bestrijden, onder controle houden of gewoon gedogen? In de meeste gevallen is het toch aan te raden om te schoffelen, wieden of weg te steken, gewoon al om te voorkomen dat het ongewenste kruid bezit neemt van de hele tuin. Vaak gaat dit ten koste van andere planten.

• Onkruid of ongewenst kruid bestrijden
• Brandnetel (Urtica)
• Haagwinde (Calystegia sepium of Convolvulus sepium)
• Hondsdraf (Glechoma hederacea)
• Kleefkruid (Galium aparine)
• Kweekgras (Elytriga repens)
• Melkdistel (Sonchus asper)
• Paardenbloem (Taraxacum officinale)
• Paardenstaart (Equisetum arvense)
• Straatgras (Poa annua)
• Vogelmuur (Stellaria media)
• Zevenblad (Aegopodium podagraria)

Onkruid of ongewenst kruid bestrijden

Inderdaad de schrik van elke tuinbezitter: één of meerdere hardnekkige onkruiden in de tuin. Wie in het bezit is van een tuin weet dat daarin gewerkt zal moeten worden. Maar op extra werk zit niemand te wachten. Er zijn vele soorten onkruid. Vooral de wortelonkruiden zijn daarvan het moeilijkst te bestrijden. De zogenaamde wortelonkruiden hebben een gevreesd en breed vertakt wortelgestel. Alleen door deze wortels volledig te verwijderen, kan men de plant uiteindelijk uit de tuin verwijderen. Maar zelfs al blijft er maar het kleinste stukje wortel achter, dan ben je niet van het onkruid af. Een dergelijk wortelpuntje groeit met het grootste gemak weer uit tot een volledige plant. En deze plant heeft weer de aandrang om zich sterk uit te breiden en zal zonder ingrijpen weer onbeschaamd bezit nemen van de tuin. Kortom, het bestrijden van onkruid vraagt veel geduld. Of je nu handmatig te werk gaat of gebruik maakt van één van de vele bestrijdingsmiddelen die er op de markt zijn: je bent er zelden in één keer vanaf.

Maar is het onkruid altijd zo erg voor de tuin? Soms wordt het ook ongewenst kruid genoemd. Immers, wij beslissen dat we het niet willen. Maar waarom gedogen we de ene plant wel en de andere niet? Veel van die gevreesde onkruiden hebben namelijk best ook wel positieve eigenschappen. Maar dan moeten we die wel willen zien!

Brandnetel (Urtica)

De brandnetel is ook wel algemeen bekend. Iedereen is wel eens met deze plant in aanraking geweest. En dan vergeet je hem nooit weer. De vervelende en jeukende brandplekken die na aanraking van de plant ontstaan op de huid zijn heel vervelend. Brandnetels zijn vrij gemakkelijk te verwijderen. De wortels zitten namelijk nogal oppervlakkig. Trek bij dit werkje wel altijd handschoenen aan en zorg dat de overige huid ook helemaal bedekt is. Ook voor de brandnetel geldt dat hij wel degelijk nuttig is. Zo is het een geliefde waardplant voor rupsen. Laat hierom ook eens een aantal planten in de tuin staan. Van de brandnetelplanten die wel verwijderd worden, kan brandnetelgier gemaakt worden. Brandnetelgier is te gebruiken tegen luizen en als biologische mest. De juiste verhouding voor een goede brandnetelgier is een kilo planten op 10 liter water. Voor het gistingsproces moet er vervolgens een beetje suiker (een paar schepjes is al voldoende) aan worden toegevoegd. Gebruik alleen het blad van brandnetelplanten die nog niet in bloei waren gekomen! De brandnetelgier moet elke dag twee keer worden geroerd en na vijf dagen is het gereed voor gebruik. Bij gebruik moet het zeer geconcentreerde brandnetelgier nog wel worden verdund (1 op 10).

