Eerste hulp bij koude, advies voor plant en mens

Winter! In dit koude jaargetijde willen we we ons weer afvragen hoe wijzelf en onze planten op een prettige manier de winter kunnen doorkomen.

Eerste hulp bij koude, advies voor mens en plant.

Hoog in de bergen kruipen de planten onder een deken van sneeuw om zich tegen vorst te beschermen. Daarom zijn bijvoorbeeld Alpenplanten niet vanzelfsprekend geschikt om onze minder koude maar ook minder geïsoleerde winter door te komen. Het enige wat wij dan eventueel kunnen doen is ze zelf onder te stoppen. Laat afgevallen bladeren gewoon liggen of breng een laagje grove compost aan. Natuurlijk kun je ook stro, gaasdoek of flodderplastic aanbrengen of grotere planten zelfs inpakken. Maar van de gedachte alleen al om zo’n floddertuin te hebben, word ik niet goed. Of, ik zou een esthetisch verantwoorde structuur, een soort beeld moeten maken dat over de rozemarijn of een andere vorstgevoelige plant geplaatst kan worden, waardoor je de plantentuin tijdelijk verandert in een beeldentuin.

Veel mediterrane planten in de tuin (Lavendel, Rozemarijn, Salie, Vitex, Olijfboom en Aloysia) zijn niet bang van een beetje vorst, maar lijden vooral onder de combinatie van vorst en nattigheid. Daarom overwinteren deze planten het best in een luchtige, goed gedraineerde grond dicht bij huis onder de overhang van de dakgoot bijvoorbeeld. Zo lukt het mij, om Rozemarijn en de vorstgevoelige Vitexstruik al vele jaren buiten te laten overwinteren. Al denk ik dat sommige van die planten serieus bezig zijn, om zich aan ons klimaat aan te passen of is het ons klimaat dat verandert.

Een natte en koude bodem kun je beter ook niet te veel belopen. Nu hebben we in de winter ook niet zo veel zin om tussen de plantjes te rommelen. Dus dat komt goed uit. Al wil ik in de winter toch wel genieten van de witgerande hazelaartakken, de sterk afgelijnde structuren van de kaardebolhoofdjes, het bevreemdende, surrealistische zicht van groene, onrijpe vijgen in een witte, breekbare wintertuin. Bewonderen kan ik natuurlijk van binnen, in de warmte achter glas. Maar misschien moet ik, af en toe ook eens naar buiten om ook in de winter mijn lievelingsplanten te vertroetelen. Warmte te geven en warmte te ontvangen.

Advies aan mensen om hun planten de winter te laten doorkomen

• Kweek hoofdzakelijk planten van bij ons.
• Hou rekening met de index klimaatzones, USDA zone 8 (Belgie), max. vorst -7 tot –12.
• Gezonde planten zijn resistenter tegen ziektes maar ook tegen vorst
• Zet koudegevoelige planten natuurlijk op een beschut plekje.
• Laat verdroogde plantenresten (stengels kaasjeskruiden, rode zonnehoed) aan de wortels. Het is, bedekt met rijm of sneeuw, nog mooi ook.
• Zet echt vorstgevoelige planten in potten en laat ze koeltjes overwinteren in je veranda.

Advies aan de mensen zelf, om de winter door te komen

• Wandel elke dag een kwartier buiten bij hels weer (regen, wind, ijzige koude en sneeuw)
• Eet versterkend en verwarmend voedsel, veel wortelgewassen en kool gecombineerd met specerijen zoals kruidnagel of met zaden zoals karwij, anijs. Of havervlokkenpap.
• Neem wisselbaden (warm wat langer / koud kort) om de bloedcirculatie te bevorderen. Deze baden stimuleren ook je adaptatiesysteem.
• Gebruik immuunmodulerende planten: Rode zonnehoedtinctuur en Vlierbessensap tegen verkoudheid en griep.
• Maak en gebruik een massage-olie met vluchtige olie: Ravintsara (Cinnamomum camphora), Kaneel (Cinnamomum zeylanicum), Kruidnagel (Eugenia caryophillata) of gebruik deze specerijen in de keuken (glühwijn, nagerechten). Ook lavendel en vooral rozemarijnolie zijn circulatiebevorderend en zorgen dus voor warmere voeten.
• Gebruik adaptogenen zoals ginseng, Siberische ginseng of nog beter de rozenwortel of zwarte bessenknoppen (extract). Deze planten zorgen ervoor dat je aanpassing aan warmte of koude verbetert.

En dan met plezier de winter door.

Lees verder

• Adaptogenen, planten voor harmonie