Voorkom vorstschade en overlast door bevroren waterleiding

Bij vorst kan er schade in huis optreden door bevroren waterleidingen. Ook bij een geïsoleerde nieuwbouwwoning moeten we evengoed alert zijn op bevriezingsgevaar van de waterleiding. Vooral tijdens nachtvorst in combinatie met harde oostenwind, is er het risico dat de koperen waterleiding en andere waterbevattende installatiedelen bevriezen. Welke voorzorgsmaatregelen moet je nemen opdat de waterleiding en/of watermeter dan niet bevriest, zodat bij intrede van de dooi geen lekkage en waterschade ontstaat.

Vorstschade aan waterleiding

Bij veel in de vorige eeuw gebouwde woningen, werden op gebied van isolatie weinig maatregelen genomen. Die onvoldoende isolatie heeft niet alleen een negatief effect op de stookkosten, maar vergroot ook het risico van bevriezing van de waterleidingen. Vooral bij oudere huizen moeten we dus beducht zijn op dit bevriezingsgevaar, vooral bij nachtvorst. Want niet alleen veroorzaakt leidingbevriezing ongemak doordat we geen water kunnen tappen, maar een bevroren leiding kan ook openscheuren, waardoor bij het ontdooien lekkage en waterschade ontstaat.

IJs zet uit

Dat de waterleiding kan scheuren (springen) komt omdat bevroren water uitzet tijdens bevriezing. Dat uitzetten is een vernuftige vinding van De natuur, want vanwege dat grotere volume van ijs, is het soortelijk gewicht van ijs lager dan van water, waardoor het ijs op het water drijft. Het ijs wordt zodoende automatisch een isolatielaag, waardoor het onderliggende water in sloot en plas wordt beschermd tegen de zeer koude lucht en daardoor moeilijker bevriest. Zou ijs namelijk, zoals zoveel andere afgekoelde materialen, krimpen dan zou het juist zinken zodra het ontstond, waardoor flora en fauna gelijk ernstig zou worden aangetast. Veel open water in de vrije natuur zou dan bij langdurige vorst, vanaf de bodem t/m oppervlakte, bevriezen wegens het ontbreken van die isolerende drijvende ijslaag.

Wanneer gevaarlijk voor uw woning

Vanwege de verschillende bouwjaren, liggingen van de woning, isolatiemethoden en kwaliteiten is er geen eensluidende richtlijn te geven of je bij bepaalde weersvoorspellingen wel of geen voorzorgsmaatregelen moet nemen om bevroren waterleidingen te voorkomen. Uiteraard moet je extra voorzichtig zijn als je in je woning tot dusverre geen strenge winter hebt beleefd en dus geen ervaring hebt. Gaat het om een bestaande oudere woning dan hebben je buren misschien informatie, mits het om een gelijksoortige woning gaat. Maar als jij een hoekwoning hebt met een buitengevel op het oosten, heeft het weinig zin om aan je buurman met een tussenwoning te vragen of hij ooit wel eens een bevroren waterleiding heeft gehad. Net zo goed als het ook geen nut heeft die vraag te stellen aan buren die hun woning dag en nacht behoorlijk warm houden, terwijl jij van zuinig stoken houdt. Neem dus, zeker als je er pas woont, altijd het zekere voor het onzekere als het vanaf circa min 5 graden gaat vriezen. Stel je uiteraard niet het laatste moment op de hoogte, maar breng de situatie aan het begin van de winter in kaart, zodat je ook nog voorzorgsmaatregelen kunt nemen, zoals het isoleren van risicovolle ruimtes of vorstgevoelige leidinggedeelten.

Preventie maatregelen

Buitenkraan

Als je een buitenkraan hebt, kun je die meestal binnenshuis afsluiten. Daarmee wacht je niet totdat het gaat vriezen, maar doe dat al bij de herfst. Want zo’n buitenkraan met het stuk buitenleiding, is natuurlijk bevroren voordat je het weet. Dat tijdig afsluiten geldt verder natuurlijk ook voor een eventuele kraan in een schuur of een andere kwetsbare plaats buiten de woning. Doe die buitenkraan even open nadat je de leiding binnen hebt afgesloten zodat het restwater uit de leiding loopt.

