Matras, uw nachtelijk fundament

De mens brengt een derde van zijn leven in bed door. Een geschikt matras komt de gezondheid en conditie dan ook ten goede. Toch wordt het belang van een goed matras nog vaak onderschat. Jammer, want een matras is feitelijk de basis. Het ondersteunt het lichaam, heeft veerkracht om de druk van uw lichaam te verdelen, en ventilatie om lichaamswarmte en vocht af te voeren. Desondanks is de koop van een nieuw matras een sterk individuele kwestie. Welke soorten zijn er en waar let u op?

Uw matras als basis

Een matras heeft een aantal basisfuncties tijdens het slapen. In de eerste plaats is dat ondersteuning van het lichaam. De veerkracht van de matras moet het lichaamsgewicht opvangen en de druk goed verdelen. Verder moet de matras ventileren om lichaamswarmte en vocht af te voeren en frisse lucht aan te trekken. Een matras kiezen kan eigenlijk alleen als u deze heeft uitgeprobeerd. Ga erop liggen en let op de ondersteuning. Hoe groter de inzakking van schouders en bekken, des te beter is de aanpassing bij zijwaartse ligging. Neem altijd een matras dat minimaal twintig centimeter langer is dan uzelf. Ook voor de breedte is twintig centimeter aan weerskanten een 'must', ook bij tweepersoonsbedden. Uw bedbodem bepaalt tevens wat er mogelijk is want een matras is niet altijd geschikt voor alle typen bodems.

Latex of schuimrubber matras

Een latex matras heeft een kern van latex. De grondstof voor latex komt van een rubberboom die op plantages in Zuid-Amerika en Azie groeit. In de rubberboom worden sneden gemaakt waar de rubbermelk uit vrijkomt. Samen met synthetische latex en andere toevoegingen wordt dit mengsel gebakken tot een elastische latexkern. Door middel van holle pennen, aangebracht in de ontstane vorm, krijgt de latexkern perforatie. Dit is bedoeld om het matras steviger en soepeler te maken. De hoeveelheid natuurrubber bepaalt tenslotte de hardheid van het matras. De aanpassing van latex aan de vorm van het lichaam is bijna onovertroffen, zodat alle lichaamsdelen op de juiste manier worden ondersteund. Tegendruk wordt nauwelijks ervaren. De luchtcirculatie is gewaarborgd door de open celstructuur van latex, ventilatiekanalen en de oppervlakte-profilering. Latex matrassen hebben dus een groot ademend en vochtregulerend vermogen, hoewel sommigen latex toch als 'te warm' ervaren. Let op dat niet alle latexmatrassen ook echt natuurlatex zijn. Het mag pas natuurlatex heten als het minstens 40% natuurlijk rubber bevat.

Polyether matras

Polyether matrassen zijn van polyetherschuim. Ze komen tot stand door een chemisch proces waarbij diverse soorten olie worden vermengd. Het materiaal heeft een gesloten celstructuur met als gevolg dat het matras vocht niet zo goed kan opnemen en wat warm aanvoelt. Bij polyether matrassen is de kans op ligkuilen vergroot. U bepaalt de hardheid van een polyether matras door te kijken naar de SG's (Soortelijk gewicht). Hoe hoger de SG hoe meer ondersteuning en hoe steviger het matras. Ga voor minimaal 40 SG. Polyether matrassen zijn verkrijgbaar in diverse diktes, van 12 tot 20 cm maar niet elke bodem is geschikt. Heeft u een verstelbare bedbodem dan kunt u beter kiezen voor een koudschuimmatras waarin een meer open celstructuur zit. Dit geeft meer veerkracht. Polyether matrassen zijn duurzaam maar corrigeren niet zo best. Groot voordeel is wel de prijs.

Koudschuim matras

Een koudschuim matras (High Resilience matras) is gemaakt van polyurethaan. Het materiaal heeft goede orthopedische comforteigenschappen door zijn goede ondersteuning en elasticiteit en is zeer duurzaam. Het verschil met latex is dat koudschuim beter vocht absorbeert. Het materiaal heeft een wat onregelmatige, open structuur van cellen en is uiterst flexibel. Het ontstaan van kuilen komt bij koudschuim matrassen niet voor. Neem een HR van 55 of hoger voor de beste veerkracht. Koudschuim heeft nog meer goede eigenschappen: Zo is het geschikt voor mensen met allergie door de hoge huidvriendelijkheid en de afwezigheid van schadelijke stoffen. Schimmelvorming is bij koudschuim praktisch uitgesloten.