Haagwinde (Calystegia sepium of Convolvulus sepium)

De Haagwinde is waarschijnlijk nog beter en algemener bekend onder de naam "pispotjes". Hiermee weet gelijk iedereen welke plant wordt bedoeld. De bekende witte klokjesvormige bloemen, die inderdaad wel doen denken aan ouderwetse pispotjes, doen gelijk de alarmbellen klinken. De bloemen zijn best de moeite waard, maar het kwaad zit hem dan ook in de groeiwijze van het blad. Haagwinde is een snel groeiende slingerplant, die zich graag en enthousiast om buurplanten heen slingert. Bovengronds vormt de plant, als er niet vroegtijdig wordt ingegrepen, in een mum van tijd een kluwen van slingerende bladeren. De omringende beplanting wordt hiermee overdekt en door verstikt en zal langzaam wegkwijnen. Het wegtrekken van de in het vroege voorjaar opkomende bladeren heeft niet veel zin. Haagwinde is hardnekkig en komt binnen een mum van tijd weer op. Het beste is om de plant met wortel en al te verwijderen. Doe dit wel heel voorzichtig, want elk stukje wortel dat achterblijft, vormt binnen de kortste tijd weer een nieuwe plant. Haagwinde heeft een uitgebreid en goed vertakt wortelgestel van dunne slingerende wortels. Met de spa de grond in gaan, betekent dat deze wortels worden doorboord en dit maakt het volledig verwijderen al weer een stuk lastiger. Beter is het om stukje voor stukje, de wortels met de hand te verwijderen.

Hondsdraf (Glechoma hederacea)

Hondsdraf of Glechoma hederacea is een vaste plant met violette bloemen. Eigenlijk wel mooi eigenlijk, ware het niet dat hij door zijn kruipende groeiwijze hinderlijk tussen alle andere planten door loopt. Het is gelukkig geen diep wortelend onkruid en het kan daarom goed weggetrokken, of geschoffeld worden.

Kleefkruid (Galium aparine)

Kleefkruid of Galium aparine is dat wonderlijke plantje, dat overal aan blijft plakken. Wie eenmaal kennis heeft gemaakt met het kleefkruid, zal de plant daarna dan ook altijd herkennen. Het is een snelle groeier, die zich, mede door de kleverige eigenschap, gemakkelijk omhoog werkt door de omringende beplanting. Het kan gemakkelijk verwijderd worden door te schoffelen of te wieden. Maar gewoon wegtrekken kan ook, de oppervlakkige wortels gaan gelijk mee.

Kweekgras (Elytriga repens)

Kweekgras is een hardnekkig en sterk woekerend onkruid. Met een dicht kluwen van fijne witte wortels verankert het zich in de grond en is daardoor soms nog best lastig te verwijderen. Als kweekgras zijn gang kan gaan, dan wordt het de baas in de tuin en zal het andere planten verstikken. Het verwijderen van kweekgras gaat nog het beste met een riek. Zet deze zo goed mogelijk onder de wortels en probeer dan de plant te lichten. Door zijn sterke stevige wortels kan kweekgras nog wel een positieve functie hebben op een talud of helling. Het dicht vertakte wortelgestel van het kweekgras houdt de grond namelijk goed vast en voorkomt daarmee dat de grond wegzakt. Nog een positieve eigenschap is de geneeskrachtige werking van kweekgras. Van het blad van kweekgras kan thee gemaakt worden. Dit zou bloedzuiverend en urine afdrijvend werken.

Melkdistel (Sonchus asper)

Melkdistel of Sonchus asper is een klein eenjarig onkruid. Het heeft gele bloemen en vaal grijsgroen blad. Het is een onopvallend plantje, dat vaak onopvallend tussen de andere beplanting aanwezig is. En dat is gevaarlijk, want als ze eenmaal in het zaad staan, dan gaat de verspreiding heel snel. Het pluizige zaad wordt gemakkelijk dor de wind verspreid. Verwijderen door te wieden of te schoffelen.

Paardenbloem (Taraxacum officinale)

De paardenbloem is het voorbeeld van een onkruid of ongewenst kruid, dat zowel geliefd als gehaat is. Een weiland vol paardenbloemen in het voorjaar is een lust voor het oog. Die paardenbloemen hebben ook een magische aantrekkingskracht op kinderen. Zeker als de bloemen zijn uitgebloeid en de prachtige pluizenbollen verschijnen. Niets leukers om de pluizenbollen van een paardenbloem weg te bladen. Maar waar gaan al die zaadjes heen? Niemand wil deze immers in zijn of haar eigen tuin.

