Het vermeerderen van planten

Het vermeerderen van planten is een werkje voor de echte liefhebber. U hoeft niet per se een doorgewinterde tuinder te zijn om dit klusje te kunnen klaren, ware het niet dat bepaalde vormen van vermeerdering erg lastig is om te realiseren. Bent u een echte hobbyist die graag wat meer experimenteert maar niet aan de slag gaat met het echte kwekers werk, dan is bijvoorbeeld stekken, scheuren of afleggen en marcotteren wat voor u! Wilt u een ware uitdaging? Kijk dan ook even bij het oculeren en enten van planten!

Het vermeerderen van planten

Het vermeerderen van planten is over het algemeen niet makkelijk. Niet alle planten kunnen vermeerderd worden en anderen zijn erg problematisch om te vermeerderen. Er zijn vele manieren om planten te vermeerderen en deze hobby kan dan ook, bij bekwaam werk, erg dankbaar werk zijn.

De officiële benaming is eigenlijk Vegetatieve Vermeerdering, oftewel een kopie van een plant in plaats van het vermeerderen op natuurlijke wijze, waarbij de nakomelingen afkomstig zijn van een bevruchting uit 2 planten. Als u besluit planten te gaan vermeerderen, laat u zich dan goed informeren over de plant die u wilt gaan vermeerderen. Er zijn verschillende manieren om dit proces toe te passen en elke plant vereist haar eigen procedure.

Stekken

Het stekken van planten is één van de meest simpele manieren om te vermeerderen. Stek plantjes van zo'n 15 cm en haal de helft van de blaadjes van de stek af. Op die manier zal de plant minder vocht verdampen. Het stekje heeft nota bene nog geen wortels om vocht op te nemen en zal dan ook snel uitdrogen als er te veel blad aan zit.

Zodra u de stek heeft af gesneden en ontdaan van overtollig blad, doop deze dan even in stekpoeder. De stekpoeder ontsmet het stekje. Klop het overtollige stekpoeder van het stekje af en steek haar in een pot met scherp zand en potgrond en druk de grond om het stekje goed aan. Op deze manier zal de grond het water beter vasthouden. Eindscheuten hebben meestal het beste resultaat.

Mocht uw stek nou moeilijk wortelen, trek dan voorzichtig een plastic zak over het stekje heen. Op die manier kan de verdamping verminderd worden.

Scheuren en delen

De meeste planten en bloemen en sommige heesters kunnen gescheurd of gedeeld worden. De truc is om de pol uit de grond te halen en vervolgens de kluit zo door midden te snijden of scheuren dat bij beide delen voldoende wortelen en voldoende groen overblijft. Meestal eindigt u met 2 of 4 planten uit één pol.

Het scheuren en delen kunt u doen in de late winter en het vroege voorjaar, voordat de plant volop de groei in schiet. Op deze manier hebben ze voldoende tijd om voor de herfst voldoende blad, takken en wortelen aan te maken. Vaak wordt scheuren gebruikt om overvolle bloemborders weer tot proportie terug te brengen. Grote pollen kunnen makkelijk verkleind worden.

Marcotteren

Veel kamerplanten en heesters worden kaal van onderen. Om de plant toch vol te houden en de lelijke stam te vermijden kunt u de plant marcotteren. Als eerste verwondt u de bast rondom de geselecteerde tak direct onder een bladpaar en knipt u het bladpaar af bij de bladsteel. Dan brengt u stekpoeder aan op de stam en bindt veenmos om de kale stam met binddraad. Maak de mos goed vochtig en dek het af met folie. Doe dit ook goed aan de boven- en onderkant.

Als u het mos goed vochtig houdt zal u na een maand zien dat de plant wortelen is gaan vormen op de plek waar het mos zit. Zodra de plant voldoende wortelen heeft gevormd kunt u de stam met wortelen daaronder afknippen en de plant herplanten met het nieuwe wortelstelsel.