Traagschuim matras

Slapen op ruimtevaart-technologie! Traagschuim matrassen worden beschouwd als het meest luxueuze. In de gezondheidszorg wordt traagschuim al lang succesvol gebruikt. Het is gemaakt van visco-elastisch polyurethaan dat door invloed van warmte en gewicht van het lichaam zacht wordt en zich naar het lichaam vormt. Druk wordt gelijkmatig over het lichaam verdeeld. In de praktijk betekent dit dat lichaamsdelen die voor een goede slaaphouding wat dieper moeten wegzakken in het matras daar ook ruimte voor hebben. De eigenschappen van traagschuim werden ontdekt in de 70-er jaren om comfort te bieden aan astronauten. Het materiaal verlaagt de druk en absorbeert energie om de druk die G-krachten op het lichaam uitoefenen bij ruimtereizen te weerstaan. Traagschuim ondersteunt het lichaam als geen ander matras, en is voor mensen met rug- en spierklachten een uitkomst. Doorliggen is verleden tijd en het ademt door de open celstructuur goed. Traagschuim wordt ook wel vergeleken met de kwaliteiten van een waterbed, maar de nadelen daarvan ontbreken. Let erop dat er vele kwaliteitsverschillen zijn, voornamelijk afhankelijk van het soortelijk gewicht (densiteit), want hoe zwaarder dat is, hoe warmer en harder de matras aanvoelt. Tussen de 50 en 65 KG traagschuim is ideaal. Wilt u van uw oude matras een traagschuim matras maken, dan zijn er oplegmatrassen van traagschuim verkrijgbaar.

Pocketvering matras

Binnenvering is een algemene term voor matrassen met metalen veren. Een voorbeeld hiervan is de pocketvering matras. Pocketvering matrassen bestaan uit ronde veren die afzonderlijk zijn verpakt in een pocket (zakje). Hoe meer veren per vierkante meter, hoe beter. De onderlinge pockets zijn aan elkaar gestikt. De ondersteuning van het lichaam komt aldus tot stand door het afzonderlijk indrukken van de veren. Een pocketvering matras is ook in te delen in zones: Er zijn 5 en 7-zone matrassen. Elke zone heeft zijn eigen type pocketveren, en is afgestemd op een specifiek lichaamsdeel voor optimale ondersteuning. Dit geeft de bekende natuurlijke vorm van de wervelkolom in de slaaphouding. Draait u op uw zij, dan past het matras zich aan de heupen en schouders aan.

Het voordeel van pocketvering matrassen is onder andere dat het op elke bodem kan worden gelegd. Kwaliteitsverschillen, waaronder de hard- en zachtheid van het matras worden bepaald door diverse factoren, waaronder draaddikte van de veren, aantal veren per vierkante meter, aantal zones en typen afdeklagen (slijtmat, schuimlaag, afdeklaag, hoes). Afdeklagen zijn er in latex, perfolatex en koudschuim. U kunt een pocketvering matras kopen op grond van uw gewicht. Bent u zwaarder dan is een dikkere draad van de veer beter, wat ook de duurzaamheid ten goede komt. Heeft u het snel warm, dan is een pocketveringmatras geschikt omdat het matras voor een groot deel uit lucht bestaat en het zeer goed ventileert.

Boxspring

Een boxspring of springbox is eigenlijk geen matras maar een veelzijdige en flexibele bodem, speciaal geschikt voor pocketvering matrassen maar andere matrassen kunnen ook. Het geheel oogt als een matras op een matras en u ziet ze veel in hotels. Boxspring bedden worden gekenmerkt door een hogere in- en uitstaphoogte. Het interieur bestaat uit veren die zijn omgeven door comfortschuim en dient als matrasdrager of matrasondersteuner. Door dit gegeven neemt het ongeveer dertig procent van de werking van een matras over. Boxspring ventileert goed, biedt weinig tegendruk en bevordert de levensduur van het matras. Er zijn verstelbare en niet verstelbare soorten en daarnaast zijn er losse hoofd- en voetdelen verkrijgbaar. Boxspring ziet er luxueus uit en voelt ook zo.