Inspecteren

Als je toch die buitenkraan in de herfst afsluit, neem dan gelijk de gelegenheid te baat om de hoofdkraan van de waterleiding vroegtijdig te controleren. Kun je die hoofdkraan nog steeds soepel dichtdraaien? en kun je het aftapkraantje ook nog makkelijk opendraaien en weer lekdicht afsluiten?

Hoofdkraan

De waterhoofdkraan doe je dicht als je denkt dat de combinatie van vorst plus harde wind te veel risico gaat opleveren. Ben je niet erg zeker, doe dat dan al bij een voorspelling van -5 graden. Meestal rond 23.00 uur omdat nachtvorst natuurlijk het grootste gevaar is, vanwege een afgekoeld huis in combinatie met de laagste buitentemperaturen. Laat ook het water uit de leidingen stromen via dat aftapkraantje (meestal bij, of naast de hoofdkraan). Want zolang er nog water in de leidingen zit kan het water in die leidingen nog steeds bevriezen met het risico van leidingschade.

Installatie legen

Om de leidingen werkelijk goed te legen dien je enkele waterkranen in huis te openen, zodra je de hoofdkraan hebt dichtgedraaid en de aftapkraan open. Maar doe die kranen in bijvoorbeeld keuken en badkamer wel weer gelijk dicht, zodat je dat niet kunt vergeten en dus niet schrikt van stromende kranen als je de volgende morgen de hoofdkraan weer open zet.

Risico inschatting

Als je reeds diverse winters in je woning hebt meegemaakt, en dus kunt inschatten hoe groot het risico bij een bepaalde weersvoorspelling is, kun je misschien volstaan om wel de hoofdkraan af te sluiten maar slechts de kwetsbare leidingdelen te legen, als je die mogelijkheid hebt.

Toilet

Vergeet dan ook niet een eventueel toiletreservoir op een kwetsbare plaats te legen. Bijvoorbeeld als het toilet op het oosten is gebouwd en er via een raampje veel vrieskou kan binnenkomen. En strooi voor de zekerheid een hand met zout in de hals van de keramische toiletpot zodat de hals niet kan barsten.

Watermeter en gasmeter

De toevoerleiding naar de hoofdkraan, en de hoofdkraan+watermeter zelf, kunnen bevriezen als die op een ongunstige ongeïsoleerde tochtige plek zijn gesitueerd. Desnoods tijdelijk inpakken in isolatiewol. En eventuele tochtgaten dicht maken. Maar als er in dezelfde ruimte ook een gasmeter is geplaatst, moet er wel voldoende ventilatie blijven.

Buitenput isoleren

Als de watermeter zich in een buitenput bevindt, dan moet die put zijn voorzien van een goed geïsoleerde putdeksel, terwijl ook een geïsoleerde tussendeksel van bv. piepschuim moet zijn aangebracht. Die isolatiemaatregelen moeten voor de vorstperiode gebeuren, want als de putdeksel langere tijd wordt gelicht tijdens vorst, dan is er op dat moment extra kans op bevriezing.

Verwarmingslint

Er is elektrisch verwarmingslint verkrijgbaar (Bouwmarkt, loodgieter, CV-installateur) waarmee je de zeer gevoelige leidinggedeelten tijdens vorst kunt verwarmen, zodat die plekken niet kunnen bevriezen.

Harde wind

Tocht en wind vormen trouwens voor elk deel van de waterleiding een groot risico op bevriezing vanwege de afkoeling. Dus al die kwetsbare leidingdelen (vaak op zolder, onverwarmde ruimten)zoveel mogelijk isoleren.

Cv-ketel in bedrijf laten

De thermostaat van de CV-installatie niet veel lager dan 15 graden Celcius, en vooral op kwetsbare punten (bijkeuken, hal etc?) de radiatoren niet dicht draaien.

Tip

Vul voordat je de hoofdkraan afsluit, een fles, emmer of waterkoker, voor als je in de loop van de nacht nog wat water wilt gebruiken.

Wintersport e.d.

Het spreekt vanzelf dat je de genoemde preventiemaatregelen ook neemt als je in de winter langere tijd van huis bent, ondanks dat het niet vriest op moment van vertrek.

De herstelkosten

Wanneer vanwege bevriezing de waterleiding barst en daardoor waterschade ontstaat, zijn op een normale opstal- en inboedelverzekering de meeste kosten doorgaans gedekt, als het om een gewoon huis gaat.