Vanzelfsprekend kan deze techniek ook gebruikt worden op planten die meerdere uitlopende takken hebben. U kunt dan een tak selecteren die u wilt gebruiken voor het marcotteren van de plant.

Afleggen

De meeste heesters en bijvoorbeeld Boomheide en Rododendron kunnen prima worden afgelegd. Selecteer een tak die laag over de grond groeit en leg een schep aarde over de tak. Lukt het niet om de tak laag te houden? Leg dan een baksteen op de tak. Eigenlijk werkt afleggen heel simpel want continue bodemcontact betekend wortelgroei. Na een jaar te zijn afgelegd is er voldoende wortelgroei ontstaan en kunt u de nieuwe plant losmaken van de moederplant en gaan verplaatsen naar een gewenste plek.

Oculeren

Oculeren is een lastig proces en alleen aan te raden voor mensen die echte gepassioneerde tuinieren zijn. Over het algemeen gebeurt dit alleen door kwekerijen en wordt meestal toegepast op roos en vruchtbomen, maar er zijn ook veel andere planten waarbij dit proces toegepast kan worden. De voorkeur van jaargetij is augustus, dan is de sapstroom namelijk minder sterk. Het oog waar we mee gaan werken kan dan niet verzuipen.

Een tak heeft vele ogen. Meestal goed te herkennen aan het feit dat er vertakkingen of bladeren uit groeien. Daarnaast zijn er ook slapende ogen, herkenbaar aan een rimpeltje in de steel of soms zelfs compleet onherkenbaar voor een onervaren tuinder.
Vereisten voor het oculeren zijn binddraad of een rubberen band met nietjes, een goed scherp oculatiemes dat kort en krom is en een plant naar wens. Als men een mooie stam met beworteling heeft gevonden snijdt men een oog weg. Dit oog wordt vervangen voor dat van een andere plant of zelfs ondersoort. Is er geen verwantschap dan wordt het nieuwe oog afgestoten. Zodra het oog op de hoofdstam is weggesneden wordt er een kleine T-snede gemaakt in de bast. Een klein horizontaal sneetje en een verticale die opengeslagen wordt als ware een colbert. Het oog van de andere plant wordt zorgvuldig in de opengevouwen T gezet en daarna goed aangedrukt. Let op dat het oog goed centraal ligt in de snede. Bind daarna het oog en de wond goed samen met raffia, binddraad of een rubberen band met nietje. Zodra het oog voldoende is uitgegroeid en zich heeft ontwikkeld als tak kunt u de top van de oorspronkelijke plant afsnijden.

Enten

Enten is mogelijk de meest moeilijke manier om planten vegetatief te vermeerderen. Zelfs voor de professional is het erg lastig. Heeft u voldoende vrije tijd over en bent u geïnteresseerd in projecten als deze dan is het aan te raden om een uitgebreid boek aan te schaffen voor het enten van planten. Bij het enten wordt een plant met stam bovenop een (meestal wilde variant) van een zelfde type plant gezet. De voordelen van dit proces zijn:

• Grotere bloemen en/of vruchten.
• Meerdere bloemen en/of vruchten.
• Bij rozen worden ondergrondse uitlopers tegen gegaan.
• Geven sneller vruchten. Bijv. de walnoot geeft pas na 10 jaar noten, bij het enten echter al na 3 jaar.
• Kleiner en dragen meer vruchten.
• De levensduur van veel geënte planten is vele jaren langer.
• Bij het kiezen van de juiste onderstam kunnen plantsoorten die anders niet zouden aanslaan in de grond toch groeien.

Financiën

Als u denkt dat het zelf vermeerderen van planten u een grote financiële besparing zal opleveren zit u er helaas naast. Planten die duur zijn bij de kwekerij zijn moeilijk te vermeerderen en groeien daarnaast ook nog langzaam. Is dit geen probleem voor u dan is het zeker aan te raden, maar verwacht met dit project geen vetpot, doe het liever als hobby.