Topdekmatras

Een topdekmatras of oplegmatras wordt boven op bijvoorbeeld twee verschillende matrassen van gelijke hoogte gelegd om de duurzaamheid en het comfort nog verder te verhogen. De afzonderlijke kwaliteiten van de onderliggende matrassen blijft behouden en het is niet langer nodig deze matrassen regelmatig te keren. U keert slechts de topdekmatras of neemt hem af om te luchten. Topdekmatrassen zijn tussen de vijf en tien centimeter hoog, zijn zeer licht en gemakkelijk te hanteren. Meestal zijn ze van latex of van traagschuim.

Waterbed

Een waterbed (eigenlijk een zak gevuld met water) is persoonlijk in te stellen, zowel de temperatuur, de hardheid als de stabiliteit. Een waterbed is warm in de winter, en koel in de zomer, daarbij geschikt voor allergiepatiënten omdat er geen stof in trekt. Nadelen van een waterbed zijn energie- en onderhoudskosten en problemen als het bed moet worden verplaatst zoals bij een verhuizing: Het bed is immers loodzwaar. Ook vinden sommigen het omdraaien in een waterbed onplezierig omdat het een zwevend gevoel geeft. Waar u op let bij aanschaf zijn zaken als de diepte, het vinyl, de lasnaden, stabilisatie, verwarming en de onderdekens. Een ondiep waterbed (17 cm) is goedkoper maar minder comfortabeler omdat u de bodem eerder voelt en de marges van het harder/zachter maken kleiner zijn. Beter is 19 cm, liever 22 cm diep.

Bij het vinyl let u erop of het gerecycled vinyl is, te vinden bij de goedkopere soorten, of nieuw vinyl (virgin-vinyl). Echt vinyl geeft optimale weerstand, is duurzamer en voegt zich het best naar uw lichaam. Gerecycled vinyl is stugger. Let er verder op dat er zo min mogelijk lasnaden zijn die het best onder het matras kunnen zitten, en niet aan de zijkant. Voor de stabilisatie kiest u het best vastliggende fibermatten of een gelvormende component. Deze vormen een buffer zodat de bodem minder is te voelen. Neem voor de verwarmingselementen de elektronische en niet de mechanische omdat de temperatuur constanter is, het minder stroom vreet en geen hinderlijke bijgeluiden geeft. Op de onderdeken wordt dikwijls bezuinigd. Niet doen: Kies een rekbare, katoenen of synthetische deken die gemakkelijk kan worden gewassen. Duurdere exemplaren zijn beter.

Afmetingen matras

Matrassen worden steeds groter. Een éénpersoonsmatras is meestal 90x200 cm, hoewel 100x200 cm steeds meer wordt gekocht. Gaat het om een tweepersoonsbed, dan is er de keus om een breed matras te gebruiken of twee losse matrassen. Het laatste is handig als er twee verschillende typen matrassen worden gebruikt zodat ieder een matras naar eigen wens heeft. De lengte van matrassen is meestal 2 meter, maar 210 en 220 cm lang is steeds gangbaarder, en vanzelfsprekend geschikt voor langere mensen. De breedte van een tweepersoonsmatras varieert van 140 (twijfelaar), 160, 180 tot ten slotte 200 cm (king size).

Wanneer een matras vervangen?

De meeste matrassen gaan zo'n kleine tien jaar mee. De bedoeling is dan wel dat u het regelmatig heeft gekeerd, zowel voor- als achterzijde maar ook het hoofd- en voeteneind. U bent toe aan een nieuw matras als deze is doorgezakt, het lichaam in een kuil wegzakt, of als er zelfs een kuil zichtbaar is terwijl er niemand op ligt. Bent u bij het opstaan uitgeput terwijl u in de avond nog redelijk fit was of echt genoeg uren heeft geslapen, dan is de matras ook aan vervanging toe. Als u op een te oud matras ligt draait en woelt u 's nachts veelvuldig om en voelt u rugpijn. Bij juist een te hard matras wordt u ook niet uitgerust wakker en krijgt u eerder verschijnselen van slapende ledematen omdat bloedvaten en spieren worden bekneld. Bij langdurige gewenning aan een slecht of oud matras kan een nieuw matras in eerste instantie weliswaar aanvoelen als 'te hard', omdat noodzakelijke stevigheid en ondersteuning in dat geval zal opvallen. Dit is doorgaans een tijdelijk effect.

“I want to go to sleep in my time machine and wake up eight hours in the future.” ~ Jarod Kintz