Hou het hoofd koel met een airco

Met de hete zomers van 2004, 2005 en 2006 nog vers in het geheugen en de toename van steeds meer apparatuur in huis die warmte afgeeft (PC’s, plasma-tv etc.) wordt de noodzaak tot koeling steeds actueler. En de installatie kan u in veel gevallen zelf doen.

Hoe werkt een airco?

Een airconditioning ofwel klimaatregeling in goed Nederlands, is gebaseerd op de natuurkundige principes van verdamping en condensatie: het verdampen van een vloeistof kost energie (warmte), en condensatie levert energie op. Anders gezegd: een warmtewisselaar waarin vloeistof wordt verdampt koelt af, een warmtewisselaar waarin vloeistof wordt gecondenseerd verwarmt. Een airco is dus een kringloop van een vloeistof die verdampt en vervolgens weer condenseert van damp tot vloeistof.

De airco, een gesloten circuit voorzien van ventilator en compressor

Om niet voortdurend nieuwe vloeistof aan te hoeven voeren om te verdampen, is de airco uitgevoerd als een gesloten systeem die plaats biedt aan een te koelen en een te verwarmen unit. Dergelijke warmtewisselaars zien eruit als een radiator of oliekoeler in een auto.

Een airco zuigt warme lucht aan, leidt die door een unit waarin een vloeistof wordt verdampt, onttrekt daarbij energie (dus warmte) aan de passerende lucht, die het systeem vervolgens weer in gekoelde toestand verlaat. De verdampte vloeistof wordt als gas naar een tweede radiator (de condensor) verplaatst waar het weer condenseert tot vloeistof. Daarna wordt de vloeistof weer teruggepompt en start de cyclus opnieuw.

Voor een betere warmte-uitwisseling zijn beide units (radiatoren) voorzien van een ventilator. Om het gas makkelijker en vooral sneller te laten condenseren (verdichten van gas naar vloeistof) is er een compressor ingebouwd. Een airco produceert dus geluid.

Wat zijn de functies van een aircosysteem?

In goed Nederlands is een airconditioning een klimaatregelaar die:

• warme lucht uit een ruimte aanzuigt;
• deze lucht één of meerdere malen filtert, reinigt (stof, pollen,rook) en afkoelt;
• de gekoelde lucht vervolgens weer terugblaast in de ruimte;
• de warmte die aan de binnenlucht is onttrokken naar buiten afvoert;
• daarbij het water uit de lucht condenseert op het koude deel van het systeem en dat als condenswater afvoert.

Koele lucht kan minder water bevatten dan warme. De klamme benauwdheid die warme dagen vaak kenmerkt, wordt vooral veroorzaakt door de hoge luchtvochtigheid. Die daalt dus ook ook bij inzet van een aircosysteem.

Welke aircosystemen zijn er op de markt?

• De verplaatsbare mono-unit waarbij alle elementen zijn ondergebracht in één behuizing die simpel inzetbaar is. Een soepele slang voert de warme lucht af door een raam of deur. Er komt geen installateur aan te pas.
• De enkelvoudige of single-splitunit die bestaat uit een losse binnen- en buitenunit. De grootste herriemakers (compressor en ventilator) worden daarbij aan de buitenzijde gemonteerd, bijv. tegen de gevel of op een plat dak. De inpandige elementen, gemonteerd als wand- of plafondunits, produceren vrijwel géén geluid.
• De meervoudige of multi-splitunit, bestaande één buitenunit en twee of drie afzonderlijk bedienbare binnenunits. De werking is gelijk aan de werking van een single splitunit.

Tot voor kort moest de installatie van een splitunit door een gekwalificeerde monteur worden verricht omdat het systeem met een koudemiddel moet worden gevuld en de leidingen moeten worden afgeperst. Tegenwoordig komen er steeds meer splitunits op de markt die u zelf en zonder assistentie van een installateur kunt aanbrengen.

Energieverbruik

Een indicatie van het energieverbruik is moeilijk te geven en is afhankelijk van de grootte van de ruimte en het daarbij toepasbare type airco. Maar het zal eenieder duidelijk zijn dat de aanschaf van een aircosysteem niet écht bijdraagt aan terugdringing van het broeikasteffect, integendeel: grofweg gebruikt een airosysteem tussen de 700 en 2000 watt. En open deuren en ramen zijn uiteraard taboe bij gebruik van een aircosysteem; Ze leiden tot een aanzienlijke toename van het energieverbruik.

Helaas is er op dit moment nog geen aircosysteem op de markt dat werkt op zonne-energie. Dat zou immers nog teveel m2 zonnecellen vergen. Maar het rendement van zonnecellen wordt steeds beter en in de toekomst is een airco op basis van zonne-energie beslist niet ondenkbaar.

Gebruikte koelmiddelen in airco's

Aanvankelijk werd ammoniak als koudemiddel gebruikt. Dat fuctioneerde uitstekend, maar ammoniak is giftig. Daarna is er veel freon gebruikt, maar aangezien freon mee verantwoordelijk is voor het onstaan van het gat in de ozonlaag, staan tegenwoordig propaan en kooldioxide steeds meer in de belangstelling.