Scharen: voor elk karwei een andere schaar

Een schaar is een van de handige gereedschappen waar zeer veel soorten van bestaan. Weliswaar doen ze allemaal hetzelfde (iets doorknippen) maar de materialen die doorgeknipt worden vereisen dikwijls een ander type schaar. Ook is het model van de schaar mede afhankelijk van wie de schaar gebruikt. Het maakt voor veel scharen namelijk uit of iemand linkshandig of rechtshandig is. Ook zijn er scharen die tot die categorie horen vanwege het knipeffect maar eigenlijk een heel andere vorm hebben.

Eerste modellen van de schaar

De schaar is waarschijnlijk uitgevonden ruim vóór de jaartelling ergens tussen 1000 en 2000 voor Christus. Bij die scharen was het niet nodig om een op en neer gaande beweging te maken. De eerste scharen waren verend aan het uiteinde waardoor alleen een knijpbeweging werd gemaakt om te knippen en de schaar door de vering vanzelf weer in de beginstand terugkwam. Deze modellen werden ook gebruikt door de Romeinen om textiel en leer mee te knippen. De Romeinen maakten de scharen van brons of smeedijzer. De vorm zoals die nu gebruikt wordt is pas ontstaan in de middeleeuwen.

Andere modellen

Het meest voorkomend model is dat van de huishoudschaar met twee bladen en aan het uiteinde van elk blad een oog voor de vingers en een voor de duim. Ongeveer in het midden van de bladen bevindt zich een scharnierpunt met een schroef. De meeste scharen zijn bedoeld voor gebruik door rechtshandigen waar de vingeropeningen ook op zijn gebaseerd. Maar van een aantal modellen zijn ook scharen voor linkshandigen verkrijgbaar.

Werking van de schaar

Ook al bestaan er zeer veel verschillende scharen is de werking van die scharen in principe gelijk. Twee scherpe en onbuigzame metalen bladen schuiven langs elkaar met het te knippen materiaal ertussen. Bij kleine handzame scharen wordt de snijbeweging van de twee scherpe metalen uitgevoerd door de duim en een of meer vingers door speciale openingen te steken en een op en neer gaande beweging te maken. Bij grotere moeilijker hanteerbare scharen zijn de openingen voor de vingers vervangen door handvatten en wordt de op en neer beweging meestal met twee handen uitgevoerd.

Scharen voor elk karwei

Scharen zijn er in veel soorten. Veel scharen worden gebruikt in het huishouden of voor de persoonlijke verzorging maar er zijn ook veel scharen die met de uitoefening van bepaalde beroepen te maken hebben. Verder zijn er nog industriële scharen waar meestal grote kracht mee kan worden uitgeoefend. In de meeste namen van de scharen wordt de functie van de betreffende schaar duidelijk. Een alfabetisch overzicht van de meest voorkomende scharen is:

• blikschaar, borduurschaar, buxusschaar
• duimschaar
• eenringschaar
• gevogelteschaar, glasvezelschaar, grasschaar
• hefboomschaar, heggenschaar, huishoudschaar, hydraulische schaar
• industrieschaar
• kantoorschaar, kappersschaar, kartelschaar, keukenschaar, kinderschaar, kleermakerschaar, knopenschaar, kruidenschaar
• multifunctionele schaar
• leerschaar
• naaischaar, nagelschaar
• ooievaarschaar, oorschaar
• papierschaar, ploegschaar, poolschaar
• rubberschaar
• snoeischaar, stoffenschaar, stofferingschaar
• takkenschaar, tapijtschaar, tondeuse
• verbandschaar, vitrageschaar, vleesschaar,
• weefschaar, wildschaar

Mechanisch aangedreven scharen voor knippen metaal en betonijzer

Er zijn ook scharen die mechanisch worden aangedreven zoals industriële scharen. De in de industrie gebruikte hydraulische scharen zijn onder meer geschikt voor het knippen van allerlei soorten metaal en betonijzer. Een hydraulische schaar wordt ook dikwijls gebruikt bij auto-ongelukken om beknelde passagiers te bevrijden. De metalen onderdelen van een auto worden dan probleemloos doorgeknipt. Maar ook tuinliefhebbers gebruiken mechanisch aangedreven scharen zoals de elektrische heggenschaar. Dit soort scharen heeft evenals de tondeuse weinig met de oorspronkelijke modellen met twee metalen bladen met ogen te maken maar het knipprincipe is gelijk.