Paardenbloemen zijn lastig te verwijderen, omdat ze beschikken over een lange penwortel. Het wegtrekken van de plant heeft geen zin. Er blijft dan onherroepelijk een deel van de penwortel in de grond achter. En volgend jaar staat er dan dus weer gewoon een paardenbloem. Het beste is dan ook om de paardenbloem met wortel en al voorzichtig af te graven. Probeer de wortel daarbij niet te raken en zorg dat je met de spade onder de penwortel komt.

Paardenstaart (Equisetum arvense)

Paardenstaart is echt een draak van een onkruid. Het is erg moeilijk te verwijderen. Men zegt dat het voortdurend afsnijden van het loof de plant uiteindelijk de das om zal doen. Door het verwijderen van de bovengrondse delen, is het voor de plant onmogelijk om nieuwe en noodzakelijke voedingsstoffen in de wortels op te slaan. Hierdoor zal de plant het uiteindelijk niet overleven. Maar zeker is dat je als tuinier over een lange adem moet beschikken. Paardenstaart is op zich wel een heel bijzonder plantje. Wie er eens goed naar kijkt, ziet eigenlijk allemaal mini dennenboompjes staan. Op de lange, gelede steel, staan etage-gewijs allemaal bladnaalden. En deze groeiwijze heeft wel iets weg van de groeiwijze zoals we die kennen bij dennenbomen. Paardenstaart staat ook bekend onder de naam Heermoes. Soms wordt ook de naam akkerpest gebruikt. Met Heermoes of Paardenstaart is iets bijzonders aan de hand. In het voorjaar komt deze plant namelijk eerst met een grijsbruine vruchtbare stengel boven de grond. Boven aan deze stengel zit een zogenaamd sporenaar. Als de sporen gerijpt zijn, dan sterft deze stengel weer af. De bekende, maar onvruchtbare groene stengels verschijnen pas tijdens dit rijpingsproces.

Straatgras (Poa annua)

Straatgras of Poa annua komt zowel in het gazon, in de border als tussen de stenen voor. Straatgras tussen het gazon kan gewoon mee gemaaid worden, om te voorkomen dat het in bloei komt en zaad aan gaat maken. Eventueel kan het ook weggetrokken worden. Tussen de bestrating is het soms lastig te verwijderen, door de relatief grote wortels. Een ketel met kokend over de plantjes uitgieten is dan een prima oplossing.

Vogelmuur (Stellaria media)

Een bijzonder klein en onopvallend plantje, dat vogelmuur of Stellaria media. Onopvallend en daarom heeft het ook zo gemakkelijk de kans om zich hinderlijk uit te breiden. Ook de vele kleine witte bloempjes zijn erg onopvallend. Het maakt gemakkelijk en snel zaad aan, waardoor de verspreiding ook heel snel gaat. Op tijd schoffelen of wieden dus!

Zevenblad (Aegopodium podagraria)

Zevenblad is de grote schrik van elke tuinier. Wie voor het eerst het zevenblad in zijn tuin ontdekt, raakt ongetwijfeld direct in paniek. Alle horrorverhalen van bevriende tuiniers doemen gelijk op. Zevenblad staat immers bekent om zijn onuitroeibaarheid. Als er geen directe actie wordt ondernomen, dan verspreidt het zevenblad zich in een moordend tempo door de tuin. De verspreiding vindt plaats d.m.v. ondergrondse worteluitlopers. Deze kluwen van wortels zijn funest voor de overige planten. Ze verstikken de buurplanten en gaan ongehinderd hun gang. Zevenblad is dus erg moeilijk te bestrijden, maar de aanhouder wint. Begin al vroeg in het voorjaar en graaf bij elk opkomend blad alles weg. Haal zo goed mogelijk de volledige wortel weg. Zevenblad is niet alleen een ongewenst kruid. Wat vele tuineigenaren misschien niet weten is het feit dat het blad van zevenblad gegeten kan worden. De frisse jonge blaadjes zijn namelijk geschikt voor consumptie. De bereidingswijze van het blad is hetzelfde als van spinazie. Jammer dat de plant zo'n onbedwingbare uitbreidingsdrang heeft en dat dit ten koste gaat van de andere beplanting in de tuin. Op zich is de plant namelijk best mooi: het fijne blad is heel mooi en de witte schermbloemen hebben ook wel iets aparts.